دریای اندیشه

آسیب شناسی عملکرد دولت سیزدهم در سال اول فعالیت 
                                      مجید یوسفی فعال سیاسی

«ای مالک بدان ستون دین و اجتماع مسلمان ها و سپر در برابر دشمن همین مردم هستند بنابراین توجه ات به مردم باشد«خودرو گران شد»،«نان گران شد»، «لبنیات گران شد»، «ماکارونی گران شد»، «روغن گران شد»، «مسکن گران شد» و ...این روزها گوش مان به شنیدن خبرهایی از این جنس عادت کرده است، خبرهایی که در چندماه عمر دولت هر روز و هر روز شنیده می شود و جالبتر واکنش رئیس دولت و دولتمردانش است؛ «یارانه می دهیم»، «تقصیر دولت روحانی است»، «دستور می دهم که...» و....وضعیت اقتصادی و اخباری که از گرانی ها به گوش می رسد بعضا آنقدر نگران کننده است  که حتی بعضا صدای برخی از حامیان سفت و سخت را هم درآورده است، و هرکس به نوعی از نماینده تا مداح ابراز نگرانی خود از وضع موجود را اعلام می کند هر چند که همگان معتقد هستند باید به دولت زمان بیشتری داد اما ترس وجود دارد که جراحی بزرگ اقتصادی به نتیجه درستی نرس
و افتاد مشکل ها...
گرچه انتقادات بسیاری به نحوه عملکرد شورای نگهبان در تایید صلاحیت کاندیداها وارد بوده است اما به هر صورت میزان رای ملت است و آیت الله رئیسی به عنوان رئیس دولت سیزدهم زمام امور را در دست گرفت شاید یکی از اصلی ترین وعده های جناب رئیس جمهور رعایت تخصص گرایی و شایسته سالاری  در چینش کابینه بود  اما لیست وزرای پیشنهادی و معاونان پیشنهادی او شوک بزرگی نه فقط به منتقدان دولت که حتی به برخی از حامیان او نیز وارد کرد و  افرادی به مجلس معرفی شدند که عمدتا از تخصص و تجربه کافی برای حضور در دولت برخوردار نبودند اما با توجه به اینکه عمده مجلس حامی دولت بود اکثریت گزینه های پیشنهادی دولت رای اعتماد گرفت و دولت سیزدهم با تمام نیروهایش وارد کارزار شد اما شاید تلاش های پی در پی مجلسی ها آن هم در سال اول فعالیت دولت برای استیضاح و کارت زرد دادن به وزرا و همچنین استعفای برکناری مانند، حجت اله عبدالملکی خود گواه بر این مدعی است.
همه ما و از جمله رئیس جمهور به خوبی می دانیم که یکی از مصائبی که موجب می شود کشور با مشکلات فراوانی روبرو شود حضور و سیطره مافیای اقتصادی است که منافع مردم را به خطر انداخته اند اما این را هم می دانیم که از بین بردن این مافیا که بر تمام ساختارهای اجرایی و اقتصادی کشور رخنه کرده اند با دستور و تحکم محقق نمی شود بلکه برای تحقق این امر کشور نیاز به یک اصلاحات در ساختار دارد اما به نظر می رسد دولت سیزدهم نیز مانند دولت های پیشین برنامه خاص و مدونی برای اصلاح ساختارها در کشور ندارد و همچنان مافیای اقتصادی به بهانه تحریم ها فشار مضاعف را بر مردم تحمیل می کنند دولت سیزدهم در این برهه از زمان بیش از هر چیزی تمرکز خود را بر روی مدیریت فضای حاکم بر کشور منعطف کرده است و بر همین مبنا است که شاید مشکل کمبود کالاهای اساسی آنچنان که باید در کشور دیده نمی شود اما باید این مطلب را هم در نظر بگیریم  که بخش قابل توجهی از این وفور، متاسفانه به دلیل کاهش بسیار زیاد قدرت خرید مردم می باشد به عنوان مثال سال گذشته در ساعات اولیه توزیع مرغ کلیه مرغ ها توسط مردم خریداری می شد اما در حال حاضر به دلیل گرانی بیش از حد توان مردم این کالا روی دست مرغ فروشی ها می ماند و تقاضا برای آن با کاهش روبرو بوده است. دولت باید بداند که هر تکانه‌ی اقتصادی که  در کشور ایجاد می کند تاثیر مستقیم بر سفره مردم می گذارد و متاسفانه تا اینجای کار عمل موثری برای افزایش سطح سفره مردم  ندیده ایم .
دولت باید قبل از هر اقدامی که انجام می دهد تبعات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت آن را برای مردم تبیین کند، متاسفانه اما اکنون عمده‌ی استدلال ارائه شده از سوی دولت در پاسخ به گرانی‌ها و مشکلات این است که مردم بدانید وضعیت می‌توانست از این خیلی بدتر باشد، ما نگذاشتیم. این سبک استدلال متعلق به دولت قبل است، و با انتظارات ما از شعار‌ها و افق دیدی که دولت ترسیم کرده است متفاوت است.
در مشکلاتی که امروز گریبانگیر جامعه شده است نقش مجلس را نمی توانیم نادیده بگیریم، جای دارد از عملکرد بسیار ضعیف مجلسی ها که دانسته یا ندانسته بر طبل مشکلات امروز جامعه کوبیدند نیز یاد کنیم مجلسی که نه توانست دولت دوازدهم را ودار به کار کند و نه همراهی بی چون و چرایش با دولت سیزدهم نوشدارویی برای حل و مشکلات جامعه شود و امروز شاهدیم که نطق های منتقدانه از دولت در صحن سبز بهارستان نیز آغاز شده است ؛ خوب می دانیم که تشخیص اولویت ها و اقدام بر اساس آنها ، از اولین و بدیهی ترین وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی است ؛ با این حال ، بسیار مشاهده می شود که مجلسی ها ، در مسیری می روند و مسائلی برایشان مهم است که اساساً دغدغه مردم نیستند. این  درست همان جایی است که مردم را می آزارد و از این که می بینند وکلایشان در عوالمی سیر می کنند که متفاوت با خواست ها و نیازهای آنهاست بر می آشوبند.
گرانی به حدی بالا گرفته که صدای اعتراض مراجع عظام تقلید نیز بلند شده است
گرانی به حدی بالا گرفته که حتی صدای اعتراض مراجع عظام تقلید نیز بلند شده است و در این میان ، مردمی که برای خرید به بازار می روند ، در جواب چانه زدن هایشان برای تخفیف ، به کرات ، این پاسخ را می شنوند که قیمت ها ، مال خرید قبلی است و حالا خودشان که بخواهند مجدداً همان کالاها را تهیه کنند ، باید گران تر بخرند!
در میان این گرانی ها که از خوراک تا پوشاک و از مسکن تا درمان را شامل می شوند و کمر مردم را شکسته اند، مجلسی ها نه تنها اقدامی نمی کنند ، بلکه عملاً سکوت هم کرده اند ، گو این که معتقدند گرانی ، تقدیر لایتغیّر ملت ایران است و نه تنها کاری نمی توان کرد ، بلکه کاری هم نباید کرد ؛ ولی برای خالی نبودن عریضه می توان به حاشیه هایی پرداخت که هر چند برای ملت اهمیتی ندارد ولی لااقل وقت مجلسی ها را پر می کند تا حقوقشان حلال شود!
به نظر می رسد ، دست کم بخشی از نمایندگان از مطالبات مردم منحرف شده و در پی بازی های سیاسی خودشان هستند و ماجرای استیضاح چند وزیر، درست در وسط میدان گرانی ها نشان می دهد که بسیاری از آقایانی که به نام ملت بر کرسی های وکالت تکیه زده اند، اوضاعشان به حدی خوب است که گرانی ها را حس نمی کنند و تنها نگرانی شان ، مشکلات فدراسیون قایقرانی و لیگ برتر و انتخاب سر مربی برای تیم ملی و ورزش زورخانه ای و مواردی از این دست است.
باید بگوییم که آقایان نمایندگان ملت ! باور کنید که این ها هیچ کدام درد و دغدغه مردم نیستند. همین دیروز اعلام شد که "پارازیت ها" سقط جنین را در کشور افزایش داده است ، مصرف شیشه و کراک بالا رفته ، قیمت کالا و خدمات هم روز به روز افزایش می یابد و سکه و ارز هر روز رکورد تازه ای می زنند.
اگر واقعاً نماینده مردم هستید ، به جای تسویه حساب های سیاسی و گرو کشی های جناحی و استیضاح بازی ، به داد مردم برسید و اگر راست می گویید و هنری دارید ، آن را در کاستن درصدی ولو اندک از گرانی ها نشان دهید و الا استیضاح که عبارت است از "نوشتن یک کاغذ A4 خطاب به هیات رئیس مجلس و دادن رأی موافق یا مخالف یا ممتنع" کاری است که از عهده هر انسانی که سواد خواندن و نوشتن داشته باشد ، بر می آید برخلاف مدیریت بازار و کاستن از قیمت ها "مردان تدبیر" می خواهد.
رئیسی مانند روحانی از دولتی ناهمگون استفاده کرده است او عملاً دولتی ائتلافی تشکیل داد که در آن وزرا و معاونینی نامتجانس قرار دارند. اختلاف در تیم اقتصادی، اخیرا با حذف دو معاون از کمیسیون اقتصادی علتی بر این امر  شده است و این اختلافات باعث شده تا دولت برنامه واحدی برای حل مسائل اقتصادی نداشته باشد از طرفی دیگر به نظر می رسد  دولت سیزدهم  درست مانند دولت روحانی، در حال از دست دادن پایگاه اجتماعی ثابت خود است و با اینکه رئیس دولت در ریاست  دستگاه قضا سابقه خوبی در برخورد با فساد داشت، در مقام ریاست جمهوری انتظار می رود عملکرد قابل قبولی در مبارزه با فساد داشته از خود نشان دهد چنانچه بخشی از این نابسامانی قیمت ها در بازار معلول همین امر است ، دولت سیزدهم  در جریان مذاکرات هسته‌ای نیز اشتباه روحانی را تکرار کرد. روحانی با طولانی کردن مذاکرات، به طرف مقابل پیام داد که تا هر زمانی بخواهد حاضر است گفتگوها را ادامه دهد، چراکه به دنبال توافق است و با توجه به طولانی شدن مذاکرات در این برهه ظاهرا همان اشتباه دوت های قبلی در حال تکرار است از طرفی هم رئیسی مانند روحانی از ظرفیت‌های فضای مجازی به قدر مطلوب استفاده نمی‌کند. چنانچه موضع انفعال دولت  هم اکنون در برابر فشارهای "صیانت" از سوی  طیف تندرو مجلس موجب شده است محبوبیت دولت سیزدهم رو به کاهش بگذارد؛ دولت سیزدهم  و مجلس انقلابی حتی در زمینه شفافیت هم گام‌های درخوری، آنطور که حامیان انتظار داشتند برنداشتند و همین امر فرصت برای فساد را افزایش داده است و اگر اندک نظارت فعالان فضای مجازی هم نباشد، مافیا به فساد خود بیشتر ادامه خواهند داد.
ذکر این نکته هم ضروری است که هنگامی که در یک اقتصاد نرخ بیکاری بالا باشد، افراد بیکار برای پیدا کردن شغل حاضرند تا با هر مقدار دستمزد ناچیز کار کنند که این موضوع، موجب نارضایتی و افزایش فقر خواهد شد. به همین علت در کشور، سالانه وزارت کار با برگزاری جلساتی با نمایندگان کارگران، اقدام به تعیین حداقل دستمزد و افزایش دستمزد کارگران می کند؛ در سال جاری در همین جلسات مقرر شد که حقوق کارگران ۵۷.۴ درصد افزایش پیدا کند. اما پارادوکسی که در این فرایند وجود دارد آن است که افزایش دستمزد نیز موجب افزایش تورم خواهد شد و به نظر می رسد دولت از این موضوع نیز غافل است.
دلایلی که برای افزایش قیمت‌ها مطرح می‌شود بیشتر به بهانه شبیه است
متاسفانه دلایل زیادی که برای افزایش قیمت‌ها مطرح می‌شود که بیشتر به بهانه شبیه است؛ بهانه‌هایی به اسم قاچاق، یارانه پنهان و افزایش دستمزد کارگران که هرگاه افزایش قیمتی در اقتصاد رخ داده است، مسئولان علت آن را جلوگیری از قاچاق مطرح کرده‌اند. اینک که کشور در آستانه‌ی تصمیمات سخت قرار دارد، علاوه بر شجاعت و عقلانیت در تصمیم گیری؛ جهاد تبیین برای مردم نیز ضرورتی انکارناپذیر است. مردم کشور در صورت تصمیم‌گیری صحیح و اقناع افکار عمومی برای تکمیل تلاش دولت در تبیین اقدامات اصلاحی به نفع عموم مردم در کنار دولت خواهند ماند. همچنین انتظار می‌رود جناب رئیسی  به عنوان شخص اول دستگاه اجرایی کشور با مردم پیرامون مسائل ذکر شده گفتگو کند. ولی متاسفانه پاسخ دولت به این انتقادات طی چند هفته اخیر چه بوده است؟ یا تقصیر دولت روحانی بوده یا کار آمریکایی ها و توطئه دشمنان بوده است، برخی هم پای دلال ها را به میان کشیده اند. هرچه هست گویا دولت  فعلا در حال و هوای انکار و دادن آدرس اشتباهی از گرانی های اخیر است. آدرس اشتباهی که شاید کم کم صبر مردم را لبریز کند و عواقبی سنگین برای دولتی ها داشته باشد.