در روزهای اخیر، استان هرمزگان و بهخصوص بندرعباس با موجی جدی از آنفلوآنزا مواجه شدهاند.
شدت شیوع، نرخ بالای موارد مثبت، و حتی گزارش فوت ناشی از آنفلوآنزا همه با هم شرایط غیرعادی ایجاد کردهاند.این وضعیت اگر با تجمعات و حضور گسترده مردم در مکانهای عمومی همراه شود، میتواند به فاجعهای انسانی تبدیل شود.بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، در بازه ۹ تا ۱۱ آذر ۱۴۰۴، از دو آزمایشگاه منتخب در استان ۱۵۵ نمونه تست شده است.
از این تعداد، ۸۰ مورد مثبت به آنفلوآنزا گزارش شدهاند یعنی نرخ مثبتشدگی ۵۱.۶٪.
این درصد مثبتشدگی بسیار بالا وقتی در چند روز متوالی با افزایش تعداد تستها همراه باشد نشانه «تثبیت زنجیره انتقال» و آغاز موج فعال، نه فقط یک نوسان فصلی کوچک.
ویروسی که اکنون غالب است، نوع A با زیرسویه H3N2 است. این سویه از نظر متخصصان و مسؤولان بهداشتی با قدرت انتقال بالا، قابلیت ایجاد بیماری شدید و حتی مرگ را دارد.
نخستین مورد فوت قطعی ناشی از آنفلوآنزای H3N2 در هرمزگان ثبت شده است: مردی ۲۶ ساله که با درگیری شدید ریه (حدود ۷۰٪) بستری شد، تست آنفلوآنزایش مثبت و تست کووید–۱۹اش منفی بود؛ روز بعد (پس از پذیرش) جان داد.این مرگ در جوانی بدون بیماری زمینهای، هشداری جدی است؛ یعنی ویروس دیگر محدود به گروههای پرخطر نیست.سپس «دومین فوت قطعی» نیز تأیید شد؛ این نشاندهنده شدتیابی موج فعال و احتمال افزایش موارد مرگرسان در روزهای نزدیک است.
ساحل و فضاهای عمومی بندرعباس: خطر مضاعف در تجمعات
حالا فرض کن این وضعیت در شهری ساحلی مثل بندرعباس باشد، که سواحل و فضاهای باز عمومی بهویژه مناطق ساحلی مانند «ولایت تا سرو» همیشه مقصد رفتوآمد، تفریح، دیدوبازدید و تجمع مردم بودهاند. ترکیب این واقعیت با موج شدید آنفلوآنزا خطر بزرگی ایجاد میکند:
مناطقی مثل ساحل «ولایت تا سرو» همواره شلوغ هستند؛ مردم برای تفریح، پیادهروی، قلیان، دورهمی خانوادگی به آنجا میروند. تجمع زیاد تراکم جمعیت حضور در ساعات عصر و شب، همه امکان انتقال ویروس را بالا میبرد.وقتی نرخ ابتلا بالا باشد (بیش از ۵۰٪ مثبت در تستها)، حتی یک سفر کوتاه ساحلی میتواند خطر آلودگی برای افراد زیادی شود.اگر تعطیلیهای مکرر (مثلاً تعطیلی مدارس یا دانشگاهها) مردم را تشویق به خروج، رفتوآمد و تفریح جمعی بهویژه به ساحل کند، این وضعیت «خطر تشدید شیوع» را بسیار بزرگتر میکند.در چنین شرایطی، نبود پارکینگ، تراکم زیاد ماشین و تجمع خودروها و جمعیت در ساحل همانطور که اشاره کردیم وضعیت را بیشتر بحرانی میکند؛ چون ازدحام نزدیک و تماسها افزایش پیدا میکند.
مسؤولان استان و دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به چند نکته مهم تأکید کردهاند:
با توجه به شدت موج و احتمال افزایش موارد شدید، کاهش تجمعات غیرضروری و پرهیز از رفتوآمد بیمورد ضروری است.تهویه مناسب فضاهای بسته، شستوشوی مرتب دستها با آب و صابون، استفاده از ماسک بهویژه در فضاهای شلوغ یا پرگردش توصیه میشود.
تماس نزدیک روبوسی دستدادن، در آغوش گرفتن مخصوصاً برای سالمندان، کودکان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، باید محدود شود.مراقبت زودهنگام در صورت بروز علائم (تب، سرفه، تنگی نفس، بدندرد) ضروری است خوددرمانی و تأخیر در مراجعه میتواند عوارض جدی، حتی مرگ، را افزایش دهد.
کنترل و نظارت در مراکز درمانی باید تقویت شود تا از انتقال بیمارستانی جلوگیری شود؛ و اگر نیاز باشد، تعطیلی یا محدودیت تجمعات و اماکن پر خطر در دستور قرار گیرد.
چرا وضعیت فعلی نگرانکنندهتر از همیشه است؟
چند ویژگی اصلی هستند که این موج را «بسیار خطرناک» میسازند:نرخ بالای ابتلا + تثبیت زنجیره انتقال وقتی بیش از نیمی از تستها مثبت هستند، ویروس با سرعت بالا در جامعه در حال گردش است.گستردگی سنی و گروهی دیگر فقط سالمندان یا بیماران زمینهای در خطر نیستند؛ جوانان نیز گرفتار شدهاند.
موارد شدید و مرگ حتی در جوانان مثل فوت مرد ۲۶ ساله؛ این نشانه این است که ویروس تغییر داده یا شرایط بحرانی است.افزایش مراجعه و فشار بر مراکز درمانی اگر این روند ادامه یابد ظرفیت درمانی ممکن است پاسخگو نباشد.رفتارهای اجتماعی معمول + تجمعات ،تفریح ،سفر ترکیب خطرناک وقتی مردم تجمع میکنند، ویروس راحتتر منتقل میشود؛ مخصوصاً در مکانهایی مثل ساحل، بازار، خودرو، بسته بودن فضاها.
وضعیت خاص بندرعباس: ساحل «ولایت تا سرو» و ریسک تجمع
با توجه به اینکه بندرعباس شهری ساحلی است و مردم معمولاً برای تفریح، گشتوگذار، گردش و آرامش به ساحل میروند، وضعیت فعلی برای این شهر با شهرهای غیرساحلی متفاوت و پیچیدهتر است.
ساحل «ولایت تا سرو» بهخاطر دسترسی آسان و نزدیکی به شهر، همواره شلوغ است بهویژه عصرها و شبها.
پارکینگ، خیابانها، دسترسی ساحلی، بازارچهها و امکانات تفریحی باعث میشوند حجم زیادی از مردم با خودرو و بهصورت پیاده به ساحل بیایند؛ زمانی که ویروس با انتقال تثبیتشده در جامعه در گردش است، این تجمعات میتواند مثل «فانوس شیوع» عمل کند.
حتی اگر فضا باز باشد، تراکم جمعیت، تماس نزدیک، خوردن و آشامیدن مشترک، تفریح گروهی (قلیان، دورهمی) میتواند انتقال را بیشتر کند.در چنین شرایطی، اگر مردم و مسؤولان بیتفاوت باشند، خطر انتقال سریع و گسترده نه فقط داخل بندرعباس، بلکه به مناطق اطراف بسیار جدی است.
در نتیجه موج فعلی آنفلوآنزا در بندرعباس هرمزگان با ویروس H3N2 شرایطی بسیار جدی و هشداردهنده دارد.
ترکیب موارد مثبت زیاد، سرعت انتشار بالا، مرگ حتی در جوانان بدون سابقه بیماری، فشار بر بیمارستانها و حضور مردم در تجمعات (بهخصوص ساحل) یک پتانسیل بحران سلامت ایجاد کرده است.
اگر مردم و مسؤولان هر دو هوشیار نشوند و اقدامات پیشگیرانه را جدی نگیرند، ممکن است طی روزها و هفتههای آینده با افزایش چشمگیر بیماران بدحال، مرگ، فشار بر سیستم درمانی و اضطراب عمومی روبهرو شویم.اما اگر همه با هم همکاری کنیم با کاهش تجمعات، رعایت بهداشت استفاده از ماسک، پرهیز از سفر و دورهمی تشدید اطلاعرسانی و نظارت میتوان این موج را مهار کرد و از فاجعه جلوگیری نمود
