از ایجاد شهرهای جدید صنعتی تا احیا و افزایش ظرفیت تولید واحدهای صنعتی
گذر هرمزگان از دوران شهرک‌ها به شهرهای صنعتی
به گزارش اختصاصی روزنامه دریای اندیشه؛ شاید خیلی از ماها تاکنون زیاد، کشورهای اروپایی را برای همدیگر مثال زده‌ایم و از میزان پیشرفت‌آن‌ها ذوق‌زده شده‌ایم و شاید خیلی‌ها در کشور ما و کشورهای همسایه آرزوی زندگی در شرایط مساوی با برخی کشورهای پیشرفته و توسعه یافته را به دل دارند اما به هر صورت این کشورها برای اینکه امروز توان نشان دادن ظاهری زیبا و پیشرفته از خود داشته باشند راهی پر فراز و نشیب را پیموده‌اند، راهی که شاید ما ایرانی‌ها آن را زودتر از غربی‌ها آغاز کردیم اما به هر صورت به دلیل غفلت چند صد ساله ما ایرانی‌ها و درگیری مسلمانان به امور حاشیه‌ای و جنگ‌ها غربی‌ها از ما پیشی‌گرفتند.
همه چیز از انقلاب صنعتی شروع شد
بنای این توسعه‌یافتگی صنعتی برای غربی‌ها و اروپایی‌ها از انقلاب صنعتی آغاز شد این انقلاب بزرگ که شاید نقطه عطفی برای کل دنیا بتوان آن را محسوب کرد با ظهور ماشین‌های بخار تجاری و تأسیس کارخانه‌ها در بریتانیا اتفاق افتاد .
انقلاب صنعتی توانست بسیاری از استانداردهای زندگی اروپایی‌ها را تغییر دهد و راه جدیدی را در بحث اشتغال روبروی این کشورها گذاشت چرا که نظام اجتماعی حاکم بر این کشورها عمدتا فئودالیسم یا همان ارباب رعیتی خودمان بود که حجم گسترده‌ای از مردم که عمدتا کشاورز و دهقان بودند را در انحصار و استبداد عده قلیلی مالک قرار داده بود اما انقلاب صنعتی و ساخت و راه‌اندازی کارخانه‌ها و نیاز آن‌ها به نیروی کار راهی جدید پیش‌روی دهقانان و کشاورزان و حتی فئودال‌ها گذاشت و همه به سوی صنعت سوق پیدا کردند امری که پیش زمینه یک استثمار و استکبار جدید برای اروپائیان را ایجاد کرد .
از هم‌ترازی با ابرقدرت‌ها تا غفلت چندصد ساله
کشور ما ایران هم در دوره صفویه یک دوره تمدنی و با ثبات اقتصادی دست پیدا کرده بود و توانسته بود خود را تا حد قدرت‌های جهانی بالا بیاورد چنانچه تحرکاتش در خلیج‌فارس موجب شد یکی از قدرتمندترین امپراطوری‌های تاریخی یعنی پرتغالی‌ها که از ابتدای شکل گیری‌اش همواره با فرانسوی‌ها و بریتانیایی‌ها در رقابت بود و در بسیاری از موارد از آن‌ها جلو زده بود؛ با حمله افغان‌ها و شکست از آن‌ها و انقراض صفویه ایران وارد یک دوره رکود شد که همین امر موجب که ایران از رقبای ابرقدرت آن روز خود عقب بماند و در دوره‌های بعد تا قاجار به جای اینکه به چشم یک حریف دیده شود به عنوان یک لقمه چرب و نرم به چشم بیاید و بر همین اساس هر ابرقدرتی از روسیه گرفته تا بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها لین برای تجزیه ایران و غارت منابع آن چشم دوختند و این رویه ادامه پیدا کرد تا به زمان پهلوی‌ها رسید و در آن دوران با تلاش‌های نیروهای ملی و مذهبی بخشی از انحصارهایی که در دست خارجی‌ها بود مانند انحصار نفت که در دست انگلیسی‌ها بود شکسته شد اما خب ایران تبدیل به یک واردکننده صرف شده بود و بعضا تجهیزاتی را وارد می‌کرد که حتی توان استفاده از آن را هم نداشت البته دهه‌های آخر پهلوی یکی از دوره‌های بود که صنعت در ایران پا می‌گیرد، چنانچه طی سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۲، سهم صنایع و معادن از درآمد 480 میلیارد ریالی به 22 درصد، موجب گسترش صنایع سنگین و زیربنایی میشود و یک مجتمع ذوب‌آهن در اصفهان، یک کارخانه ماشین‌سازی، یک کارخانه آلومینیوم سازی در اراک، یک کارخانه ماشین‌سازی و یک کارخانه تراکتورسازی در تبریز و سه مجتمع در شمال خلیج فارس با سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی از طرف کشورهای غربی ایجاد میشود.
نقطه عطف تاریخ ایران در انقلاب سیاسی آن بود، انقلابی که موجب شد جمهوری اسلامی ایران پا به عرصه وجود بگذارد،جمهوری اسلامی ایران که در واقع آرزوهای در دل مانده قرن‌های گذشته ایرانی‌ها را یدک می‌کشد از همان ابتدا نشان داد که نه وام دار به غرب است و نه امیداور به شرق و قرار است روی پای خود بایستد، غفلت چند صد ساله ایران را جبران کند اما سایه جنگ بر سر ایران ۸ سال کشور را درگیر مچ‌اندازی با زبان نفهم‌ترین و جنایت‌کار ترین انسان‌ها کرد که برای مقاصد خود از هیچ امری فروگذار نمی‌کردند اما به هر صورت ایران اسلامی در جنگ با رژیم بعث عراق که بیش از ۸۰ کشور آن را حمایت می‌کردند به پیروزی دست پیدا کرد و دوره سازندگی در کشور آغاز شد.
رشد ۵۷ برابری حوزه صنعت و ۳۲ برابری حوزه معدن در چله اول انقلاب
بعد از جنگ و پایان دفاع مقدس دیگر هیچ بهانه‌ای برای حرکت به توسعه وجود نداشت لذا ریل‌گذاری‌های جدیدی برای توسعه صنعتی کشور ایجاد شد به طوری در سال ۹۷ که وزیر صنعت، معدن و تجارت آمار مقایسه‌ای را اعلام می‌کند خیره کننده است، وزیر صمت در آن زمان و در چهل سالگی انقلاب اسلامی اعلام می‌کند که چهل سال پیش در زمان پیروزی انقلاب ۱۵۰۳ واحد صنعتی در کشور داشتیم که امروز با پیشرفت ۵۷ برابری به ۸۵ هزار و ۷۶ واحد بهره برداری در حوزه وزارت صنعت، معدن و تجارت رسیده است؛ در حوزه واحدهای معدنی از ۱۹۵ واحد امروز با پیشرفت ۳۲ برابری ۶ هزار و ۳۸۶ واحد فعال داریم.
از ۳ میلیون تن ظرفیت پتروشیمی در اول انقلاب نیز به ۶۸ میلیون تن رسیده‌ایم که رشد ۲۲ برابری را نشان می‌دهد.
رشدهای چشمگیر کشوری جنگ‌زده و تحریم شده به نام ایران که باید با شرق و غرب در تقابل باشد و همیشه همه گزینه‌ها برایش روی میز است نشان می‌دهد در چله اول انقلاب با توجه به ظرفیت‌های موجود خیلی هم بد عمل نکرده‌ایم اما در برهه‌هایی سیاسی‌شدن تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در حوزه صنعت و معدن موجب شد که تراکم واحدهای صنعتی در فلات مرکزی ایران که عمدتا مدیران کشوری بین آن‌ها تقسیم شده بود افزایش پیدا کند در حالی صنایع عظیم و آب‌بر باید در کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های دریا و مناطق ساحلی ایجاد می‌شد و همین امر در دهه‌های اخیر کشور را با چالش‌هایی جدی برای آینده صنعتی کشور روبرو کرد و دولتمردان را بر این کرد تا با تمرکز بر روی سواحل به ویژه سواحل هرمزگان و مکران راه اشتباه رفته را جبران کنند.
قرن جدید قرن جبران عقب‌ماندگی‌های صنعتی
امروزه یکی از حوزه‌های پردرآمد برای هر کشوری حوزه صنعت و معدن آن است، دو حوزه مهم و استراتژیک که با هم آمیخته هستند و درصد سودآوری بسیاری برای کشورها دارند چنانچه بسیاری از کشورها اصلی‌ترین مزیت‌شان برای اداره خود و درآوردن هزینه‌های جاری جامعه‌شان اتکا به همین بخش صنعت است، صنعتی که مواد اولیه آن باید در بخش معدنی تامین شود و چه امتیاز ویژه‌ای بالاتر از اینکه یک کشور صنعتی معادنی داشته باشد که بتواند با استفاده از آن‌ها صنعت خود را شکوفا و خودکفا کند.
از زمانی که انقلاب صنعتی پا به عرصه وجود گذاشت کشورهای استعمارگری که توانسته‌بودند صنعت را نیز در خود تقویت کنند چهره دیگری از استثمار و استعمار را آغاز کردند و آن هم حمله به کشورهای هدف البته بدون جنگ و خونریزی با رویکرد تامین مواد اولیه معدنی برای صنایع‌شان بود.
حال اینکه ایران با وجود ظرفیت‌های عظیم صنعتی کشف شده و حتی کشف نشده نسبت به کشورهای مدعی صنعت همچنان گام‌های عریض و طویلی عقب است و برای رسیدن به سطح اول قدرت‌های اقتصادی جهان ناچار است سرعت خود را در صنعتی شدن افزایش دهد در غیر این‌صورت ما ایرانی‌ها یک قرن دیگر نیز باید خود را عقب‌تر از غربی‌هایی ببینیم که در تاریخ بیشتر، سرکوب‌گر عالمان و دانشمندان بوده‌اند.
آن‌چیز که امروز برای ما عیان است این امر است که قرن جدید شمسی برای جمهوری اسلامی ایران باید قرن جبران عقب‌ماندگی‌ها در 100 سال گذشته باشد و شاید تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر تولید و اشتغال دانش‌بنیان خود دلیلی بر این مدعی باشد چرا که سرعت‌گیری در رشد برای جبران فاصله معناداری که از غرب و شرق عالم گرفته‌ایم تنها در گرو به کارگیری دانش بنیان‌ها است چرا که شرکت‌های دانش‌بنیان آن‌چیزی که ما برای توسعه نیاز داریم را در مقیاس‌های کوچک پیموده‌اند و رشد دادن و قدرتمند‌کردن این شرکت‌ها قطعا می‌تواند به کمک اهداف والای نظام اداره کشور بیاید.
دقیقا هرمزگان ما هم به همین درد دچار است و همین درمان‌ها را نیاز دارد، اگر بخواهیم هرمزگانی که امروز یک استان صنعتی است را با دیگر استان‌های صنعتی کشور مقایسه کنیم خواهیم دید هرمزگان دچار یک عقب‌ماندگی تاریخی در این حوزه شده است و عمق این عقب‌ماندگی آنچنان زیاد است که با وجود ظرفیت‌های عظیم حتی در صنایع کوچک مقیاسی مانند صنایع غذایی و تبدیلی هم رشد نکرده است، اما با تفکری نو در هرمزگان می‌توان هرمزگان را از تماشاچی توسعه کشور به دروازه طلایی توسعه و پیشرفت کشور و دروازه اصلی ورود فناوری به کشور تبدیل کرد.
با ظرفیت‌های معدنی هرمزگان آشنا شویم
اولین گام برای هر توسعه‌ای داشتن برنامه‌ای مدون است که چرا که بدون نقشه راه ما فقط نمایشی از توسعه را خواهیم داشت و نتیجه‌اش میشود همین توسعه نامتوازنی که طی سال‌های اخیر انجام شده است و یک بخش شده است محل تجمیع امکانات و محل و منطقه‌ای دیگر عاری از هر گونه خدمات و پیشرفت‌ها!
برای آشنایی بهتر با هرمزگان بایست نگاهی به سیمای صنعتی و معدنی این استان بیاندازیم!
هرمزگان ۴ مجموعه عظیم فولادی تحت عنوان فولاد هرمزگان، فولاد کاوه جنوب کیش، فولاد جنوب و صبافولاد دارد که مجموعا ۸.۷ میلیون تن، ۲۴ واحد تولید قیر دارد با ظرفیت تولید ۷.۶ میلیون تن، ۲ کارخانه تولید آلمینیوم با ظرفیت تولید ۲۲۳ هزار تن، ۲ واحد تولید روی با ظرفیت ۱۸هزار شمش روی و ۲۲هزار و ۴۰۰ تن کنستانتره روی و سه واحد پالایشگاهی بندرعباس، نفت ستاره خلیج فارس، لاوان که بنزین، گازوئیل، گاز مایع، نفت‌کوره، نفت سفید، سوخت جت، گوگرد و … را تولید می‌کنند.
حال باید دید راهبرد جدی دولت سیزدهم به عنوان دولتی که سنگ‌بنا و خشت‌اول توسعه در قرن جدید را باید بگذارد چه خواهد بود.
برنامه دولت سیزدهم برای گذر از شهرکهای صنعتی به شهرهای صنعتی
به طور کل دولت سیزدهم به سکانداری مهدی دوستی در استان هرمزگان چندین طرح شاخص صنعتی را در هرمزگان در دستورکار خود قرار داده است که هر کدام از آن‌ها را در مجال‌های دیگر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
به طور کل برنامه این دولت در مواجهه با هرمزگان راه‌اندازی شهرهای جدید با رویکرد صنعتی است، احداث شهر نساجی، راه‌اندازی شهر فولاد، احداث شهر پالایشگاه و بهره‌برداری از شهر شیشه از برنامه‌های ویژه و چشم‌انداز دار دولت سیزدهم برای استان هرمزگان است.
البته برای برای ایجاد این شهرهای جدید و صنعتی اکثر ظرفیت‌ها با توجه به پتانسیل‌های استان مهیا است که همین امر موجب خواهد شد که این طرح‌ها با سرعت بیشتری به ثمر برسند برخی از طرح‌ها هم نیاز به توسعه زیرساخت‌ها و فراهم کردن زمینه‌های آن دارد که با عزمی جدی قطعا قابل تحقق است البته ذکر این نکته هم ضرودی است طی ۸ سال گذشته با سیاست‌های غلطی که در حوزه‌های صنعتی به کار گرفته شد بسیاری از واحدهای صنعتی خرد و کلان مجبور به تعطیلی شدند و در سایه همین بی‌توجهی‌های دولت بود که قوه قضائیه وقت به ریاست آیت‌الله رئیسی پرچم احیای واحدهای صنعتی راکد، تعطیل و نیمه تعطیل را بلند کرد و در سال‌های آخر دولت دوازدهم چندین هزار واحد صنعتی احیا شدند.
حال دولتی با ریاست مرد احیاکننده صنایع روی کار آمده است از این رو انتظار وجود دارد که هر دو بال صنعت یعنی هم ایجاد صنایع جدید و هم احیای صنایع پیشین را به طور ویژه در دستورکار قرار دهد.
بهره برداری از 2 طرح صنعتی و انعقاد 8 قرارداد سرمایه‌گذاری در یک ماه اخیر/ 6 طرح راکد به چرخه تولید بازگشتند
سید امیر امیری زاد مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی هرمزگان اظهارداشت: در يك ماه اخير طي انعقاد 8 قرارداد به ارزش 76 هزار و 745 میلیون ریال؛ زمين هایی با كاربري صنعتي، كارگاهي و خدماتي به مساحت 2 هكتار به سرمايه گذاران واگذار شد.
وی خاطرنشان کرد: همچنين 2 طرح صنعتي با سرمايه گذاري 66 هزار و 719 ميليارد ريال به بهره برداري رسيدند كه با افتتاح اين طرح ها براي 135 نفر ايجاد اشتغال شد.
امیری زاد در پایان تصریح کرد: با حمايت و پيگيري هاي اين شركت 6 طرح صنعتي راكد مستقر در شهركها و نواحي صنعتي استان وارد چرخه توليد شدند.
احسان بخرد معاون صنایع کوچک شرکت شهرکهای صنعتی استان با بیان اینکه در زمینه احیای صنایع کوچک و متوسط برنامه‌های متنوعی از تامین مالی و سرمایه‌گذاری تا انتقال فناوری انجام شده است، گفت: دو برنامه بر اساس تجربه سال گذشته درباره واحدهای راکد یا آنهایی که با ظرفیت پایین کار می کنند طراحی شده است.
وی افزود: امسال برای باز فعال سازی واحدهای راکد و غیر فعال استان، یک برنامه هدف گذاری شده است و بر اساس آن 45 واحد تحت پوشش قرار می گیرد؛ سال گذشته نیز این تجربه را داشتیم و موفق شدیم تعدادی از واحدهای تولیدی را احیا کنیم.
معاون صنایع کوچک شرکت شهرکهای صنعتی هرمزگان ادامه داد: برنامه دیگری که برای سال جاری در نظر گرفته ایم افزایش ظرفیت تولید 25 واحد صنعتی است.
وی افزود: بخش عمده ای از «برنامه افزایش تولید واحدها» با اتکا بر مشاورین مستقر در کلینیک های کسب و کار و عارضه یابی این واحدها محقق می شود.
