به قلم : علی ستاری
در بسیاری از روستاها، ساکنان با قبوض آبی مواجه هستند که با میزان مصرف واقعی آن‌ها هم‌خوانی ندارد. این مسئله باعث نگرانی خانوارها شده و به احساس بی‌عدالتی در دریافت خدمات عمومی دامن زده است.
به گزارش دریای اندیشه؛ در سال‌های اخیر، موضوع خدمات‌رسانی در حوزه آب و فاضلاب در مناطق روستایی با چالش‌های قابل‌توجهی روبرو بوده است. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم، ناهماهنگی بین میزان مصرف واقعی آب و مبالغ درج‌شده در قبوض است. همچنین نوع مصرف آب در روستاها، به‌ویژه استفاده از آب شرب برای آبیاری فضاهای سبز و درختان در حیاط‌های بزرگ، از دیگر موضوعاتی است که نیازمند بررسی کارشناسانه و سیاست‌گذاری دقیق است.
ناهماهنگی بین قبوض و مصرف واقعی
در بسیاری از روستاها، ساکنان با قبوض آب مواجه هستند که با میزان مصرف واقعی آن‌ها هم‌خوانی ندارد. این مسئله باعث سردرگمی و نگرانی خانوارهای روستایی شده و در برخی موارد به احساس بی‌عدالتی در دریافت خدمات عمومی دامن زده است.
برخی دلایل احتمالی این ناهماهنگی عبارت‌اند از: خطا در قرائت کنتورها یا محاسبه حجم مصرفی، به‌روزرسانی‌نشدن نرم‌افزارهای محاسبه تعرفه‌ها، نبود مکانیزم دقیق تشخیص مصارف شرب از مصارف غیرشرب.
در نتیجه، لزوم دقت بیشتر در فرآیند صدور قبوض و شفاف‌سازی نحوه محاسبه آن‌ها، یکی از نیازهای اساسی در مدیریت خدمات آب و فاضلاب است.
مصرف آب شرب برای آبیاری حیاط و فضای سبز
در بسیاری از مناطق روستایی، وسعت حیاط‌ها و وجود درختان میوه یا باغچه‌های خانگی امری رایج است. از آن‌جایی که شبکه‌ی مجزایی برای آبیاری وجود ندارد، اغلب از آب شرب برای این منظور استفاده می‌شود. این موضوع باعث افزایش میزان مصرف ثبت‌شده می‌گردد، اما نباید بهانه‌ای برای اعمال هزینه‌های اضافی یا غیرواقعی بر دوش خانوارهای روستایی باشد.
توجه به این تفاوت مصرفی، مستلزم بازنگری در شیوه‌های محاسبه تعرفه‌ها و طراحی شبکه‌های جداگانه برای تأمین نیازهای غیرشرب است.
لزوم اصلاح در فرآیند خدمات‌رسانی
برای جلوگیری از افزایش نارضایتی عمومی و ارتقای سطح خدمات در حوزه آب و فاضلاب روستایی، به‌کارگیری تجهیزات دقیق و هوشمند برای قرائت کنتورهای آب، تفکیک مصارف شرب از غیرشرب با استفاده از زیرساخت‌های جداگانه یا سیستم‌های بازچرخانی آب، شفاف‌سازی محاسبات تعرفه‌ها و اطلاع‌رسانی گسترده به مردم درباره نحوه محاسبه قبوض، افزایش نظارت بر عملکرد کارکنان و پیمانکاران حوزه آب و فاضلاب، توجه به شرایط خاص روستاها در سیاست‌گذاری‌ها و لحاظ‌کردن ویژگی‌های زیست‌محیطی و فرهنگی آن‌ها پیشنهاد می‌شود.
علی ای حال مدیریت بهینه منابع آب و رعایت انصاف در محاسبه هزینه‌ها، اصلی‌ترین عواملی هستند که می‌توانند رضایت عمومی را در مناطق روستایی افزایش دهند. کاهش فاصله میان عملکرد فنی و انتظارات مردم، نیازمند شفافیت، دقت و بازنگری در رویه‌های اجرایی دستگاه‌های خدماتی است. توجه به ویژگی‌های خاص مصرف در روستاها، شرط موفقیت هرگونه برنامه‌ریزی پایدار در حوزه آب و فاضلاب خواهد بود.
در خطبه‌های اخیر نماز جمعه بندرعباس،آیت الله محمد عبادی‌زاده نماینده ولی‌فقیه با صراحت به یکی از مشکلات اساسی مردم در حوزه خدمات عمومی، یعنی صدور قبوض آب و مسائل مرتبط با مصرف آب در روستاها اشاره کرد.
اظهارات ایشان بازتاب‌دهنده نارضایتی عمومی از شیوه محاسبه و صدور قبوض آب و نیز عدم تناسب هزینه‌های دریافتی با مصرف واقعی خانوارهاست. این موضوع، زنگ خطری برای مسئولان حوزه آب و فاضلاب است که نیازمند بازنگری در روندهای اجرایی و سیاست‌گذاری در این حوزه است.
یکی از نکات کلیدی در سخنان امام جمعه، ناهمخوانی قبوض صادرشده با میزان مصرف واقعی خانوارها بود. این مسئله در بسیاری از روستاها منجر به نگرانی و نارضایتی مردم شده و نشانه‌ای از ضعف نظارت، خطای سیستمی یا نبود دقت کافی در فرآیند قرائت کنتورها و محاسبه تعرفه‌هاست. این وضعیت، اعتماد عمومی به دستگاه‌های خدمات‌رسان را خدشه‌دار می‌کند و ضرورت دارد مسئولان با بازنگری در سامانه‌های اندازه‌گیری و به‌کارگیری روش‌های دقیق‌تر، شفافیت در محاسبه مصرف را ارتقا دهند.
نماینده ولی‌فقیه همچنین به یک واقعیت اجتماعی و محیطی اشاره کرد: مصرف بالای آب در برخی روستاها به‌دلیل وسعت حیاط‌ها و نیاز به آبیاری درختان با آب شرب. این موضوع اگرچه از نظر زیستی و فرهنگی در بافت روستایی طبیعی تلقی می‌شود، اما نباید بهانه‌ای برای صدور قبوض سنگین و تحمیل هزینه‌های اضافی باشد.
در واقع، تأکید امام جمعه بر پرهیز از بهانه‌تراشی در تعیین هزینه‌ها ناظر بر این نکته است که نباید بار ناکارآمدی یا عدم تمایز مصرف کشاورزی از شرب، به مردم تحمیل شود.
در نهایت، ایشان از مسئولان آب و فاضلاب خواستند تا با دقت و جدیت بیشتر در صدور قبوض و مدیریت مصرف، نسبت به رفع دغدغه‌های مردم اقدام کنند.
آیت الله عبادی زاده امام جمعه بندرعباس در خطبه‌های نماز جمعه به مشکلات مردم در حوزه آب و فاضلاب روستایی پرداخت و گفت: قبوض آب در بسیاری موارد متناسب با مصرف واقعی نیست و موجب نگرانی مردم شده است. ضروری است
مسئولان آب و فاضلاب در صدور قبوض دقت و جدیت بیشتری داشته باشند.
وی با اشاره به مصرف بالای آب در برخی روستاها به دلیل وسعت حیاط‌ها و آبیاری درختان با آب شرب، تأکید کرد: اگرچه این موضوع طبیعی است، اما نباید بهانه‌ای برای تحمیل هزینه‌های غیرواقعی به مردم باشد.
