به قلم: راضیه سالاری
به گزارش دریای اندیشه؛ هر ساله در تاریخ مشخصی، روز دامپزشکی در کشورهای مختلف به‌عنوان فرصتی برای تجلیل از خدمات دامپزشکان و نقش حیاتی آنان در حفظ سلامت حیوانات، انسان‌ها و محیط زیست گرامی داشته می‌شود. دامپزشکان، این فرشتگان سلامت حیوانات، با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود، نه تنها به بهبود شرایط زندگی حیوانات کمک می‌کنند بلکه در ارتقای بهداشت عمومی و امنیت غذایی جامعه نیز نقش کلیدی دارند.روز دامپزشکی در کشورهای مختلف جهان با تاریخ‌ها و مناسبت‌های متفاوت گرامی داشته می‌شود. این روز به منظور تقدیر از خدمات دامپزشکان و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت بهداشت و سلامت حیوانات تعیین شده است.
در بسیاری از کشورها، این روز با برگزاری همایش‌ها، کارگاه‌های آموزشی، برنامه‌های فرهنگی و مراسم تجلیل همراه است.برای مثال، در ایران، روز ۱۴ مهر به عنوان روز ملی دامپزشکی شناخته شده است که به مناسبت تأسیس اولین دانشکده دامپزشکی کشور انتخاب شده است. این روز فرصتی است برای یادآوری نقش حیاتی دامپزشکان در مراقبت از حیوانات و همچنین ارتقای سلامت جامعه.دامپزشکی علمی است که به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های حیوانات می‌پردازد. اما دامپزشکان تنها به درمان بیماری‌های حیوانات محدود نمی‌شوند؛ آنان نقشی گسترده‌تر و مهم‌تر دارند که شامل حفظ سلامت عمومی انسان‌ها نیز می‌شود. بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، مانند تب مالت، هاری، سل حیوانی و بیماری‌های انگلی، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی هستند که دامپزشکان با تشخیص زودهنگام و کنترل آن‌ها از شیوع و بروز بحران‌های بهداشتی جلوگیری می‌کنند.یکی از مهم‌ترین وظایف دامپزشکان، نظارت بر سلامت مواد غذایی منشا گرفته از حیوانات است. گوشت، شیر و سایر محصولات دامی باید عاری از بیماری و آلودگی باشند تا سلامت مصرف‌کنندگان تضمین شود.
دامپزشکان با انجام معاینات دقیق و رعایت استانداردهای بهداشتی در مراکز تولید، نقش حیاتی در حفظ امنیت غذایی جامعه ایفا می‌کنند.علاوه بر نقش مستقیم در سلامت حیوانات اهلی، دامپزشکان نقش مهمی در حفاظت از حیات وحش و محیط زیست دارند. بیماری‌های حیوانات وحشی می‌تواند به شدت بر اکوسیستم‌ها تأثیر بگذارد و باعث کاهش جمعیت گونه‌های مختلف شود. دامپزشکان با مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی و مراقبتی، به حفظ تنوع زیستی و پایداری محیط زیست کمک می‌کنند.علاوه بر این، در عصر تغییرات اقلیمی و افزایش تهدیدات زیست‌محیطی، دامپزشکان به عنوان بخشی از تیم‌های چندرشته‌ای در مدیریت بحران‌های زیستی مانند شیوع بیماری‌های واگیردار حیوانی نقش حیاتی دارند.
این امر نشان‌دهنده گستردگی و پیچیدگی وظایف دامپزشکی در دنیای مدرن است.با وجود اهمیت بالای دامپزشکی، این حرفه با چالش‌های متعددی روبرو است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، کمبود نیروی متخصص در برخی مناطق و فشار کاری بالاست که می‌تواند بر کیفیت خدمات تأثیر بگذارد. همچنین، دسترسی محدود به تجهیزات و فناوری‌های نوین در برخی مناطق روستایی و محروم، مشکلاتی در تشخیص و درمان به موقع بیماری‌ها ایجاد می‌کند.از سوی دیگر، نگرش نادرست یا کم‌توجهی برخی مردم نسبت به اهمیت مراقبت‌های دامپزشکی نیز چالشی بزرگ است. آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی برای افزایش آگاهی درباره بهداشت حیوانات و ضرورت مراجعه به دامپزشک، از جمله راهکارهای اساسی برای رفع این مشکل است.
دستاوردهای علمی و فناوری در دامپزشکی
پیشرفت‌های علمی و فناوری در حوزه دامپزشکی به شکل چشمگیری باعث افزایش کیفیت خدمات و بهبود سلامت حیوانات شده است. استفاده از روش‌های نوین تشخیصی، واکسن‌های جدید، درمان‌های پیشرفته و فناوری‌های نوظهور مانند ژنتیک، تصویربرداری پزشکی و بیوتکنولوژی، دامپزشکان را قادر ساخته است تا بیماری‌ها را سریع‌تر و دقیق‌تر شناسایی و درمان کنند.این پیشرفت‌ها نه تنها باعث کاهش مرگ و میر حیوانات می‌شوند بلکه به کنترل بیماری‌های مشترک انسان و حیوان نیز کمک شایانی می‌کنند. روز دامپزشکی فرصتی است برای معرفی این دستاوردها و تشویق به ادامه تحقیقات و نوآوری در این حوزه.
آموزش مداوم و پژوهش‌های علمی از پایه‌های اصلی توسعه دامپزشکی هستند. دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با تربیت نیروی انسانی متخصص و انجام مطالعات کاربردی، نقش مهمی در ارتقای کیفیت خدمات دامپزشکی دارند. همچنین، همکاری بین‌المللی در زمینه تحقیقات بیماری‌های مشترک و فناوری‌های نوین، به تبادل دانش و تجربه کمک می‌کند و دامپزشکان را برای مقابله با تهدیدات نوظهور آماده می‌سازد.در روز دامپزشکی، تاکید ویژه‌ای بر اهمیت حمایت از آموزش و پژوهش گذاشته می‌شود تا نسل‌های آینده دامپزشکانی توانمند و کارآمد باشند.روز دامپزشکی بهانه‌ای است برای ارج نهادن به زحمات دامپزشکان که در شرایط سخت و با کمترین چشم‌داشت مادی، سلامت حیوانات و انسان‌ها را تضمین می‌کنند. از دامپزشکان فعال در مناطق دورافتاده گرفته تا کارشناسان پیشرفته در مراکز تحقیقاتی، همه در این زنجیره سلامت نقش مهمی دارند.
این روز همچنین فرصتی است برای قدردانی از دامپزشکان در حوزه‌های مختلف مانند دامپزشکی بالینی، بهداشت مواد غذایی، حیات وحش، پژوهش و آموزش، که هر کدام با تخصص خود در خدمت جامعه هستند.در نهایت، روز دامپزشکی تنها یک مناسبت رسمی نیست؛ بلکه فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت دامپزشکی، معرفی نقش‌های گسترده دامپزشکان و ایجاد پیوندی قوی‌تر بین جامعه و این حرفه حیاتی است. سلامت جامعه، امنیت غذایی، حفاظت از محیط زیست و رفاه حیوانات، همه به نوعی به تلاش‌های دامپزشکان وابسته است.با گرامیداشت این روز، باید حمایت بیشتری از دامپزشکان صورت گیرد، آموزش‌های عمومی توسعه یابد و امکانات لازم برای خدمت‌رسانی بهتر فراهم شود تا این حرفه پراهمیت بتواند با قدرت و انگیزه بیشتر به ایفای نقش خود ادامه دهد.
دامپزشکان؛ خط مقدم مقابله با بیماری‌های مشترک انسان و حیوان
یکی از مهم‌ترین وظایف دامپزشکان، مقابله با بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان است که اصطلاحاً «زئونوز» نامیده می‌شوند. این بیماری‌ها می‌توانند پیامدهای جدی برای سلامت عمومی داشته باشند و دامپزشکان به عنوان متخصصان این حوزه، نخستین خط دفاعی در پیشگیری و کنترل آن‌ها هستند. با تشخیص به موقع، واکسیناسیون و اقدامات کنترلی، دامپزشکان جلوی شیوع بیماری‌های خطرناک مانند هاری، تب مالت و آنفلوانزای مرغی را می‌گیرند.امنیت غذایی یکی از دغدغه‌های اصلی هر جامعه است و دامپزشکی نقش مهمی در این زمینه دارد. مواد غذایی حیوانی باید از نظر سلامت و کیفیت مورد بررسی قرار گیرند تا سلامت مصرف‌کنندگان حفظ شود. دامپزشکان با نظارت بر مراحل تولید، نگهداری و عرضه محصولات دامی، مانند گوشت، شیر و تخم‌مرغ، از ورود مواد آلوده یا ناسالم به بازار جلوگیری می‌کنند. این نظارت‌ها نه تنها از بروز بیماری‌های غذایی جلوگیری می‌کند بلکه به افزایش اعتماد مردم به محصولات دامی نیز کمک می‌نماید.دامپزشکی تنها به مراقبت از حیوانات خانگی و دام‌های اهلی محدود نمی‌شود؛ بلکه حفاظت از حیات وحش و اکوسیستم‌های طبیعی نیز جزو وظایف این حرفه است. بیماری‌های حیوانات وحشی، تغییرات اقلیمی و تخریب زیستگاه‌ها تهدیدهای جدی برای بقاء گونه‌های جانوری محسوب می‌شوند.
دامپزشکان با انجام تحقیقات و مراقبت‌های تخصصی، به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کنند و نقش مهمی در برنامه‌های حفاظتی و احیای گونه‌های در معرض خطر ایفا می‌کنند.گرچه دامپزشکی رشته‌ای حیاتی است، اما با چالش‌های زیادی روبه‌روست. کمبود تجهیزات پیشرفته، محدودیت منابع مالی و افزایش هزینه‌های درمان از مشکلات اساسی این حرفه محسوب می‌شوند. همچنین، کمبود آگاهی عمومی درباره ضرورت مراجعه به دامپزشک باعث می‌شود بسیاری از حیوانات دچار مشکلات جدی شوند که قابل پیشگیری بود.در عین حال، فناوری‌های نوین مانند تشخیص مولکولی، تصویربرداری پیشرفته و درمان‌های ژنتیکی فرصت‌های بی‌نظیری برای ارتقای کیفیت خدمات دامپزشکی فراهم کرده‌اند. آموزش مداوم و پژوهش‌های علمی نیز کلید موفقیت در مقابله با چالش‌های آینده است.یکی از نکات مهم در گرامیداشت روز دامپزشکی، افزایش توجه و فرهنگ‌سازی در جامعه است. وقتی مردم بدانند که سلامت حیوانات خانگی، دام‌ها و حیات وحش چقدر بر سلامت خودشان تأثیر دارد، به دامپزشکان اعتماد بیشتری خواهند داشت و مراقبت‌های بهداشتی به شکل بهتر و موثرتر انجام خواهد شد.آموزش به کودکان، ارائه اطلاعات صحیح در رسانه‌ها و برگزاری برنامه‌های عمومی، راهکارهایی هستند که می‌توانند به ارتقای آگاهی عمومی کمک کنند.
همچنین، حمایت دولت‌ها و نهادهای مرتبط از فعالیت‌های دامپزشکی، توسعه این حرفه را تسهیل خواهد کرد.روز دامپزشکی یادآور نقش بی‌بدیل دامپزشکان در حفظ سلامت حیوانات، امنیت غذایی و سلامت جامعه است. دامپزشکی پلی است که سلامت انسان و حیوان را به هم مرتبط می‌کند و توجه به این حرفه از طریق فرهنگ‌سازی، آموزش و حمایت مالی، به نفع تمامی اعضای جامعه خواهد بود. این روز فرصتی است تا قدرشناس زحمات کسانی باشیم که با علم، تخصص و عشق خود، زندگی بهتری برای حیوانات و انسان‌ها فراهم می‌آورند
