رئیس مر کز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی بندرعباس: دانشگاه‌های هرمزگان از رسالت اصلی خود که ارائه خدمات بندری بصورت علمی است فاصله دارند، در همین راستا جهاد دانشگاهی بندرعباس برای برگزاری .دوره های آموزشی متناسب با نیاز صنایع آمادگی لازم را د ارد
اسماعیل رحیمی ـ علی ستاری
به گزارش روزنامه دریای اندیشه، امروزه رسالت دانشگاه ها تغییر یافته است چرا که دانشگاه‌ها بایستی در راستای کاربردی کردن علوم بیش از پیش تلاش کنند از این جهت که تکنولوژی صنایع روز به روز درحال تغییر است و نیازهای آنان به نیروی انسانی با تنوع بیشتری در نوع تخصص تغییر کند از این رو چنانچه دانشگاه‌ها نخواهند تغییری در روند آموزش و بروزرسانی آن دهند و اصرار داشته‌باشند که دروس نظری را به سبک ۳۰ الی ۴۰ سال پیش تدریس کنند راه ارتباطی‌شان با صنعت و خدمات که بایستی نمود آموزش‌های خود را در آن ببینند بسته خواهد شد.
دانشگاه جامع علمی کاربردی در دو دهه اخیر تلاش کرده که خود را به عنوان حلقه وصلی بین دانشگاه‌های نظری و صنایع تبدیل کند تا بتواند با احصا علوم مورد نیاز صنعت آن را در آموزش و تربیت نیروی انسانی به کار گیرد و افردی را تربیت کند که هم قوه خلاقیت و تفکر بالایی دارند و هم این توان را دارند که خلاقیت و تفکر را در راستای اثرگذاری در صنایع و خدمات به کار گیرند .
در این شماره میزبان دکتر بیژن خوشنود رئیس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی بندر عباس بودیم ،آنچه می‌خوانید ماحصل گفتگوی اختصاصی خبرنگار دریای اندیشه با ایشان با محوریت تربیت افراد متخصص ، تقویت در حوزه علمی و ورود افراد متخصص به بازار کار و… است .
زیرساخت‌های دانشگاه‌های هرمزگان برای تربیت افراد متخصص جهت بکارگیری در صنایع غرب بندرعباس باید ارتقا پیدا کند
زمانی که از بندرعباس سخن به میان می‌آید به سبب موقعیت جغرافیایی و همجواری‌آن با دریا شاهد هستیم که ساکنین این دیار به صورت تجربی با برخی از مسائل و خدمات بندری آشنا شده‌اند که اینجا حوزه علم باید به کمک تجربیات گذشته بیاید و آن را تقویت کند اما در حوزه صنعت وضعیتمان فرق می‌کند و می‌توان گفت که در این حوزه وضعیت بغرنج است چرا که مسئله صنعتی‌شدن استان هرمزگان طی یکی دو دهه اخیر با استقرار صنایع در غرب شهر بندرعباس آغاز شده است اما متناسب با این استقرار صنایع زیرساخت‌های آموزشی برای تربیت نیروی انسانی توسعه پیدا نکرده است از این رو زمانی که دانشگاه‌های استان را نگاه می‌کنیم مشاهده می‌کنیم که زیرساخت‌های لازم برای تربیت افراد متخصص جهت اشتغال و بکارگیری در صنایع غرب در حوزه فولاد، آلومینیوم، پالایشگاه‌های نفت و گاز، کشتی سازی، و حوزه خدمات بندری در استان وجود ندارد در حالی که این توسعه بایست متوازن و متناسب با سایر حوزه‌ها باشد چنانچه خود صنایع نیز در مدت‌زمان طی‌کردن روند توسعه برای بهره‌برداری کامل بایستی فازهای مختلفی همچون فاز مطالعاتی، ساخت، راه اندازی و بهره برداری در درازمدت را پشت سر بگذارند که هر یک از این مراحل نیاز به متخصصان خاص خود دارد.
آموزش‌های دانشگاه‌های استان متناسب با نیاز صنایع نیست
اغلب مواقع سخن از این به میان می‌آید که چرا از فرزندان هرمزگان در صنایع استان استفاده نمی‌شود لذا برای پاسخ به این سوال باید میزان آموزش‌های تخصصی فرزندان هرمزگان را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم چه تعداد از افراد جویای کار هرمزگانی آموزش‌ها و تخصص‌های موردنیاز صنایع را فراگرفته‌اند که پاسخ واضح است چرا که دانشگاه‌های هرمزگان زمینه آموزش‌های تخصصی مورد نیاز صنایع کاری را انجام نداده‌اند، از این رو باید جرأت و جسارت داشته باشیم که بگوییم ما متخصصین مختلفی را برای مراحل مختلفی که صنایع پشت سر می‌گذارند و به تبع آن نیاز به نیروی انسانی دارند را نتوانسته‌ایم تربیت کنیم بنابراین باید بگوئیم که آموزش‌هایی که دانشگاه‌های استان به دانشجویان ارائه می‌دهند متناسب با نیاز صنایع استان نیست، به عنوان مثال در حال حاضر طرح ملی توسعه سواحل مکران مطرح است و شرکت‌های بسیاری در این حوزه درحال فعالیت هستند که ما حتی در جریان فعالیت‌ها و اقدامات آنها نیستیم و بنده طی بازدیدی که از این منطقه انجام دادم متوجه این اقدامات شدم لذا باید بگویم کارهای عظیمی در سواحل مکران آغاز شده که برآیند آن می‌تواند منجر به احداث بندری بزرگتر از بندر عسلویه شود؛ جالب است که بدانید طی صحبتی که با مدیران شرکت‌های فعال در منطقه مکران داشتیم آنها هم اظهار نیاز می‌کردند برای جذب متخصصینی در رشته‌های مختلف و بکارگیری نیروی کار از خارج از استان منجر می‌شد هزینه‌های آنها افزایش پیدا کند اما متاسفانه فقر نیروی انسانی متخصص در شهرستان جاسک و محدود بودن تعداد این نیروها در مرکز استان دست این شرکت‌ها برای استفاده از نیروی بومی بسته است.
سوال: در برهه‌ای از زمان که امروز هم این امر وجود دارد خانواده‌ها این موضوع را به فرزندان خود دیکته کردند که به دنبال کار و درآمد رفتن اولویت دارد بر تحصیل و آموزش و همین امر موجب شده یک تفکر و فرهنگی ایجاد شود که نتیجه‌اش رغبت پایین به تحصیلات است راهکار شما برای اصلاح این تفکر چیست؟
گاهی اوقات به این موضوع فکر می کنم که ما اغلب مواقع اشتباهاتی مرتکب می‌شویم اما همین اشتباهات، درست از آب درمی آید چرا که من خودم اهل منطقه لارستان هستم و از زمانی که چشممان باز کردیم دیدیم همه برای کار، به کشورهای حاشیه خلیج فارس عزیمت می‌کنند و در آن زمان سقف سطح تحصیلات فرزندان تا سوم راهنمایی بود، لذا با وجود اینکه خیلی مواقع این اقدام را اشتباه می‌دانستیم به مرحله ای رسیدیم که متوجه شدیم این اشتباه به صورت ناخودآگاه درست بوده است چرا که در یک برهه از زمان، ما اصلاً تحصیل نمی‌کردیم و فقط کار می‌کردیم؛ در برهه‌ای دیگر بدون اینکه کاری انجام دهیم فقط تحصیل می‌کردیم چرا که تحصیلات‌مان به درد کار نمی‌خورد لذا این مسائل نشان می‌دهد که بدین ما هیچ وقت بسته کاملی به نام دانش نداشته‌ایم و همواره تنها یکی از بخش‌های این بسته در دسترس ما بوده است در حالی‌که تحصیلات بدون مهارت و تجربه از کارایی لازم برای محیط کار برخوردار نیست و همچنین تجربه بدون علم به توسعه منجر نمی‌شود، بنابراین اگر دانش را مجموعه‌ای از تجربه، مهارت، آموزش و علم بدانیم باید بگوییم که این زنجیره در دانشگاه‌های ما تکمیل نیست چرا که اگر به نوع یادگیری‌های خود بنگریم خواهیم دید که افراد به چند دسته تقسیم می‌شود برخی‌ها در کنار دست پدرانشان کار می‌کنند و به کسب تجربه می‌پردازند یا در کنار یک مکانیک به صورت تجربی تعمیر ماشین‌آلات را فرا می‌گیرند بدون اینکه اطلاعی از مطالب علمی آن داشته باشند، عده‌ای دیگر در دانشگاه رشته مکانیک تحصیل می‌کنند و هیچ علاقه‌ای ندارند که دستانشان به بنزین و روغن و گازوئیل آغشته شود، در حالی که برای تربیت نیروی انسانی متخصص بایستی سه اصل آموزش، تجربه و مهارت را در کنار هم داشته باشیم اما متاسفانه هیچ وقت این سه اصل را کنار هم نداشته‌ایم؛ ما در خیلی از زمینه‌ها تقلید می‌کنیم که به یادگیری برسیم مثل کودکی که برای یادگیری چگونه لباس پوشیدن نگاه می‌کند و با تقلید این امر را فرا می‌گیرد لذا می‌بینیم بسیاری از کشورهای همسایه در یک برهه زمانی به ما نگاه‌کردند، از ما تقلید کردند، یادگرفتند و در نهایتا به توسعه‌یافتگی رسیدند، یعنی شروع توسعه‌شان از نگاه به کشور ما بود که با تکمیل این پازل با تقلید و یادگیری منجر به توسعه شد، به‌عنوان مثال کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در 40 سال پیش دوست داشتند بندری شبیه بندرعباس(بندر شهید رجایی) داشته باشند لذا تقلید کردند، یادگرفتند و براساس آن خود را به توسعه رساندند و به وضعیت کنونی درآمدند بنابراین یکی از مهمترین راهکارها برای توسعه فرهنگ کار، نگاه‌کردن به کشورهای توسعه یافته است همان‌گونه که خیلی از کشورهای توسعه یافته امروزی به کشور ما نگاه کردند و یاد گرفتند از این رو نگاه‌کردن به کشورهای توسعه یافته باعث می‌شود که ما یک مسیر را دوبار طی نکنیم.
خیلی وقت‌ها شاید عدم ادامه تحصیل ناشی از تنبلی و کاهلی فرزندان یا والدین نیست بلکه ممکن است ناشی از این باشد که آن تحصیل به درد این زمان نمی‌خورد لذا آن چیزی که در خیلی از رشته‌های تحصیلی شاهدیم این است که اغلب این رشته های تحصیلی عملا برای زمان کنونی کاربردی ندارند و افراد به محض اخذ مدرک تحصیلی فوق دیپلم یا لیسانس برای ورود به بازار کار باید به عنوان یک تکنسین، دوره‌هایی را نیز بگذراند کما اینکه خیلی از صنایع و شرکت‌های خصوصی بدون اینکه طرف مدرک دانشگاهی داشته باشد به واسطه مهارت، وی را بکار می‌گیرند.
بنابراین رفتن به مقاطع بالای تحصیلی برای کسانی کارایی دارد که قصد دارند در آن دانشگاه به توسعه بنیادی علوم بپردازند و کارهای تحقیقاتی انجام دهند اما برای افرادی که می خواهند وارد کارهای عملیاتی شوند نیازی به داشتن مدرک تحصیلی دکترا وجود ندارد بر این اساس امروزه رسالت دانشگاه‌ها تغییر کرده است و در صورت عدم تغییر مسیر کنونی(که ارائه درس بدون توجه به جنبه‌های عملیاتی است)، یک ضعف برای دانشگاه ها محسوب می‌شود؛ دانشگاه‌ها بایستی در راستای کاربردی کردن علوم مورد نیاز صنایع به روز گام بردارند چون تکنولوژی صنایع روز به روز درحال تغییر است و همچنین نیازهای آنان به نیروی انسانی تغییر می‌کند لذا اگر دانشگاه‌ها هنوز دروس نظری را به سبک ۳۰ الی ۴۰ سال پیش تدریس می کنند این دانشگاه‌ها به درد صنایع نمی‌خورند.
دانشگاه علمی و کاربردی تلاش دارد خود را به حلقه وصل صنعت و دانشگاه تبدیل کند
دانشگاه جامع علمی کاربردی در طی دو دهه اخیر تلاش کرده که ما بین دانشگاه‌های نظری و صنایع عملی قرار گیرد و خود را به حلقه وصلی تبدیل کند جهت اینکه علوم موردنیاز را در صنایعی به دانشگاه بیاورد و بر اساس آن نیروی انسانی‌ای تربیت کند که هم قوه خلاقیت و تفکرش بالا باشد و هم این قوه خلاقیت و تفکر را در راستای نیاز صنایع به کار بگیرد.
از طرفی دیگر باید بدانیم که اولین و مهمترین رسالت استان هرمزگان و شهر بندرعباس در حوزه ارائه خدمات بندری است و بندرعباس را با این خدمات بندری میشناسیم این درحالی است که هیچ رشته‌ای در این حوزه ها نداریم بنابراین می‌توانیم بگوییم دانشگاه‌های استان از مهمترین رسالت شان که ارائه خدمات بندری بصورت علمی است؛ فاصله دارند .
رشته‌های متناسب با نیازهای استان در دانشگاه علمی‌کاربردی ایجاد شده است
در جهاد دانشگاهی استان هرمزگان در قالب دانشگاه جامع علمی کاربردی در سال 1385مرکزی را راه اندازی کردیم و تلاش کردیم تا متناسب با نیازهای روز بازار کار استان حرکت کنیم از این رو باید بدانیم که هرمزگان در ابتدا یک استان خدماتی در همه حوزه‌ها است و در واقع یک بندر تخصصی است ، در شهرستان بندرعباس ما نیازمند نیروی انسانی متخصص در حوزه حسابداری، آی تی ، افراد فعال متخصص در حوزه گمرک و … هستیم و خوشبختانه برای تربیت نیروی انساني در این حوزه‌ها گام برداشته‌ایم و اکنون تکنیسین‌هایی را در رشته‌های حسابداری، کامپیوتر، مدیریت امورگمرکی و … تربیت و روانه بازار کار کرده‌ایم که رضایت خاطر هر دو طرف فراهم شده است و از سه الی چهار سال پیش نیز در حوزه مدیریت گمرکی فعالیت داشتیم و اساتید نیز از گمرک با دانشگاه همکاری و در کلاس ها تدریس می کنند همچنین جدای از این رشته‌ها، رشته هتل‌داری به لحاظ گردشگری بودن استان هرمزگان یا افزایش آن در آینده را نیز راه‌اندازی کرده‌ایم چرا که جزایر استان نیازمند دریافت خدمات هتل‌داری هستند، لذا ضروری است که کارشناسان، تکنسین‌های مجرب و مدیر در حوزه هتل‌داری تربیت کنیم. بنابراین این رشته نیز در دانشگاه جامع علمی کاربردی استان هرمزگان راه اندازی کردیم، امید است در این حوزه خدماتی ،به استان کمک کنیم. همچنین با توجه نیاز صنایع کل استان اعم از صنایع درون بندر شهید رجایی و خارج از این بندر و همچنین انبار‌های مستقر درون اسکله به متخصصین انبارداری در تلاش هستیم که با هدف ارائه خدمات به بنادر استان هرمزگان ، در مهرماه آینده رشته تخصصی انبارداری در استان را راه‌اندازی کنیم.
از طرفی دیگر که طی ۶ الی ۷ سال گذشته به این نتیجه رسیده‌ایم که در شهرداری‌های شهرهای مختلف استان، جای یک تخصصی به نام «شهرساز» واقعا خالی است، ما شهرداری داریم اما شهرساز در آن وجود ندارد در حالی که تفکر شهرساز خیلی مهم است که درون شهرداری‌های ما وجود داشته باشد چرا که متخصصین شهرسازی می‌توانند یک نگاه مثبت در درون شهرداری‌ها ایجاد کنند از این رو رشته شهرسازی را ایجاد کردیم و لازم است متخصصین این امر در شهرهای قدیمی و شهرهای جدید به تقویت دیدگاه علمی بپردازند. شهر بندرعباس به دلیل صنعتی و بندری بودن آن و حضور جمعیتی با خرده فرهنگ‌های مختلف در این شهر، نیازمند ایجاد رشته های مدیریت امور فرهنگی با گرایش برنامه ریزی فرهنگی است که بتوانیم ضمن درک خرده فرهنگ‌های مختلفی که در بندرعباس در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند برنامه‌های متنوع فرهنگی را برای آنان در سطح شهر اجرا کنیم لذا عناصر فرهنگی مختلف موجود در خرده فرهنگ‌ها و راه‌اندازی آنها در شهر با هدف سرگرمی مردم و آشنایی با فرهنگ هایشان امری ضروری است.
برگزاری دوره های آموزش های تخصصی کوتاه مدت بنا به نیاز شرکت ها و سازمان ها در جهاد دانشگاهی هرمزگان
امروزه استقبالی که در حوزه‌های تخصصی کوتاه مدت صورت گرفته، تقریبا از حوزه‌های آموزشی بلندمدت پیشی گرفته است ، چون جامعه ما به این درک رسیده که افراد برای اشتغال به مهارت و تجربه نیاز دارند و علم آن را نیز می توانند داشته باشند، به عبارتی یادگیری در کنار کار و صنعت اتفاق می‌افتد و این امر نیز در استان هرمزگان عقب تر از سایر استان ها نیست و چه بسا که در بیشتر حوزه ها جلوتر است از این رو دوره های آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت از مدت‌های خیلی قبل در کشور راه افتاده که ابتدا ویژه کارمندان بود مثلا دوره های آموزشی ICDL با هدف تقویت سیستم اداری اما رفته رفته این دوره‌ها تخصصی‌تر شد و معاونت آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت جهاد دانشگاهی هرمزگان از سال ۱۳۸۰، دوره های تخصصی را به صورت گسترده با مجوز سازمان مدیریت و برنامه ریزی و سازمان امور استخدامی کشور در سطح استان برای شرکت های صنعتی و خدماتی و در حوزه‌های مختلفی از قبیل آموزش و پرورش، کمک پزشکی، دندانپزشکی، پوست و مو، پرستاری، و … و همچنین در بخش صنایع نیز در حوزه‌هایی که نیاز به تقویت بخش تخصصی نیروی کار در کنار مهارت و تجربه شان دارند،برگزار می کند.
این دوره‌های آموزش تخصصی هم در محل جهاد دانشگاهی و هم بنا به نیاز شرکت ها و سازمان ها در جوار کارشان برگزار می شود لذا می‌توانیم فضاهایی را از شرکت‌ها و سازمان های مربوطه در اختیار گرفته و از متخصصینی از استان‌‌های دیگر یا متخصصانی از همان سازمانها برای برگزاری دوره‌های آموزش تخصصی استفاده کنیم. در حوزه مشاغل خانگی نیز ویژه بانوان خانه دار، آموزش‌ها و مشاوره‌هایی راه‌اندازی شده است و تسهیلاتی نیز برایشان در نظر گرفته‌ایم تا بتوانند در منازل به تولید صنایع دستی یا غیره مشغول شوند و به درآمد و اشتغال برسند.
