به گزارش دریای اندیشه، صید و صیادی از دیرباز پیشه‌ای دیرین برای مردم هرمزگان بوده است. زندگی، فرهنگ و معیشت آنان با آب و دریا گره خورده و نسل‌های متوالی از این نعمت الهی روزی گرفته‌اند. بومی‌ها و ناخداهای قدیمی آموخته‌اند که احترام به دریا، نخستین شرط برکت است؛ می‌دانند چه زمانی باید تور بیندازند، چه زمانی دریا را آرام بگذارند، کدام گونه را صید کنند و از کدام باید محافظت نمایند.این دانایی بومی، نوعی همزیستی مسئولانه میان انسان و دریا را رقم زده بود. اما امروز این توازن دیرینه، با طمع و سودجویی عده‌ای اندک در خطر افتاده است.
صید غیرمجاز و استفاده از ابزار و روش‌های مخرب، حیات آبزیان و آینده صید در جنوب را تهدید می‌کند.
ابزارهای مخرب دریا را به نابودی می‌کشانند
صید غیرمجاز علاوه بر اینکه قانون‌شکنی است تخریب اکوسیستم دریا را نیز در پی دارد و متاسفانه این روزها سفره چندین هزار ساله صید و صیادی در حال جمع شدن است و هر روز به گونه های در معرض انقراض منطقه افزوده می شود.
بر اساس شرایط دینی و مذهبی، برخی ماهی ها هیچ گاه به عنوان غذا استفاده نمی شدند و آنها نقش خود را در زنجیره حیات آبزیان دیگر ایفا می کردند اما امروزه برخی ها حتی به این ماهیان غیر خوراکی بر اساس احکام دینی نیز رحم نمی کنند و آبزیان حرام گوشت را نیز اسیر تور صیادی خود کرده‌اند.
استفاده از تورهای ترال کف‌روب، شوک الکتریکی، مواد منفجره یا تورهای با چشمه بسیار ریز، باعث نابودی زیستگاه‌های مرجانی، از بین رفتن تخم و نوزاد ماهی‌ها و کاهش شدید ذخایر آبزیان می‌شود.
کارشناسان شیلات هشدار می‌دهند که ادامه این روند، دریا را به سمت «مرگ خاموش» می‌برد؛ زیرا بازسازی طبیعی ذخایر دریایی سال‌ها زمان می‌برد و گاهی غیرممکن می‌شود.
صید بی‌رویه میگو، صید ماهی‌های نابالغ و تخریب بسترهای تخم‌ریزی در فصل ممنوعه، از مهم‌ترین مصادیق تخلف در آب‌های جنوبی کشور است.
در بسیاری از موارد، شناورهای متخلف با استفاده از چراغ‌های قوی و فعالیت شبانه، از دید مأموران گشت دریایی پنهان می‌مانند و بدون هیچ مجوزی دست به صید می‌زنند.
آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی
صید غیرمجاز تنها محیط زیست را نابود نمی‌کند، بلکه معیشت صیادان قانونی را هم به خطر می‌اندازد.
صیادان بومی که با رعایت فصل صید و مقررات به دریا می‌روند، با کاهش ذخایر ماهی و میگو مواجه می‌شوند و صیدشان به حداقل می‌رسد. نتیجه آن، کاهش درآمد، افزایش بیکاری و فشار معیشتی بر خانواده‌های ساحل‌نشین است.
در کنار این، ورود سودجویان و صیادان غیرقانونی از سایر مناطق یا حتی کشورهای همسایه، رقابت نابرابری را ایجاد کرده که در نهایت منجر به تنش‌های اجتماعی و بی‌اعتمادی میان صیادان می‌شود.
تلاش نهادهای نظارتی و ضعف در برخورد
اداره کل شیلات، دریابانی و بگان حفاظت از منابع آبزیان هرمزگان هر ساله ده‌ها عملیات مقابله با صید غیرمجاز را اجرا می‌کنند. توقیف شناورها، ضبط تورهای غیرمجاز و تشکیل پرونده برای متخلفان بخشی از این اقدامات است.
با این حال، گستردگی سواحل و کمبود نیروهای نظارتی، مقابله با متخلفان را دشوار کرده است.
کارشناسان معتقدند که تا زمانی که قوانین بازدارنده‌تر و جریمه‌های سنگین‌تری وضع نشود، بازگشت سودجویان به دریا تکرار خواهد شد.
راه نجات؛ آگاهی، مشارکت و مسئولیت‌پذیری
صیادان بومی جنوب به‌خوبی می‌دانند که دریا سرمایه مشترک همه است. بسیاری از آنان اکنون در طرح‌های شیلاتی مشارکتی، بازسازی ذخایر آبزیان و رهاسازی بچه‌ماهیان در دریا همکاری می‌کنند.
اما برای مقابله مؤثر با صید غیرمجاز، تنها برخورد انتظامی کافی نیست.
باید آموزش‌های زیست‌محیطی گسترش یابد، صیادان سنتی حمایت شوند، و بازار فروش محصولات غیرقانونی به‌طور کامل بسته شود.
همچنین ایجاد سامانه‌های هوشمند پایش دریایی، استفاده از فناوری‌های نوین در رصد شناورها، و اجرای طرح‌های جایگزین معیشتی می‌تواند مسیر پایداری را برای حفاظت از دریا و صیادان واقعی باز کند.
هر موجی که به ساحل می‌رسد، پیام دریاست به انسان: «مرا پاس بدار تا تو را روزی دهم».
صیادان باایمان و دریادلان جنوب این پیام را نسل‌به‌نسل در دل خود حفظ کرده‌اند، اما اکنون زمان آن رسیده است که همه از مسئولان تا مردم در پاسداری از این گنجینه آبی سهیم باشند.
اگر دریا بمیرد، صیادی هم می‌میرد؛ و با آن، بخشی از هویت و تاریخ هرمزگان به اعماق فراموشی فرو خواهد رفت.
صلاح الدین غفوری نژاد رئیس اداره شیلات شهرستان بندرلنگه اظهار کرد: در پی انجام گشت مشترک حفاظت منابع آبزیان شیلات هرمزگان و بندرلنگه در حوزه استحفاظی شهرستان، از ۳۲ شناور فعال در منطقه بازدید به عمل آمد. در جریان این عملیات، ۹ دستگاه ژنراتور، ۱۰ پروژکتور و ۲ دستگاه جی‌پی‌اس که به‌طور غیر مجاز در امر صید استفاده می‌شدند، شناسایی و جمع‌آوری شدند. این تجهیزات به اسکله صیادی منتقل شده تا مراحل قانونی لازم در خصوص آنها انجام گیرد.
وی افزود: این عملیات با نارضایتی شدید جامعه صیادی از شیوع صید غیر مجاز همراه بوده است.
غفوری نژاد بیان کرد: شیلات شهرستان بندرلنگه به‌طور قاطع وارد عمل شده و از هیچ تلاشی برای حفاظت از منابع آبزیان و مقابله با تخلفات صید غیر مجاز دریغ نخواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: این اقدام در راستای حفاظت از اکوسیستم دریایی و همچنین حمایت از صیادان قانونی انجام شده است و نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان در مقابله با تخلفات و حفظ منابع طبیعی می‌باشد
