دریای اندیشه

رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری های وزارت بهداشت ضمن تشریح وضعیت پیوند عضو در سال ۱۳۹۸، گفت: در سال گذشته دو هزار و ۴۱۱ پیوند عضو در کشور انجام شده است.

با بیان اینکه پس از تدوین و ابلاغ پروتکل مرگ مغزی در سال ۱۳۷۹ جهش چشم‌گیری در زمینه اهدای عضو از اهداکنندگان مرگ مغزی در کشور اتفاق افتاد، گفت: به طوری که تا کنون بیش از ۲۲هزار و ۵۵۳ پیوند عضو از اهداکنندگان مرگ مغزی در کشور انجام شده است که در این میان ۱۳هزار و ۳۴۶ پیوند کلیه، هفت‌هزار و ۳۵۴ پیوند کبد، هزار و ۳۰۳ پیوند قلب، ۳۲۰ پیوند پانکراس، ۱۶۷ پیوند ریه و ۶۳ پیوند روده انجام شده است.

وی افزود: با تلاش شبانه‌روزی ۳۲ واحد شناسایی و ۲۲ واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی در سطح کشور، در ۱۱ ماهه سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۰۷۸ اهداکننده مرگ مغزی داشتیم که از این تعداد، نزدیک به ۲۵۰۰ پیوند عضو انجام شده است که شاخص اهدای عضو به ازای هر یک میلیون نفر (PMP) را در کشور به ۱۴.۳ درصد رسانده است.

شادنوش گفت: همچنین نزدیک به ۷۰ درصد از اهداکنندگان مرگ مغزی مرد و بیش از ۳۰ درصد از آنها زن بوده‌اند. در عین حال بیشترین گروه خونی اهداکنندگان، گروه خونی O با ۳۸ درصد و کمترین آن AB با هفت درصد بوده است.

شادنوش ادامه داد: میانگین سنی اهداکنندگان مرگ مغزی در سال ۱۳۹۸ برابر ۳۹.۳ سال محاسبه شده که در مقایسه با سال ۱۳۹۷ که این عدد ۳۸.۴ بوده است، نزدیک به یکسال افزایش را نشان می‌دهد. میانگین سنی اهداکنندگان در  مردان ۳۹.۱ و در زنان ۳۹.۷ سال بوده است. میانه سنی اهداکنندگان نیز در سال ۱۳۹۸ برابر ۴۰ سال است که در مقایسه با سال گذشته تغییری نداشته است.

وی با بیان اینکه بیشترین گروه سنی اهداکنندگان در سال ۱۳۹۸ بین ۴۰ تا ۵۹ سال بوده، گفت: بیش از نیمی از اهداکنندگان سن بالای  ۴۰ سال داشته‌اند. همچنین ۱۵ درصد از اهداکنندگان بالای ۶۰ سال سن داشته‌اند. به همین دلیل در سال ۱۳۹۸ اهداکنندگان تک‌عضوی بیش از سالیان قبل بوده‌اند.

شادنوش اظهار کرد: بیشترین علت مرگ مغزی در سال ۱۳۹۸، سکته مغزی (CVA) با بیش از ۴۵ درصد موارد بوده است. پس از آن تروما با نزدیک به ۲۹ درصد دومین علت مرگ مغزی محسوب می‌شود. تومورهای مغزی نیز با حدود سه درصد کمترین علت مرگ مغزی را به خود اختصاص می‌دهند. از آنجایی که میانگین رشد تصادفات در سال ۱۳۹۸ طبق آمار رسمی سازمان پزشکی قانونی ۱.۴ درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده است، به همان میزان اهداکنندگان تک‌عضوی افزایش یافته‌اند.

شادنوش با بیان اینکه میانگین مدت زمان بستری اهداکنندگان مرگ مغزی در سال ۱۳۹۸ تا زمان انتقال ۴.۵ روز و میانگین این مدت تا زمان برداشت عضو ۵.۴ روز بوده است، گفت: از بیش از ۳۶ درصد اهداکنندگان مرگ مغزی در سال ۱۳۹۸ برداشت نسوج نیز انجام شده است.

وی همچنین گفت: در سال ۱۳۹۸ از تعداد ۱۲۶ پیوند قلب انجام شده، ۱۵ قلب از بیمارستان‌های شهرستان یزد، رشت، تبریز، بوشهر و رفسنجان به بیمارستان‌های شهید رجایی، مسیح دانشوری و  امام خمینی (ره) تهران به‌ صورت انتقال هوایی منتقل شده که حدود ۱۲ درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین در سال ۱۳۹۸ بیش از ۶۰ درصد پیوندهای کلیه‌ انجام شده از اهداکنندگان مرگ مغزی بوده و پیوند کبد با نزدیک به ۲۰ درصد افزایش، نسبت به سال گذشته نزدیک به ۳۷ درصد از مجموع پیوندها را به خود اختصاص داده است.

شادنوش گفت: از مجموع دو هزار و ۴۱۱ پیوند عضو انجام شده در سال قبل، ۱۳۵۴ پیوند کلیه، ۸۸۶ پیوند کبد، ۱۲۶ پیوند قلب، ۲۹ پیوند پانکراس، هفت پیوند ریه و ۹ پیوند روده انجام شده است. باید توجه کرد که با توجه به افزایش سن اهداکنندگان مرگ مغزی و همچنین جابه‌جایی علت مرگ مغزی از تصادفات به CVA در سالیان اخیر، اهداکنندگان تک‌عضوی افزایش یافته است. بر این اساس باید تدابیری مانند شناسایی کامل موارد مرگ مغزی در سراسر کشور، نگهداری صحیح از اهداکنندگان مرگ مغزی برای داشتن اهداکنندگانی مولتی‌ارگان و استفاده از منابع دیگر تأمین عضو پیوندی و همچنین راه‌اندازی سیستم اهدای عضو بعد از ایست قلبی استفاده کرد.