احساس سوختن به تماشا نمی‌شود
مردم ایران و هرمزگان با حضور پرشور و حماسی خود در آیین‌های عزاداری سید و سالار شهیدان و خلق صحنه‌های زیبا در شام غریبان نشان دادند که تنها تماشاچی کربلا نیستند و هم نوا با قافله کربلا میتوانند یاری‌گر قافله امام عصر باشند.
علی ستاری
به گزارش روزنامه دریای اندیشه، داستان غم‌انگیز کربلا، یکی از وقایع مهم تاریخ بشریت است که به جریان‌ساز ترین مکتب تاریخ تبدیل شد و بر مبنای آن اتفاقات و قیام‌های بسیاری بر علیه طاغوت به وقوع پیوست و تخت حکومت ستمگران را به لرزه درآورد، بدون شک این مشیت الهی بوده است که برای اینکه خداوند متعال حجت را بر همه مردم به اتمام برساند شخصی که مظهر فساد و جنایتگری بود را مسلط بر امور مسلمانان کرد و با قیامی که توسط حضرت امام حسین علیه السلام انجام شد این درس بزرگ را به همگان دادند که در برابر ظلم طاغوتیان حقی برای سکوت و پذیرش ظلم وجود ندارد.
قیام حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام قیام تمام خیر بر علیه تمام شر بود و این قیام بود که موجب شد فتیله‌ی حکومت امویان که خود را به عنوان یک حکومت قوی در بین امپراطوری‌های آن زمان مطرح کرده بود از هم پاشیده شود.
انگیزه‌های قیام سیدالشهدا علیه‌السلام
برای چیستی و چرایی قیام حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام علل بسیاری وجود دارد از دعوت‌نامه‌های کوفیان گرفته تا لزوم به جا آوردن فریضه امر به معروف و نهی از منکر اما شاید بدترین نوع تفسیر حرکت امام حسین علیه السلام این است ایشان صرفا برای برپایی حکومت راهی کوفه شدند اما با علم به اینکه بر پایی حکومت اسلامی یکی از مهم‌ترین وظایف امام جامعه است به طوری‌که پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) در بدو ورود به یثرب یکی از اولین و اصلی‌ترین کار‌هایی که کردند اهتمام برای همین امر بود اما انگیزه‌های قیام حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام خلاصه در تشکیل حکومت نیست، بنابراین القای این تفکر که جنگ بين حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یزد علیه العنه جنگ بر سر قدرت و جنگ بر سر حکومت بوده است کاملا بی‌انصافی است و باعث میشود کسانی که بعدها می‌خواهند از قیام انسان‌ساز عاشورا الگو بگیرند به بیراهه بروند دلیل بر این مدعی هم عدم بازگشت امام حسین علیه السلام و عدم توقف سفر است چنانچه حضرت مسلم بن عقیل(ع) پیش از امام حسین علیه السلام به سوی کوفه رهسپار شد و حضرت امام در آخرین نامه‌ای که در پاسخ به نامه‌های کوفیان ارسال کرده بود حرکت به سمت کوفه را منوط به تایید مسلم بن عقیل مبنی بر حسن نیت کوفیان دانسته بود اما با این وجود در حالی که در یکی از منازل که نصف راه مکه تا کوفه پیموده شده بود و خبر شهادت حضرت مسلم به امام حسین علیه السلام رسید ایشان از ادامه سفر منصرف نشدند و راه خود را ادامه دادند، بنابراین اگر انگیزه اصلی امام علیه‌السلام صرفا حکومت‌داری بود با توجه به مطلع شدن از اینکه در کوفه کسی انتظار یاری‌اش را نمی‌کشد باید منصرف از ادامه سفر میشد ضمن اینکه حضرت حسین بن علی علیه‌السلام، امام و ولی خدا است و از علمی برخوردار است که زیر و زَبَر همه چیز را برایش عیان میکند پس طبیعتا اگر تنها انگیزه امام انگیزه ای مادی باشد طبیعتا با توجه به شواهد و قرائن باید از ادامه سفر منصرف شود اما در واقع قطعی ترین انگیزه ای که می توانیم برای قیام حضرت سید الشهدا علیه السلام ذکر کنیم همان امر مبارکی از است که خود حضرت فرمودند: من برای اصلاح دین جدم محمد(ص) و امر به معروف و نهی از منکر قیام کردم لذا می بینیم جامعه اسلامی در زمان یزید لعنت الله علیه در حال بازگشت به عصر جاهلیت عرب بود و خود امام حسین علیه السلام فرمودند: وَ عَلَى الاِسْلامِ اَلسَّلامُ اِذْ قَدْ بُلِیَتِ الاُمَّةُ بِراع مِثْلَ یَزِیدَ (زمانى که امّت اسلامى گرفتار زمامدارى مثل یزید شود، باید فاتحه اسلام را خواند)با این تفاسیر امام حسین علیه السلام اگر دست به قیام نمی زد باید تماشاچی برگزاری مجلس ختم اسلام می شد و تمام ارز ش های اسلامی که اکثریت آن ها انسانی هستند زیر پا گذاشته می شد و فقر، فلاکت، ناامنی، چپاول، ظلم، غارت و جنایت سراسر جامعه اسلامی را فرا می گرفت و عملا از اسلام جز ظاهری که حتی آن را هم یزید رعایت نمی کرد باقی نمی ماند. زمانی که حضرت امام حسین علیه السلام در مسیر مکه به کوفه با «فرزدق» ملاقات مى کند، به روشنى از بدعت ها و خلاف کارى هاى حاکمان شام و قیام براى نصرت دین خدا سخن مى گوید:
(اى فرزدق! اینان گروهى اند که پیروى شیطان را پذیرفتند و اطاعت خداى رحمان را رها کردند و در زمین فساد را آشکار ساختند و حدود الهى را از بین بردند، باده ها نوشیدند و دارایى هاى فقیران و بیچارگان را ویژه خود ساختند و من از هر کس به یارى دین خدا و سربلندى آیینش و جهاد در راهش سزاوارترم. تا آیین خدا پیروز و برتر باشد.
گناه اجتماعی مردم زمان اصلی ترین عامل حادثه کربلا
یکی از مسائلی که در تاریخ اسلام باید بدان توجه کنیم غفلت های بزرگی است که توده های بزرگ مردم مرتکب آن شدند، خداوند تبارک و تعالی در حج الوداع و در واقعه غدیر خم دین اسلام را کامل کرد و نعمت را بر همه گان تکمیل کرد تمام حاضرین نیز با حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام بیعت کردند اما بعد از رحلت جانگداز و به تعابیری شهادت مظلومانه رسول گرامی اسلام(ص) در حالی که جانشین بر حق ایشان مشغول کفن و دفن وجود نازنین و مبارک پیامبر(ص) بود انصار و مهاجرین در سقیفه مشغول برنامه ریزی برای تخطی از حکم خداوند متعال بودند و مایه تاسف است که اکثر بدنه مردم نیز با این اتفاق همراهی کردند و در حالی که پیش تر با امیرالمومنین علی علیه السلام بیعت کرده بودند بیعت خود را شکستند و همین امر موجب شد که یک گناه اجتماعی بزرگ در جامعه اسلامی رخ دهد، رهبر معظم انقلاب اسلامی سال 84 در دیدار با کارگزاران نظام گناه را به سه دسته تقسیم می کند و می فرمایند: از سه گونه گناه باید استغفار کرد؛ اینها به درد ما میخورد؛ من و شما در کارهای مدیریتی هم به آن نیاز داریم. غفلت از اینها خسارتهای بزرگی را بر ما وارد کرده است و میکند. سه جور گناه وجود دارد: یکجور گناهی است که فقط ظلم به نفس است – که تعبیر ظلم به نفس در قرآن و در حدیث فراوان است – گناهی است که فرد مرتکب میشود و اثر مستقیمش هم به خود او برمیگردد؛ گناهان متعارفِ فردىِ معمولی. نوع دیگر، گناهی است که فرد مرتکب میشود، اما اثر مستقیم آن به مردم و به دیگری میرسد. این گناه، سنگین‌تر است. این گناه، ظلم به نفس هم هست؛ اما چون تعدی و تجاوز به دیگران است، دشواری کار آن بیشتر است و علاج آن هم سخت‌تر است؛ … این گناه بیشتر متعلق میشود به حکومت‌ها؛ این گناه مدیران است؛ این گناه سیاستمداران است؛ این گناه شخصیت‌های بین‌المللی است؛ این گناه آنهایی است که یک کلمه حرفشان، یک امضایشان، یک عزلشان، یک نصبشان میتواند خانواده‌هایی و گاهی ملتی را تحت تأثیر قرار دهد… نوع سوم، گناهان جمعی ملتهاست. بحث یک نفر آدم نیست که خطایی انجام دهد و یک عده از آن متضرر شوند؛ گاهی یک ملت یا جماعت مؤثری از یک ملت مبتلا به گناهی میشوند. این گناه هم استغفار خودش را دارد. یک ملت گاهی سالهای متمادی در مقابل منکر و ظلمی سکوت میکند و هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمیدهد؛ این هم یک گناه است؛ شاید گناه دشوارتری هم باشد؛ این همان «انّ اللَّه لا یغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بانفسهم» است؛ این همان گناهی است که نعمت‌های بزرگ را زایل میکند؛ این همان گناهی است که بلاهای سخت را بر سر جماعت‌ها و ملتهای گنهکار مسلط میکند. ملتی که در شهر تهران ایستادند و تماشا کردند که مجتهد بزرگی مثل شیخ فضل‌اللَّه نوری را بالای دار بکِشند و دم نزدند؛ دیدند که او را با اینکه جزو بانیان و بنیانگذاران و رهبران مشروطه بود، به جرم اینکه با جریان انگلیسی و غربگرای مشروطیت همراهی نکرد، ضد مشروطه قلمداد کردند . پنجاه سال بعد چوبش را خوردند: در همین شهر تهران مجلس مؤسسانی تشکیل شد و در آن‌جا انتقال سلطنت و حکومت به رضاشاه را تصویب کردند؛ با توجه به این بیانات رهبر معظم انقلاب کاملا مشهود است که بیعت شکنی مردم زمان رسول الله (ص) در حق امیرالمومنین علی علیه السلام جامعه اسلامی را دچار روندی کرد که مجبور شدند 25 سال بعد به التماس امیرالمومنین علی علیه السلام بیافتند که حکومت را بپذیرد و گناه اجتماعی مردم در دوران خلافت کوتاه امیرالمومنین علی علیه السلام و امام حسن مجتبی علیه السلام موجب شد حاکمی همچون معاویه بر مسلمانان مسلط شود.
معاویه عامل اصلی انحراف جامعه و ایجاد کننده زمینه‌های عاشورا
معاویه یکی از اصلی ترین عوامل ایجاد انحراف جامعه اسلامی بود و با ترویج تفکر جبرگرایی تفکری که افعال انسان ها را مخلوق خداوند می داند و دایره اختیار آدمی را نفی می کند برای ظلم ظالمان توجیه تراشی کرد بنابراین ظلم پذیری و سکوت در برابر ظلم که یکی از بزرگترین گناهان است در میان مردم توجیه دار شد و آنان با اینکه ظلم های معاویه و دست نشانده های سفاک او را می دیدند در برابرش سکوت می کردند، آن ها قتل و غارت های معاویه را دیدند، آن ها بلاهایی که معاویه بر سر محبان و شیعیان امیرالمومنین علی علیه السلام می آورد را دیدند، آن ها سب و لعن عادل ترین خلیفه تاریخ را دیدند اما در برابر ظلم ها سکوت کردند و دچار گناه اجتماعی شدند که به تعبیر رهبر معظم انقلاب دو اثر دارد نعمت های بزرگ را زایل می کند و بلاهای بزرگ را نازل می کنند لذا نعمت ولایت، نعمت امامت و نعمت امنیت را از دست دادند و از اسلام که با آن به آقایی رسیده بودند و مایه عزت و شرف آن ها بود را از دست دادند لذا فرد بی لیاقت و آبروریزی همچون یزید بر امورشان مسلط شد در واقع واقعه کربلا حاصل گناه اجتماعی مردم زمان ابی عبدالله الحسین علیه السلام بود و آن ها با عهد شکنی معاویه در صلح با امام حسن مجتبی علیه السلام همراهی کردند، در حق خود امام حسین علیه السلام نیز عهد شکنی کردند و بدتر از آن با پیوستن به لشکر یزید شریک جرم یزید شدند؛ 30 هزار لشکری که جلوی امام حسین علیه السلام ایستاد تنها مربوط به شام و کوفه نبود بلکه از اکثر سرزمین های اسلامی در آن حضور داشتند و عقبه این گناه بزرگ اجتماعی چند صد هزار ساکت جامعه اسلامی بود که سکوتشان اجازه داد امام مسلمین فرزند رسوال الله (ص) فرزند خلیفه چهارم میان دو نهر آب با لبان تشنه به شهادت برسد و خاندان مطهرش با بدترین وضع ممکن به اسارت برده شوند و چهل منزل گردانده شوند.
گناهی که حتی غیر مسلمانان هم آن را نمی پذیرند
شهادت امام حسین علیه السلام مسئله ای است که حتی وجدان جوامع غیر مسلمان هم آن را نمی پذیزفت اما جامعه اسلامی با گناه اجتماعی ای معاویه آن ها ر ا مبتلا کرد این فاجعه غیر انسانی را پذیرفت لذا می بینیم در مجلس یزید سفیر روم که مسلمان هم نبوده به کار یزید اعتراض می کند چنانچه هنگامی که سر مقدس امام حسین (ع ) را نزد یزید لعنه الله آوردند سفیر روم که یکی از اشراف زادگان رومی بوده است از یزید می پرسد این سر کیست؟ و یزید با تعجب پرسید: برای چه این سؤال را می‌کنی؟ سفیر روم در پاسخ می گوید: وقتی به روم باز گردم، از من درباره آنچه که دیده ام سؤال خواهند کرد و من باید علت شادی و سرور تو را بدانم تا با قیصر روم در میان بگذارم تا او نیز خشنود شود؛ یزید در پاسخ گفت: این سر حسین، پسر فاطمه، دختر محمد است. سفیر پرسید: مگر این محمد همان پیغمبر شما نیست؟ و یزید پاسخ داد : آری و پدر او نیز علی بن ابی طالب؛ پسر عموی رسول خدا! سفیر برآشفته شد و گفت: لعنت بر شما با چنین آئینی که دارید. دین من بهتر از دین شماست، زیرا پدر من از نوادگان داوود است و میان من و او، پدران بسیاری قرار گرفته‌اند و با این حال پیروان آیین ما، مرا احترام می‌کنند و خاک جایی را که بر روی آن پا می گذارم را به عنوان تبرک بر روی چشمان خود می کشند، اما شما فرزند پیامبرتان را که با یک واسطه به شما رسیده است را می کشید و جشن راه می اندازید، بنا بر روایات، یزید چون این سخنان را شنید، گفت: این نصرانی را باید کشت که ما را در مملکت خودمان رسوا کرد!سفیر گفت: اکنون که می‌خواهی مرا بکشی، این سخن را نیز گوش کن! دیشب رسول اسلام را در خواب دیدم که مرا به بهشت مژده داد. من از این خواب در حیرت بودم اما اکنون تعبیرش بر من آشکار شد.طبق قول مشهور تاریخی او همچنان که سر مبارک امام را در آغوش کشیده بود و می‌بوسید و گریه می کرد توسط عمال یزید کشته شد.
بلای عظیمی که بعد از شهادت امام حسین علیه السلام دامن جامعه را گرفت
همانطور در مباحث فوق الذکر اشاره شد گناهان اجتماعی موجب می شود بلاهای عظیم بر جامعه نازل شود و جامعه اسلامی همان جامعه ساکتین در واقعه کربلا بعد از شهادت امام حسین علیه السللام دچار بلایای عظیم شدند، یزیدی که این مقدار در تاریخ در مورد جنایاتش سخن به میان می آید جالب است بدانید که عمر حکومتش سه سال و چند ماه بیشتر نبوده است اما در همین سه سال سه جنایت بزرگ در جامعه اسلامی انجام داد که تا زمانی که تاریخ کتابت می شود باید برای آن ها گریه کرد؛ یزید لعنه الله در سال اول حکومتش واقعه عاشورا را رقم زد و به صغیر و کبیر از اهل بیت پیامبر رحم نکرد ؛ به شهادت رساندن طفل شیرخواره و شش ماهه آن هم با تیر سه شعبه که پهنای آن از پهنای گلوی کودک بیشتر است و سپهسالاری چون ابالفضل العباس را از پای در می آورد هیچ توجیه انسانی، نظامی، سیاسی و … ندارد و بدتر از همه این ها این است که زمانی که سرهای شهدا به بالای نی می‌رود عمر بن سعد دستور میدهد نیزه‌داران با نیزه های خود پشت خیام نیم سوخته اباعبدالله الحسین علیه السلام را با نیزه ها شخم بزنند تا پیکر مدفون شده کودک شش ماهه را از خاک بیرون بیاورند و سر او را هم به نیزه کنند این یعنی یزیدیان بر طبل رسوایی خود تا آن جایی که جا د اشته است کوبیده اند اما مکافات این جنایت برای ساکتین فتنه کم نخواهد بود و یزید در سال دوم حکومتش واقعه حره را رقم می زند و به مدینه شهر پیامبر حمله می کند و جنایات بی مثالی در این شهر رخ می دهد به حدی که مسلم بن عقبه که فرماندهی نیروهای شام در آن حمله را بر عهده داشت بعد از واقعه حره به مسرف بن عقبه یعنی اسراف کننده در جنایات و کشت و کشتار معروف می شود؛ مسلم به فرمان یزید سه روز جان، مال و ناموس اهالی مدینه را بر لشکریان شام حلال اعلام می کند و شامی ها هر کاری از دستشان بر می آید انجام می دهند؛ بیش از 4 هزار نفر تا 11 هزار نفر از اهالی مدینه کشته و گردن زده می شود و طبق منابع تاریخی به هزار دختر باکره تجاوز می شود که در طی آن هزاران فرزند به دنیا می آید که پدرشان مشخص نبود، 700 نفر از حافظان و حاملان قرآن گردن زده می شوند و 80 نفر از اصحاب رسول گرامی اسلام کشته می شوند؛ جنایات یزید به همین جا ختم نمی شود و در سال سوم حکومتش که همراه با آخرین سال عمرش است به مکه نیز حمله می کند و این شهر را با منجنیق های آتشین مورد حمله قرار می دهد و کعبه ر ا به آتش می رسد که با رسیدن خبر به درک واصل شدن یزید این حمله نیمه تمام می ماند وگرنه خدا می داند چه بلایی بر سر مردمان مکه می آوردند بنابراین باید این درس را یاد بگیریم که گناه اجتماعی یک ملت می تواند می تواند دودمان آن ملت را از بین ببرد و بعد از قیام ابی عبدالله و سکوت مردم جمع کثیری به بهانه های مختلف قتل عام شدند که واقعه حره تنها یکی از آن ها است بنابر این باید به یاد داشته باشید که طبث بیان مبارک مولی الموحدین امیرالمومنین علی علیه السلام هر کس به هنگام یاری رهبرش در خواب باشد با لگدهای دشمنش از خواب بیدار خواهد شد.
قصه ما به سر رسید
عاشورا به تعبیر من تفسیری از آی‍‌ه‌ی 14 سوره فجر است آن جا که خداوند سبحان می فرماید: إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ و خداوند متعال در گذرگاه کربلا انتظار بندگان خود را می کشد و دو صف وارد این گذرگاه خواهند شد آن هایی که تازیانه آتشین تاریخ نیا و آخرت را می خورند و آن هایی که خداوند آن ها را می خرد و برای همیشه جاودانه می شوند، راهی برای فرار از مرصاد کربلا وجود ندارد یا باید جزو شهدای کربلا باشی یا باید جزو سیاهه‌ای که حتی اگر تیری هم به سوی حسین بن علی علیه السلام پرتاب نکرده است اما دل عمه‌ی سادات را لرزانده است و یا هم جزو غایبین و ساکتینی که سکوتشان عاشورا را رقم زد و باید منتظر باشند که لشکر مسلم بن عقبه دنیایشان را ویران کند و آن ها ر ا با ننگی تاریخی به دنیایی دیگر رهسپار کند.
هر کس گذرگاه کربلا جزو یاران امام حسین علیه السلام باشد خداوند او را می خرد و انگشت نما و مایه‌ی فخر و مباهات عالمیان میکند، قصه ما به سر رسید تا سرهایمان و تا سرهای هر کسی که در مکتب امام حسین علیه السلام برای عرض ارادت خم میشود بلند باشد و این امر یک قضیه‌ای اثبات شده است اگر ما امروز حبیب بن مظاهر اسدی را می شناسیم، اگر سعید و مسلم و زهیر و حر بن یزید ورد زبان ما است اگر وهب نصرانی را بین اینهمه مسیحی ای که تاریخ به خود زاده است را می شناسیم برای این است که آن ها نام خود را در گذرگاه کربلا با طلا نوشتند و حک کردند، اگر امروز نام خمینی کبیر بر تارک تاریخ می درخشد، اگر امروز باکری، باقری، چمران، همت و متوسلیان را به خوبی میشناسیم بخاطر این است که سررسیدشان با به سررسیدن قصه امام حسین علیه السلام به سر آغاز شد و مثال واضح همه‌ی آن ها برای ما سردار شهید حاج قاسم سلیمانی بود که شهادتش همه را متحیر کرد و دوست و دشمن مجبور به تماشای شکوه تماشایی او شدند.
احساس سوختن به تماشا نمی شود، آتش بگیر تا که بدانی چه می‌کشم
نهایت قصه پر سوز و گداز عاشورا به شام غریبان ختم میشود، شامی که یکی از تلخ ترین شب هایی است که در تاریخ می‌توان به عنوان یک شب تلخ از آن نام برد شبی که اوج غربت و مظلومیت اهل بیت عصمت و طهارت به نمایش گذاشته می شود و خاندان آل الله در آتش جهل عرب می‌سوزند، شام غریبان شب تاریکی ها است، شب راه گم کرده گان است، شب اسرا است، شب گرسنگان است، شب کودکان مظلوم عالم است، شب برهنگان است، شب یتمان است، شب شرمندگی مردان عالم است، شب داغ دیده گان است شبی است که مصیبت ها بر عالم تمام می شود شبی که بشر کفران نعمت همه نعمت هایی که خداوند به آن ها داده است را به جا می‌آورد لذا در این شب باید آستین در دهان و آرام گریه کرد چرا که هر کدام از اسرای کربلا که صدای گریه‌شان بلند میشد به جای اینکه آن ها را آرام کنند بیشتر با تازیانه و کعب نی و سیلی و لگد آن ها را می زدند، هنوز دود خیمه های به آتش کشیده شده بر تارک تاریخ بلند است، در شام غریبان باید همچون شمع سوخت و دم نزد همانطوری که امام سجاد علیه السلام بی صدا سوخت و کاری از او برنیامد، شام غریبان شب آتش بی سر و صدایی است که غربت برادر را دیده است، تیر سه شعبه را دیده است، بدن اربا اربا را دیده است، دست های قلم شده را دیده است و محاسن به خون خضاب شده ی بابا را به نظاره نشسته است و باید بگوییم شیر مادر حلالتان ملت ایران و مردم هرمزگان برای اینکه 10 شب کل این استان و کشور را به عزاخانه حسین تبدیل کردید تا بگویید فقط تماشاچی کربلا نیستید و احساس سوختن به تماشا نمی شود، آتش بگیر تا که بدانی چه می‌کشم !
