دریای اندیشه

در بحبوحه گزارشات منتشر شده درباره اینکه عربستان و امارات گام‌های جدی را در راستای اهداف اتمی برمی‌دارند، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای تاکید کرد که مشکل گسترش تسلیحات اتمی بزرگ‌تر از مشکل گرمایش کره زمین است.

به نقل از خبرگزاری آناتولی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای با وبسایت آکسیوس گفت: اگر بتوانیم در رابطه با روسیه در زمینه گسترش تسلیحات اتمی که مشکلی بسیار بزرگ است، کاری انجام دهیم بسیار خوب می‌شود چرا که مشکل گسترش تسلیحات اتمی در جهان بسیار بزرگ‌تر از مشکل گرمایش کره زمین است.

براساس بیانیه منتشر شده بر روی وبسایت آژانس انرژی اتمی چین، موسسه تحقیقات مهندسی شیمی و متالورژی پکن در تاریخ 15 ژوئیه توافق همکاری را با شهر علم و فن‌آوری پادشاه عبدالعزیز عربستان سعودی در زمینه استخراج اورانیوم از آب دریا امضا کرد.

در این بیانیه آمده است: براساس این توافق، کارشناسان چینی و سعودی یک تحقیقات دو ساله درخصوص استخراج اورانیوم از آب دریا انجام خواهند داد. این نقطه عطف دیگری برای شرکت ملی انرژی اتمی چین و عربستان سعودی محسوب می‌شود که به دنبال برنامه آموزش منابع انسانی و پروژ اکتشاف اورانیوم صورت می‌گیرد.

علی‌رغم آنکه پادشاهی ریاض این مساله را که به دنبال تسلیحات اتمی است قاطعانه رد می‌کند، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در سال 2018 میلادی متعهد شد که "عربستان نمی‌خواهد به بمب اتمی دست پیدا کند اما بدون شک اگر ایران یک بمب اتمی بسازد، ما نیز در اسرع وقت همین کار را خواهیم کرد".

کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی هیچ زمانی را در محکوم کردن این توافق عربستان با چین تلف نکرد.

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از سناتور مورفی گفت: ما توافقات تکنولوژی اتمی با کشورهای دیگر داریم به طوری که آنها به استاندارد طلایی و یک روابط کاری با آمریکا متعهد می‌شوند. سعودی‌ها در تلاشند تا هر دو طرف (چین و آمریکا) را داشته باشند و ما نمی‌توانیم به آنها اجازه دهیم از زیر این تعهد شانه خالی کنند.

براساس گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، این توافق ریاض-پکن بخشی از یک برنامه برای استخراج کیک زرد اورانیوم از سنگ اورانیوم است که یکی از نخستین گام‌های مهم و ضروری برای غنی‌سازی و دستیابی به یک سلاح اتمی محسوب می‌شود. استخراج اورانیوم معمولا برای هیچ‌یک از دولت‌ها و دیدبان‌های جهان نگران‌کننده نیست اما غنی‌سازی اورانیوم بسیار نگران‌کننده است.

آیا وزارت امورخارجه آمریکا، پنتاگون و دولت ترامپ می‌خواهند و باید با برنامه‌های اتمی این دو کشور متخاصم حوزه خلیج فارس در بحبوحه تشدید تنش‌ها در خاورمیانه مخالفت کنند؟ عربستان به ویژه با همکاری با چین در زمانی که دولت ترامپ این کشور آسیایی را بزرگ‌ترین رقیب و دشمن خود در قرن 21 توصیف کرده، نمک به زخم متحدان آمریکایی خود می‌پاشد.

با توجه به تصمیمات عجولانه امارات و ولیعهد عربستان در منطقه و ورای آن، آیا دیگر می‌توان به آنها با داشتن ظرفیت‌ها اتمی اعتماد کرد؟

می‌گویند

متیو بریزا، یکی از اعضای ارشد شورای آتلانتیک به خبرگزاری آناتولی گفت: از زمانی که بریتانیا و فرانسه به زرادخانه‌های اتمی دست یافتند، سیاست دولت آمریکا بدون توجه به اینکه چه کسی رئیس جمهور این کشور بوده، دهه‌ها این بوده که مخالف هر کشوری است که به تسلیحات اتمی دسترسی می‌کند.

به

گفته این دیپلمات سابق آمریکا و مقام کاخ سفید، این سیاست همچنان در رابطه با امارات و عربستان نیز صدق می‌کند.

وی افزود: کنگره می‌تواند برای وضع تحریم علیه عربستان تلاش کند درست همان طور که در قانون "مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم" ذکر شده است. البته چنین قانونی بعید است که در سنای تحت کنترل جمهوری‌خواهان به خاطر مقاومت ترامپ در برابر تحت فشار گذاشتن ریاض تصویب شود. فکر نمی‌کنم از سوی دولت ترامپ تحریمی علیه عربستان اعمال شود.

دکتر بادرالسیف، استاد دانشگاه کویت به خبرگزاری آناتولی گفت: یک خاورمیانه عاری از تسلیحات اتمی راه طولانی در کاهش تنش‌ها و برقراری صلح و ثبات در پیش دارد. آمریکا یکی از چندین طرف درگیر است و نباید این ماجرا را اداره کند. در عوض، باید بر تلاش‌های سازمان ملل در خلاص کردن منطقه از تسلیحات مرگبار که با اسرائیل آغاز شد، تمرکز شود.  

وی افزود: تاکنون اماراتی‌ها در تمایلاتشان نسبت به اسرائیلی‌ها یا سعودی‌ها بسیار شفاف‌تر بوده‌اند. ما همچنین می‌دانیم که عربستان تهدید کرده که اگر ایران بمب اتمی بسازد، ریاض نیز همین کار را خواهد کرد و این برای ما یادآور ماجرای هند-پاکستان است. برای اجتناب از این مساله، جامعه بین‌الملل باید تلاش‌هایش را بر برنامه‌های غیرصلح‌آمیزی که در حال حاضر آغاز شده از جمله برنامه اسرائیل متمرکز کند.  

لوک کافی، مدیر مرکز آلیسون برای مطالعات سیاست خارجی در موسسه هریتیج در واشنگتن به خبرگزاری آناتولی گفت: من شدیدا به پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی اعتقاد دارم و این کشورها نباید به ظرفیت تسلیحات اتمی دست پیدا کنند.  

دکتر علی بیکر، یک تحلیل‌گر سیاسی مستقر در آنکارا به خبرگزاری آناتولی گفت: این مساله به رقابت تسلیحاتی در یکی از متزلزل‌ترین و بی‌ثبات‌ترین مناطق جهان دامن می‌زند و باعث افزایش بی‌ثباتی می‌شود و احتمال وقوع یک فاجعه بزرگ‌تر در این منطقه را به وجود می‌آورد.

وی افزود: این مساله همچنین دولت‌های این دو کشور را متقاعد می‌کند که به خاطر سرکوب‌گری‌ها و فعالیت‌های مخرب منطقه‌ای‌شان مورد پاسخ قرار نمی‌گیرند که باعث می‌شود اوضاع برای مردم کشورشان و همین طور مردم منطقه بدتر شود.

یک تاجر عرب-آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: امارات و عربستان تسلیحات اتمی می‌خواهند چرا که تمامی جنگ‌های توجیه‌پذیر خود در منطقه را از دست داده‌اند و نگران آینده رژیم‌های ظالم خود هستند. برادران و خواهران سعودی و اماراتی ما لایق رهبران بهتری هستند.  

نگرانی کنگره آمریکا

قانون‌گذاران از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا نسبت به بمباران‌های عربستان در یمن که در آستانه قحطی است و قتل جمال خاشقجی، یکی از روزنامه‌نگاران روزنامه واشنگتن پست که اکتبر سال 2018 میلادی توسط ماموران سعودی در کنسول‌گری عربستان در استانبول کشته و تکه تکه شد، نگران هستند.

کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا هفته گذشته خواستار گزارشی از دولت درباره تلاش‌های عربستان برای انجام یک برنامه اتمی با کشوری دیگر بجز آمریکا شدند؛ اقدامی که بیانگر افزایش گمانه‌زنی‌هاست.

تاکنون ترامپ در ازای مبالغ هنگفت از پترودلارها از عربستان و امارات، استفاده از اختیارات اجرایی‌اش را برای آنکه به این دو کشور اجازه ندهد از نقض شدید حقوق بشر و جنایات جنگی در یمن، لیبی و دیگر کشورها بدون مجازات فرار کنند، در نظر نگرفته است.