سواحل هرمزگان، جزایر و مسیرهای دریایی به کشورهای همسایه می‌توانستند گردشگری منطقه را متحول کنند، این ظرفیت طلایی نادیده گرفته شده و فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی از دست رفته‌اند.
به قلم:مرتضی سلیمانی
به گزارش اختصاصی روزنامه دریای اندیشه ؛ هرمزگان، استانی که در دل خلیج فارس و دریای عمان جای گرفته است، می‌توانست به «قطب دریایی ایران» تبدیل شود. تصور کنید یک کشتی که از اسکله بندرعباس حرکت می‌کند، مسیرش به جزایر نقره‌ای خلیج فارس یا کشورهای همسایه می‌رود؛ تجربه‌ای که می‌تواند فرهنگ، طبیعت و تاریخ را همزمان به مسافران عرضه کند.
اما این تصویر، سال‌هاست که روی کاغذ باقی مانده است. تورهای دریایی پراکنده‌اند، مسیرها مغفول مانده‌اند و بسیاری از گردشگران حتی از وجود این سفرها خبر ندارند. هرمزگان سال‌هاست که از پتانسیل واقعی خود در گردشگری دریایی «اغفال» شده است.امروزه، هر موج در خلیج فارس داستانی از فرصت‌های از دست رفته را روایت می‌کند؛ از لنج‌های سنتی که روزگاری مسیرهای بین جزایر داخلی را برقرار می‌کردند، تا اسکله‌های نیمه‌فعال که می‌توانستند دروازه‌ای برای گردشگری بین‌المللی باشند.
مسیرهای دریایی و ظرفیت‌های مغفول جزایر داخلی
جزایر قشم، کیش، هرمز، هنگام و لارک هر کدام ظرفیت‌های منحصربه‌فردی برای گردشگری دارند.
کیش و قشم: با زیرساخت‌های نسبتا مدرن، اما هنوز تورهای دریایی حرفه‌ای و برنامه‌ریزی شده در مسیرهای ترکیبی (طبیعت + فرهنگ + تفریح) محدود هستند.
جزایر کوچک‌تر مثل هنگام و هرمز: این جزایر با ساحل‌های مرجانی و طبیعت دست‌نخورده، پتانسیل سفرهای ماجراجویانه و اکوتوریسم را دارند؛ اما نبود کشتی‌های مسافربری مدرن و تبلیغات محدود، باعث شده تعداد گردشگران کم باشد.
سفرهای بین‌المللی
مسیرهایی به عمان و امارات، می‌توانستند هرمزگان را به مرکز تبادلات گردشگری و اقتصادی منطقه تبدیل کنند. این سفرها اگر با کشتی‌های لوکس، خدمات تفریحی و برنامه‌های فرهنگی ترکیب شوند، تجربه‌ای متفاوت از گردشگری دریایی را ارائه خواهند کرد.
با این حال، اغلب این مسیرها هنوز به صورت غیررسمی یا با کشتی‌های سنتی برگزار می‌شوند و گردشگران خارجی از وجود آنها اطلاع کافی ندارند.
سفر دریایی یا اغفال سیستماتیک؟
با افزایش تقاضا برای سفرهای دریایی، پتانسیل‌های هرمزگان هنوز بلااستفاده مانده‌اند. این موضوع دلایل مختلفی دارد:ایمنی و استاندارد: بسیاری از لنج‌ها و کشتی‌ها فاقد تجهیزات نجات کافی هستند و تجربه سفر را به تجربه‌ای پرخطر تبدیل می‌کنند.
شفافیت قیمت‌ها: تفاوت‌های زیاد قیمت بین تورهای مشابه، سردرگمی مسافران و کاهش اعتماد عمومی را به دنبال داشته است.
مدیریت و تبلیغات ضعیف: ظرفیت‌های بالقوه به دلیل نبود تبلیغات گسترده، مدیریت حرفه‌ای و زیرساخت مناسب، کمتر شناخته شده‌اند.
اغفال پتانسیل اقتصادی: سال‌هاست فرصت ایجاد اشتغال، درآمدزایی و توسعه گردشگری دریایی هرمزگان مغفول مانده است.
یکی از فعالان گردشگری در بندرعباس می‌گوید:هرمزگان می‌توانست به قطب گردشگری دریایی منطقه تبدیل شود، اما سال‌ها این فرصت‌ها به دلیل مدیریت ضعیف و بی‌توجهی مسئولان، از دست رفت.
تجربه گردشگران
تجربه مسافران نشان می‌دهد که کیفیت سفرها و مدیریت تورها نقش مهمی در جذب گردشگر دارد.
مسافر محلی:سفر به جزیره هنگام تجربه‌ای فراموش‌نشدنی بود، اما وقتی شنیدم مسیرهای بین‌المللی به عمان و امارات هم وجود دارد، افسوس خوردم که چرا سال‌ها از این فرصت‌ها خبر نداشتم.
گردشگر خارجی:من با وجود علاقه زیاد به خلیج فارس، نمی‌دانستم هرمزگان چنین مسیرهای دریایی حرفه‌ای و بکر دارد. اطلاع‌رسانی ضعیف، تجربه سفر را محدود کرده است.
مسافر تجاری:اگر ناوگان مسافربری مدرن داشتیم، می‌توانستیم مسیرهای دریایی بین‌المللی را به تورهای تجاری تبدیل کنیم و هم درآمد ایجاد کنیم و هم تبادلات اقتصادی.
هرمزگان؛ دریای مغفول و سفرهایی که از دست رفتند
هزاران کیلومتر ساحل و جزایر ناپیدا، مسیرهای دریایی بین‌المللی و طبیعتی دست نخورده، هرمزگان را می‌توانست به قطب گردشگری دریایی ایران تبدیل کند. اما سال‌ها مدیریت پراکنده و اغفال فرصت‌ها، این ظرفیت طلایی را مغفول گذاشته است.
کشف مسیرهای نادیده و اغفال گردشگرهرمزگان یک شبکه گسترده دریایی دارد که می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را از بندرعباس به جزایر کوچک و کشورهای همسایه منتقل کند. اما واقعیت این است که بیشتر تورها محدود به مسیرهای کلاسیک کیش و قشم هستند. مسیرهای کمتر شناخته‌شده هنگام، هرمز و لارک، حتی برای بسیاری از مردم استان هم ناشناخته مانده‌اند.
این وضعیت باعث شده بسیاری تصور کنند تجربه دریایی در هرمزگان محدود و تکراری است، در حالی که ظرفیت‌های واقعی نه تنها متنوع بلکه منحصربه‌فرد هستند. کشتی‌های مسافربری کوچک با تجهیزات ابتدایی، تبلیغات ضعیف و نبود بسته‌های سفر حرفه‌ای، باعث می‌شوند این مسیرها سال‌ها بدون بهره اقتصادی و گردشگری باقی بمانند.
یک فعال گردشگری می‌گوید:اگر این مسیرها مدیریت حرفه‌ای شوند، حتی گردشگران داخلی هم به کشف هرمزگان ترغیب می‌شوند؛ تجربه‌ای که هیچ‌جای دیگر پیدا نمی‌کنند.
جزایر کوچک؛ جواهرات بکر خلیج فارس
جزایر کوچک هرمزگان، از جمله هنگام، هرمز و لارک، با سواحل مرجانی، صخره‌های رنگارنگ و جمعیت محدود، تجربه‌ای کاملاً متفاوت ارائه می‌دهند. این جزایر برای اکوتوریسم، ماجراجویی و گردشگری فرهنگی ظرفیت بالایی دارند:اکوتوریسم: غواصی در آب‌های شفاف و مشاهده حیات دریایی بدون ازدحام جمعیت.
فرهنگ محلی: دیدار با صیادان سنتی و آشنایی با سبک زندگی جزیره‌ای
ماجراجویی: مسیرهای کمتر شناخته‌شده برای کشف جزایر و طبیعت بکر
یک گردشگر محلی که تجربه سفر به جزیره هنگام را داشته، می‌گوید:وقتی روی عرشه کشتی ایستادم و جزایر کوچک را دیدم، حس کردم به جهانی تازه وارد شده‌ام؛ اما افسوس خوردم که چرا مردم و گردشگران از این جواهرات بی‌خبرند.
مسیرهای بین‌المللی؛ دریچه‌ای که بسته مانده
هرازگاهی کشتی‌هایی از بندرعباس به عمان و امارات حرکت می‌کنند، اما این مسیرها محدود، پراکنده و بدون تبلیغات حرفه‌ای هستند. این در حالی است که کشورهای همسایه با مسیرهای لوکس، تورهای غواصی و سفرهای دریایی تخصصی، گردشگری خود را رونق داده‌اند.
با توسعه ناوگان مدرن، ایجاد تورهای لوکس و ترکیب سفرهای دریایی با برنامه‌های فرهنگی و تجاری، هرمزگان می‌تواند به دروازه واقعی گردشگری دریایی ایران و خلیج فارس تبدیل شود.
یک گردشگر خارجی می‌گوید:با وجود علاقه زیاد به خلیج فارس، نمی‌دانستم هرمزگان چنین مسیرهای دریایی بکر و حرفه‌ای دارد. اطلاع‌رسانی ضعیف تجربه سفر را محدود کرده است.
اقتصاد دریایی؛ فرصت طلایی که از دست رفت
مدیریت حرفه‌ای مسیرهای دریایی هرمزگان می‌تواند اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند:
خدمه کشتی، تور لیدرها و صنایع وابسته مانند اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها و خدمات تفریحی
جذب گردشگران خارجی و درآمد ارزیایجاد فرصت‌های فرهنگی و اقتصادی برای تبادلات منطقه‌ای
تحلیل اقتصادی ساده نشان می‌دهد که حتی افزایش ۱۰ درصدی گردشگران دریایی می‌تواند صدها میلیارد تومان به اقتصاد هرمزگان اضافه کند و استان را از ظرفیت مغفول خود بهره‌مند سازد.
یک کارشناس گردشگری معتقد است اگر مدیریت حرفه‌ای و برنامه‌ریزی دقیق انجام شود، هرمزگان می‌تواند تجربه‌ای ترکیبی از طبیعت، فرهنگ و تجارت ارائه دهد؛ چیزی که هیچ نقطه دیگری در ایران نمی‌تواند داشته باشد.
تجربه سفر؛ فراتر از جابجایی
سفر دریایی در هرمزگان فراتر از یک جابجایی است؛ یک تجربه چندلایه است که حس اکتشاف، ارتباط با طبیعت و تعامل با فرهنگ محلی را با هم دارد:
طبیعت: سواحل مرجانی و صخره‌های رنگارنگ جزایر کوچک
فرهنگ: دیدار با صیادان، صنایع دستی و غذاهای محلی
ماجراجویی: مسیرهای کمتر شناخته‌شده و کشف جزایر بکر
این تجربه می‌تواند گردشگر را از دیدن یک مقصد ساده به کاوشگر دریایی تبدیل کند؛ تجربه‌ای که هم لذت‌بخش است و هم اقتصاد محلی را رونق می‌دهد.
تلنگر نهایی؛ فرصت یا تکرار مغفول
امواج خلیج فارس هنوز می‌توانند هرمزگان را از سکوت و مغفول بودن خارج کنند، اما بدون سرمایه‌گذاری، تبلیغات حرفه‌ای و برنامه‌ریزی دقیق، این ظرفیت همچنان روی کاغذ باقی خواهد ماند. این بخش ویژه نشان می‌دهد که هرمزگان، با تمام جزایر، مسیرهای دریایی و ظرفیت‌های بکرش، هنوز یک داستان ناتمام است؛ داستانی که اگر امروز دیده و مدیریت شود، می‌تواند استان را به قطب واقعی گردشگری دریایی ایران تبدیل کند.
چالش‌ها و موانع توسعه سفرهای دریایی
ایمنی و استاندارد
بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از لنج‌ها و کشتی‌های کوچک فاقد تجهیزات نجات کافی، جلیقه نجات و استانداردهای ایمنی هستند. این موضوع نه تنها تجربه سفر را محدود می‌کند، بلکه مخاطرات جانی برای مسافران ایجاد می‌کند.
تبلیغات و اطلاع‌رسانی محدود
مسافران داخلی و خارجی از وجود مسیرهای گردشگری هرمزگان اطلاع کافی ندارند. تبلیغات پراکنده، نبود سایت‌ها و پلتفرم‌های حرفه‌ای برای رزرو تور و اطلاعات کامل درباره مسیرها، باعث شده گردشگری منطقه هنوز به پتانسیل واقعی خود نرسد.
شفافیت قیمت
تورهای دریایی با قیمت‌های متفاوت و گاهی غیرشفاف برگزار می‌شوند. مسافرانی که بدون اطلاع کامل اقدام به رزرو می‌کنند، اغلب با تفاوت قیمت‌ها یا خدمات ناقص مواجه می‌شوند
فقدان مدیریت حرفه‌ای و سرمایه‌گذاری
بسیاری از مسیرهای بالقوه به دلیل نبود مدیریت حرفه‌ای، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق، هنوز مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
فرصت‌های مغفول
اگر به آینده نگاه کنیم، هرمزگان ظرفیت‌های زیادی برای توسعه گردشگری دریایی دارد:اقتصاد محلی: ایجاد تورهای حرفه‌ای، کشتی‌های مدرن و مسیرهای بین‌المللی، می‌تواند درآمدزایی و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم را افزایش دهد.
گردشگری منطقه‌ای: تبلیغات هوشمند، خدمات حرفه‌ای و استفاده از تکنولوژی می‌تواند مسافران داخلی و خارجی بیشتری جذب کند.
تجربه فرهنگی و طبیعی: ترکیب سفر دریایی با فرهنگ محلی، صیادی، غواصی و طبیعت‌گردی، تجربه‌ای متفاوت و منحصربه‌فرد فراهم می‌کند.
ارتباطات بین‌المللی: مسیرهای دریایی به عمان و امارات می‌توانند هرمزگان را به دروازه گردشگری و تجارت منطقه‌ای تبدیل کنند.
تحلیل اقتصادی و بین‌المللی
هرمزگان با ظرفیت‌های دریایی، می‌تواند سهم قابل توجهی از گردشگری خلیج فارس را به خود اختصاص دهد. با مقایسه با کشورهای همسایه، مشخص می‌شود که سرمایه‌گذاری در ناوگان مدرن، برنامه‌ریزی مسیرها و تبلیغات حرفه‌ای، به راحتی می‌تواند گردشگران خارجی را جذب کند و درآمدهای میلیاردی ایجاد نماید.
به عنوان مثال، عمان و امارات با مسیرهای دریایی و خدمات لوکس، سالانه میلیون‌ها دلار از گردشگری دریایی درآمد دارند. هرمزگان، با داشتن جزایر و مسیرهای طبیعی، می‌تواند بخش مهمی از این بازار را به خود اختصاص دهد، اما نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک و سیاست‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاران است.
هرمزگان، با اسکله‌ها، جزایر و مسیرهای دریایی متعدد، ظرفیت عظیمی برای گردشگری دریایی و سفرهای بین‌المللی دارد. اما فقدان مدیریت حرفه‌ای، ضعف تبلیغات، نادیده گرفتن استانداردهای ایمنی و اغفال ظرفیت‌های بین‌المللی و داخلی باعث شده این فرصت طلایی سال‌ها مغفول بماند. این امواج مغفول هنوز می‌توانند مسافران را شگفت‌زده کنند و اقتصاد منطقه را متحول کنند؛ اما نیازمند اراده، سرمایه‌گذاری و نگاه حرفه‌ای است. اگر مسئولان دریچه‌ای به این فرصت‌ها باز کنند، هرمزگان می‌تواند از یک استان ساحلی به مقصدی بی‌نظیر در گردشگری دریایی بدل شود.
