به قلم: راضیه سالاری
به گزارش دریای اندیشه، جهان اسلام که از نظر جمعیتی یکی از بزرگ‌ترین جوامع دینی جهان به شمار می‌رود، متشکل از اقوام، فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف است. این تنوع، به رغم غنای فرهنگی و فکری که دارد، گاهی به عنوان عاملی برای اختلافات و تفرقه میان مسلمانان مطرح شده است. اختلافات مذهبی، فرهنگی و سیاسی در طول تاریخ، گاه به شکاف‌هایی جدی در میان امت اسلامی منجر شده است. از همین رو، لزوم تقویت وحدت و همبستگی میان مسلمانان، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.هفته وحدت، که هر سال از ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول برگزار می‌شود، فرصتی است برای ترویج پیام صلح، همدلی و یکپارچگی در میان مسلمانان جهان. این هفته نمادی از اراده برای رفع اختلافات و تمرکز بر مشترکات عظیم اسلامی است که پیامبر گرامی اسلام (ص) به آن دعوت کرده است.یکی از قدیمی‌ترین اختلافات میان مسلمانان، اختلاف در تاریخ ولادت پیامبر اکرم (ص) است. اهل سنت بر روز دوازدهم ربیع‌الاول و شیعیان بر هفدهم این ماه به عنوان روز ولادت حضرت محمد (ص) اعتقاد دارند. اختلافی که به ظاهر کوچک، اما در طول تاریخ به یکی از علل فرقه‌گرایی و تفرقه در جهان اسلام تبدیل شده است.در دهه‌های اخیر، امام خمینی (ره) با درک عمیق این واقعیت، پیشنهاد دادند که ایام بین این دو تاریخ (۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول) به عنوان «هفته وحدت» نام‌گذاری شود.
این ابتکار مهم، فرصتی برای همه مسلمانان فراهم کرد تا در عین حفظ عقاید خود، به مشترکات بزرگ اسلامی توجه کنند و وحدت را جایگزین اختلافات کنند.وحدت اسلامی به معنای کنار گذاشتن تعصبات و تفاوت‌های فرقه‌ای نیست، بلکه به معنای تمرکز بر مشترکات و احترام به تفاوت‌ها در عین حفظ انسجام است. قرآن کریم در آیه‌ای مهم می‌فرماید: «واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا» (سوره آل عمران، آیه ۱۰۳)، یعنی همه به ریسمان خدا چنگ بزنید و پراکنده نشوید. این آیه یکی از اصلی‌ترین دلایل اهمیت وحدت در میان مسلمانان است.پیامبر اسلام (ص) نیز در سخنان خود بارها به اهمیت اتحاد میان امت اسلامی تأکید کرده‌اند. به همین دلیل، وحدت به عنوان یک اصل اساسی، هم در آموزه‌های اسلامی و هم در فرهنگ عمومی مسلمانان جایگاه ویژه‌ای دارد.
اهمیت هفته وحدت در مقابله با چالش‌های جهان اسلام
جهان اسلام امروز با تهدیدات متعددی روبروست که بسیاری از آن‌ها ناشی از تفرقه و اختلافات داخلی میان مسلمانان است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد افراط‌گرایی و تروریسم، گروه‌های تکفیری با سوءاستفاده از اختلافات مذهبی، اقدام به خشونت و ترور می‌کنند و به دنبال ایجاد تفرقه و شکاف در جهان اسلام هستند.دخالت‌های خارجی، قدرت‌های خارجی با بهره‌برداری از اختلافات فرقه‌ای، تلاش می‌کنند تا قدرت و نفوذ کشورهای اسلامی را کاهش دهند.بحران‌های انسانی و اجتماعی، جنگ، فقر، مهاجرت و بی‌ثباتی در بسیاری از کشورهای اسلامی به شدت وجود دارد و تنها با همکاری و وحدت می‌توان بر این مشکلات فائق آمد، هفته وحدت فرصتی است تا مسلمانان جهان بر این چالش‌ها فائق آیند و با ایجاد یک جبهه واحد، زمینه‌های صلح، امنیت و توسعه را فراهم کنند.جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، نقش مهمی در ترویج فرهنگ وحدت اسلامی ایفا کرده است. امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار این رویکرد، توجه ویژه‌ای به تقریب مذاهب داشتند و تلاش کردند اختلافات مذهبی را به نقطه قوت و عامل همبستگی تبدیل کنند.رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به این موضوع اهتمام ویژه دارند و همواره بر لزوم گفت‌وگو و همکاری میان مذاهب اسلامی تأکید می‌کنند. ایران میزبان کنفرانس‌های بین‌المللی وحدت اسلامی بوده و تلاش کرده تا با ایجاد مراکز علمی، پژوهشی و فرهنگی، زمینه‌های تبادل نظر و همکاری میان علما و پژوهشگران شیعه و سنی را فراهم آورد.از سوی دیگر، شخصیت‌های علمی و فرهنگی متعددی در ایران مانند آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی، آیت‌الله تسخیری و دیگر بزرگان، نقش مؤثری در تبیین اندیشه وحدت و تقریب ایفا کرده‌اند.
برنامه‌ها و مراسم مرتبط با هفته وحدت در جهان اسلام
در طول هفته وحدت، مراسم و فعالیت‌های متعددی در کشورهای اسلامی برگزار می‌شود که هر یک به نحوی پیام وحدت را ترویج می‌کنند. این برنامه‌ها شامل کنفرانس‌ها و همایش‌های علمی، علما و پژوهشگران از کشورهای مختلف گردهم می‌آیند تا درباره راه‌های تقویت وحدت و همبستگی مسلمانان بحث کنند.مراسم مذهبی مشترک، برگزاری نماز جماعت، دعا و مراسم‌های مذهبی مشترک در مساجد و حسینیه‌ها.فعالیت‌های فرهنگی و هنری، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، نمایش فیلم‌های مستند و هنری با موضوع وحدت اسلامی و برادری.رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی، پوشش خبری و پخش برنامه‌های ویژه هفته وحدت از طریق رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی.این برنامه‌ها در کنار ایجاد
فضای گفت‌وگو
و تفاهم، به افزایش آگاهی عمومی درباره ضرورت وحدت و همبستگی کمک می‌کنند.با توجه به شرایط پیچیده سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جهان اسلام، ترویج فرهنگ وحدت و همدلی نه تنها یک ضرورت دینی بلکه یک راهبرد حیاتی برای پیشرفت و توسعه است. آینده جهان اسلام نیازمند اجماع و همکاری تمامی کشورهای اسلامی، علما، نخبگان و مردم است تا بتوانند در برابر تهدیدات و چالش‌های داخلی و خارجی مقاومت کنند.هفته وحدت، فرصتی است تا مسلمانان با نگاه به آموزه‌های مشترک دینی، زمینه‌ساز تحولی مثبت و پایدار در جهان اسلام باشند. این تحول می‌تواند به معنای کاهش خشونت‌ها، تقویت همکاری‌های اقتصادی، علمی و فرهنگی و افزایش نقش مسلمانان در عرصه‌های جهانی باشد.در نهایت، هفته وحدت نمادی است از اراده مسلمانان برای عبور از اختلافات و تقویت پیوندهای ایمانی و انسانی. این هفته یادآور این است که با وجود تنوع‌های مذهبی و فرهنگی، مسلمانان دارای یک اصل واحد و مشترک هستند و این اصل، می‌تواند ضامن امنیت، صلح و پیشرفت آنان باشد.اگر هر فرد مسلمان و هر جامعه اسلامی پیام هفته وحدت را به معنای واقعی کلمه در زندگی خود به کار بندد، قطعاً شاهد دنیایی بهتر خواهیم بود؛ دنیایی که در آن اختلافات جای خود را به تفاهم و همکاری می‌دهد و برکت و رحمت الهی بر سراسر جهان اسلام گسترده می‌شود.
