استان هرمزگان به عنوان یکی از مهمترین استان های جنوبی کشور، سالهاست با بحران خشکسالی و کم بارشی دست و پنجه نرم می‌کند.اقلیم گرم و خشک، افزایش دما، تبخیر شدید و کاهش بارندگی های موثر باعث شده منابع آبی این استان به شدت تحت فشار قرار گیرند.
به گزارش اختصاصی خبرنگار دریای اندیشه از بستک ؛آمارهای ثبت شده نشان می دهد متوسط بارندگی سالانه هرمزگان طی دهه های اخیر حدود ۱۸۵ میلیمتر بوده، اما در سال های اخیر این میزان به کمتر از یک سوم کاهش یافته است.به عنوان نمونه، در سال آبی جاری تنها حدود ۳۷ میلیمتر بارش در استان به ثبت رسیده که هشداری جدی برای وضعیت منابع آبی محسوب می‌شود.
کاهش بارندگی ها در سال های اخیر اثر مستقیم خود را بر مخازن سدهای استان نشان داده است.سدهایی همچون سد جگین، سد استقلال میناب و سد شمیل و نیان که روزگاری بخش مهمی از آب کشاورزی و آشامیدنی هرمزگان را تامین می‌کردند اکنون با کاهش شدید ذخایر مواجه‌اند.
سد جگین که معمولاً با بارش های تابستانی شرق استان پر می‌شد و حتی سرریز داشت، امسال در شرایطی قرار گرفته که احتمالاً کشاورزان منطقه از رهاسازی آب بی‌بهره خواهند ماند.این وضعیت در میان کشاورزان نگرانی های زیادی ایجاد کرده و قطعا بر تولید محصولات کشاورزی استان تاثیر مستقیم خواهد داشت.
در مقابل مناطق از استان به ویژه بشاگرد و بخش هایی از سیریک و جاسک وضعیت متفاوتی را تجربه می‌کنند.بارش های موسمی و تابستانه در این مناطق به مراتب بیشتر از غرب استان است و همین مسئله باعث شده ذخایر آبی در شرق هرمزگان کمی پایدارتر باشد.
این تفاوت اقلیمی سبب شده میانگین بارندگی شرق و غرب استان فاصله چشمگیری پیدا کند.در حالی که شرق هرمزگان همچنان از بارش های فصلی بهره مند است، غرب استان به ویژه شهرستان‌های بستک، بندرلنگه و پارسیان با کمترین بارندگی ها مواجه‌اند و وابستگی بیشتری به منابع جایگزین همچون آب‌شیرین‌کن‌ها پیدا کرده‌اند.
در بسیاری از شهرهای غرب هرمزگان، مدیریت مصرف آب به ناچار با اعمال نوبت بندی انجام می‌شود.این نوبت بندی به ویژه در فصل تابستان و پیک مصرف، مشکلات جدی برای مردم ایجاد کرده است.نوبت‌بندی آب اگرچه راهکاری موقت برای عبور از بحران است اما در بلندمدت پاسخگوی نیاز جمعیت غرب استان نخواهد بود به همین دلیل نگاه ها به سمت پروژه های زیرساختی و پایدار همچون آب‌شیرین‌کن‌ها و خطوط انتقال آب معطوف شده است.
شهرستان بستک به عنوان یکی از کانون‌های اصلی کم‌آبی در غرب هرمزگان، بیشترین آسیب را از این وضعیت دیده است.بارندگی های ناچیز، منابع محدود زیرزمینی و افت کیفی سفره‌های آب باعث شده بسیاری از روستاها و حتی مناطق شهری این شهرستان با مشکل جدی تامین آب مواجه باشند.
در سال های اخیر تلاش‌های زیادی برای رفع مشکل آب در شهرستان بستک انجام شده اما محدودیت منابع آبی محلی، وابستگی به چاه ها و نبود بارش کافی همچنان بر روند پایدار تامین آب تاثیر گذاشته است.یکی از امیدهای اصلی مردم بستک و شهرستان های همجوار، پروژه آب‌شیرین‌کن چارک است.این طرح که در حال تکمیل است قرار است تا دهه فجر امسال به بهره‌برداری برسد.با ورود این پروژه به مدار، بخش مهمی از نیازهای آبی شهرستان های بستک، بندرلنگه و پارسیان برطرف خواهد شد.
راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن چارک گام مهمی در بهبود وضعیت آبی غرب هرمزگان خواهد بود.تنها با توسعه مداوم این‌گونه طرح‌ها، مدیریت مصرف بهینه و ارتقای شبکه‌های فرسوده توزیع آب می توان به آینده‌ای پایدار امیدوار بود.هرمزگان استانی تشنه است که جز با نگاه بلندمدت و سرمایه‌گذاری مستمر، نمی‌تواند از گردنه خشکسالی عبور کند.
بحران آب در بستک با طرح انتقال آب خلیج فارس برطرف می‌شود
عبدالحمید حمزه پور مدیرعامل آبفای هرمزگان در ششمین جلسه شورای اداری شهرستان بستک که با حضور نماینده غرب هرمزگان در سالن اجتماعات فرمانداری برگزار شد با اشاره به وضعیت منابع آبی غرب استان گفت: متاسفانه شهرستان های بستک و بندرلنگه جزء فقیرترین شهرستان های استان از نظر منابع آبی به شمار می‌روند.در شهرستان بستک تنها دو سفره آبی فعال وجود دارد که یکی از آنها در منطقه لاورمیستان واقع شده و به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی، بخش عمده سفره ها شور هستند.علاوه بر این، خشکسالی های چهار سال اخیر و کاهش بارندگی به ویژه در زمستان گذشته که حتی یک قطره باران نبارید وضعیت منابع آبی را بحرانی‌تر کرده است.
وی افزود: نجابت و صبوری مردم شهرستان در همراهی با این شرایط سخت قابل تقدیر است.خوشبختانه امیدواری های بزرگی نیز وجود دارد.پروژه انتقال آب از خلیج فارس به شهرستان بستک در حال اجراست و با بهره برداری از آن، تحولی اساسی در تأمین آب این شهرستان ایجاد خواهد شد.در حال حاضر کل منابع آبی بستک حدود ۹۰ لیتر بر ثانیه است اما با بهره برداری از آب‌شیرین‌کن ۸ هزار مترمکعبی این میزان بیش از دو برابر افزایش خواهد یافت.
حمزه پور با بیان اینکه این پروژه از مسیرهای صعب العبور و کوهستانی عبور می‌کند اظهار داشت: بخش اعظم خط انتقال از جناح به بستک تاکنون اجرا شده است. همچنین دو مخزن هزار مترمکعبی جدید در دست اجراست.با پیگیری های ویژه دکتر جباری نماینده غرب هرمزگان و همراهی فرماندار بستک، این پروژه به پیشرفت فیزیکی ۶۰ درصدی رسیده است.تلاش ما این است که حداکثر تا پایان سال شاهد بهره برداری از آن باشیم.ارزش کل پروژه بیش از سه هزار میلیارد تومان است که تاکنون بخش قابل توجهی از آن اجرا شده و برای ادامه کار نیز موضوع تامین اعتبار از طریق ماده ۵۶ و بانک ها در حال پیگیری است.
مدیرعامل آبفای هرمزگان اظهار داشت: این پروژه یکی از بزرگترین طرح های انتقال آب استان است و به‌طور قطع با بهره‌برداری از آن، مشکل تاریخی تامین آب شهرستان بستک برطرف خواهد شد.علاوه بر این، پروژه‌های خرد متعددی در سطح روستاها در حال اجراست که با مشارکت دهیاری ها و کمک‌های دیگر بخش مهمی از آنها پیشرفت خوبی داشته است.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بحران خشکسالی استان خاطرنشان کرد: هیچ جایگزینی جز شیرین سازی آب برای استان وجود ندارد.هم‌اکنون حتی در دشت‌های اصلی استان همچون میناب و رودان نیز با افت شدید منابع آب شیرین مواجه هستیم.بر این اساس، نیاز فوری استان به حدود ۱۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین‌کن احساس می‌شود که باید با حمایت ویژه نمایندگان استان، استاندار و در سطح هیئت دولت دنبال شود.در این مسیر، همراهی سازمان برنامه و بودجه کشور نیز حیاتی است.
حمزه پور در پایان از همراهی مردم نجیب شهرستان بستک، نماینده غرب استان، فرماندار شهرستان و مدیران دستگاه های اجرایی قدردانی کرد و گفت: امیدوارم با همدلی و پیگیری های صورت گرفته، بتوانیم هرچه زودتر آب شیرین و پایدار خلیج فارس را به بستک و سایر نقاط نیازمند استان برسانیم.
پروژه های ساماندهی رودخانه ها در بستک نیازمند تخصیص فوری اعتبار
جمشید عیدانی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان نیز در این جلسه با اشاره به شرایط اقلیمی و کاهش بارندگی‌ها در سال جاری گفت: در حالی که متوسط بارندگی استان ۱۸۵ میلیمتر است در سال آبی جاری تاکنون تنها ۳۷ میلیمتر بارندگی در سطح استان با پراکنش متفاوت به ثبت رسیده است.این وضعیت امسال را به سالی استثنایی تبدیل کرده است.
وی با تقدیر از شورای اداری و شورای برنامه ریزی استان خاطرنشان کرد: با وجود همه کمبود اعتبارات، خوشبختانه با درایت فرماندار و اعضای شورای برنامه ریزی، اعتبارات به صورت عادلانه و هدفمند تقسیم شد.امیدواریم بتوانیم عملیات اجرایی را با سرعت بیشتری پیش ببریم و پروژه‌های نیمه تمام که مطالبه جدی مردم و مسئولان است به سرانجام برسند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای هرمزگان همچنین به یکی از مشکلات اساسی شهرستان بستک اشاره کرد و گفت: درخصوص بند «م» تبصره ۲۸، با توجه به اینکه بارندگی های شهرستان یا بسیار کم است یا در صورت وقوع، خسارات زیادی به بار می‌آورد، مکاتبات متعددی با مدیریت بحران استانداری و حتی سطح ملی انجام شده است.تمام رودخانه های شهرستان با توجه به حجم بالای کار، برآورد و تقسیم بندی شده، اما با وجود وعده های مکرر تاکنون هیچ ابلاغی برای آغاز عملیات صادر نشده است.این در حالی است که حداقل باید قراردادها در فصل مناسب بسته شود تا حتی اگر تخصیص منابع بعداً انجام شد، روند کار جلو برود.
اجرای سریع پروژه های آبرسانی تنها راه عبور از بحران کم‌آبی است
در ادامه احمد جباری نماینده مردم غرب هرمزگان با اشاره به اقدامات صورت گرفته، به یکی از مهمترین پروژه‌های آبرسانی غرب هرمزگان اشاره کرد و افزود: پروژه انتقال آب از آب‌شیرین‌کن بندر چارک به بستک تاکنون سه هزار میلیارد تومان هزینه داشته است و وقتی جمعیت بیش از ۳۵ هزار نفر را در فاز اول تحت پوشش قرار می‌دهد یعنی دولت در این طرح به طور میانگین برای هر شهروند حدود ۸۵ میلیون تومان هزینه کرده است.
وی با تاکید بر شرایط سخت کم‌آبی در استان هرمزگان تصریح کرد: استان به طور جدی با بحران منابع آبی مواجه است و نیاز فوری آن تامین ۱۰۰ هزار مترمکعب آب در شبانه روز است.برای رفع این مشکل هیچ راهی جز توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها و استفاده از ظرفیت‌های ملی وجود ندارد.
جباری اظهار داشت: در شهرستان بستک نیز عملیات خط انتقال، ایستگاه های پمپاژ، مخازن ذخیره و لوله‌گذاری از آب‌شیرین‌کن به داخل شهر آغاز شده و به سرعت در حال پیشرفت است.
نماینده غرب هرمزگان ادامه داد: کم‌آبی و خشکسالی‌های پیاپی مشکلات جدی برای مردم ایجاد کرده و نوبت‌بندی آب در برخی شهرها همچنان ادامه دارد.از این‌رو اجرای سریع پروژه های آبرسانی و تکمیل آب‌شیرین‌کن چارک می‌تواند نقش مهمی در حل بحران ایفا کند.
احمد جباری همچنین از دستگاه‌های اجرایی خواست در روند صدور مجوزها و استعلام های پروژه‌های حوزه آب تسریع کنند و گفت: مردم عاشق کشور و نظام هستند و شایسته است ما نیز در خدمت‌رسانی به آنان نهایت تلاش و جدیت را به خرج دهیم.
