دریای اندیشه

.بیماری هایی وجود دارد که در زنان شایع تر از مردان است، یکی از این بیماری ها پوکی استخوان می باشد که از طرف سازمان بهداشت جهانی بعنوان چهارمین بیماری خاموش دنیا معرفی شده است

                                                                                                                                       طیبه زردشت

 بیماری هایی وجود دارد که در زنان شایع تر از مردان است، یکی از این بیماری های شایع در زنان پوکی استخوان می باشد و پوکی استخوان از طرف سازمان بهداشت جهانی بعنوان چهارمین بیماری خاموش دنیا معرفی شده است.

هفته ملی سلامت بانوان ایران، هر ساله در هفته پایانی مهرماه با هدف اطلاع رسانی و آگاه سازی گروههای مختلف جامعه در رابطه با اولویتهای سلامت زنان برگزار می شود.

به گزارش دریای اندیشه؛ مراقبت از خود و توجه به سلامت، راهی است که افراد به وسیله آن تلاش می کنند که از بیماری و ناتوانی پیشگیری کرده و سلامت خود را افزایش دهند و یکی از موارد مهمی است که از طریق آن روی رفتار سالم تأکید می شود.

در حال حاضر آگاهی، حمایت و عمل کردن به عنوان اصلی ترین راهکار می تواند جامعه زنان و بدنبال آن خانواده و جامعه را ازحداقل نعمت سلامتی بهره مند کند. هفته ملی سلامت بانوان ایران (سبا) فرصت مهمی است که باید از آن به بهترین وجه برای اطلاع رسانی و حساس سازی همه افراد جامعه ، مخصوصا مسئولین در جهت اولویت های سلامت استفاده کرد.

باید به این نکته اشاره کرد، بیماری هایی وجود دارد که در زنان شایع تر از مردان است، یکی از این بیماری های شایع در زنان پوکی استخوان می باشد و پوکی استخوان از طرف سازمان بهداشت جهانی بعنوان چهارمین بیماری خاموش دنیا معرفی شده است.

اهمیت پوکی استخوان به حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHO روز ۲۰ اکتبر مصادف با 28 مهرماه را به عنوان روز جهانی پوکی استخوان یا همان استئوپروز نامگذاری کرده است.

پوکی استخوان یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی نمایان می شود و از ویژگی های آشکار آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می‌دهد.
پوکی استخوان که در مراحل اولیه علامتی ندارد به کاهش توده استخوانی، ضعف و سست شدن بافت استخوانی گفته می شود که در نهایت به شکست استخوان منتهی می شود.

هر شخصی ممکن است بدون آن که خود متوجه شود به پوکی استخوان مبتلا شده باشد، در واقع به همین علت است که پوکی استخوان بیماری خاموش نامیده می شود، متاسفانه در مراحل اولیه ی بیماری پوکی استخوان علائمی وجود ندارد اما در مراحل پیشرفته از روی عوارض می توان به وجود این بیماری پی برد.

عوارض پوکی استخوان عبارتند از: شکستگی خود به خودی با کمترین ضربه بر استخوان ها بخصوص در نواحی ران و لگن، کمر و ستون مهره ها که غالبا این اولین علامت است، کمر درد شدید در نقطه خاص که نشانه شکستگی است، شکستگـی هـای حاصـل از بیماری پوکی استخوان اغلب در قسمت های گردن، استخوان ران، مهره های ستون فقرات و استخوان های مچ دست، اتفاق می افتد، وقتی بیماری خیلی شدید باشد، فشارهای خفیفی مثل خم شدن به جلو، عطسه یا سرفه کردن نیز می تواند باعث شکستگی مهره شود.

از عوارض دیگر این بیماری تغییر شکل ستون فقرات است که باعث انحنای پشت یا قوز درآوردن می شود، کوتاه شدن قد نیز می تواند عارضه دیگری از این بیماری باشد.

پوکی استخوان به دلایل مختلفی در افراد به وجود می آید از جمله این عوامل افزایش سن است که احتمال بروز پوکی استخوان را در افراد افزایش می دهد، در واقع بعد از ۳۰ سالگی به ازای هر ۱۰ سال بتدریج علائم کاهش توده استخوانی افزایش می یابد. جنس، یائسگی، سابقه فامیلی، وزن و اندازه استخوان، بیماری ها، مصرف داروها، عدم تحرک، سیگار کشیدن و کمبود کلسیم و ویتامین در مواد غذایی از دیگر دلایل مبتلا شدن به پوکی استخوان است.

زنان بیشتر از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند در زنان از هر 3 نفر یک نفر و در مردان از هر 8 نفر یک نفر و به طور کلی خانم ها در هر سنی 4تا 5 برابر آقایان دچار شکستگی می شوند که دلایل مختلفی دارد از جمله اینکه به علت ظریف بودن استخوان های خانم ها و دیگری تراکم استخوان خانم ها کمتر بوده پس زودتر دچار شکستگی می شوند.

 خطر پوکی استخوان بعد از 50 سالگی به شکل قابل توجهی در افراد زیاد می شود، پوکی استخوان یک مشکل بهداشتی رو به رشد در بسیاری از کشورهای جهان است که 40 درصد از زنان و هشت درصد مردان در این گروه سنی را تحت تاثیر قرار می دهد.

در حال حاضر بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری است و با پیشرفت علم و تکنولوژی برای سنجش تراکم استخوان دستگاه های جدیدی ساخته شده اند که می توانند با دقت زیادی تراکم استخوانی و نسبت آن با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه گیری کنند.

آزمایش سنجش تراکم استخوانی بدون درد است و تنها چند دقیقه طول می کشد، همچنین احتیاج به آمادگی قبلی ندارد و برای انجام آن دارویی مصرف نمی شود و با کمک این سنجش پزشک می تواند استحکام استخوان را بسنجد و شدت پوکی استخوان فرد بیمار را مشخص کند.

به همین دلیل پیشگیری، تشخیص زود هنگام و درمان موثر پوکی استخوان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، دریافت کلسیم و ویتامین دی کافی، ترک سیگار، داشتن فعالیت فیزیکی مداوم و متعادل مثلاً حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌ روی در روز، در پیشگیری از پوکی استخوان موثر هستند.

نیاز روزانه بدن به کلسیم در سنین مختلف متفاوت است به صورتی که در سن 1 تا 3 سال 700 میلی گرم، سن 4 تا 9 سال 1000 میلی گرم، سن 10 تا 30 سال 1300 میلی گرم، سن 31 تا 49 سال 1000 میلی گرم و بعد از 50 سال نیز 1200 میلی گرم در روز نیاز بدن به کلسیم است، با رژیم معمولی در خانواده ها و بدون استفاده از مکمل و لبنیات، روزانه تا ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دریافت می شود که باقیمانده نیاز روزانه باید با استفاده از لبنیات یا مکمل کلسیم این کمبود روزانه جبران شود.

به گزارش دریای اندیشه برخی از متخصصان تغذیه ضمن بازگو کردن عوارض قرص های مکمل کلسیم معتقدند که ماهی سالمون، ماهی کیلکا، مغزها وسبزیجات خصوصا کاهو و انواع کلم منابع خوب و غنی کلسیم هستند. اما مصرف مکمل ها عوارضی همچون یبوست، نفخ و حتی سنگ کلیه را به همراه دارد که در صورت مصرف بیشتر از نیاز، در بیماران قلبی احتمال خطر سکته قلبی را نیز افزایش می دهد.

ورزش نقش بسیار مهمی در ایجاد تراکم استخوان دارد، البته ورزش های تحمل وزن مانند دو میدانی، پیاده روی، کوه نوردی، ورزش هایی که با راکت انجام می شود، والیبال، بسکتبال و فوتبال نسبت به دیگر ورزش ها نقش بیشتری در ایجاد تراکم استخوان دارند و در هفته باید ۳ مرتبه و هر بار حداقل۳۰ دقیقه این ورزش ها انجام شود.

 توصیه های مهمی که برای جلوگیری از پوکی استخوان انجام می شود: ورزش، مصرف فرواردهای لبنی ، سبزی ها، حبوبات و میوه های تازه است و همچنین غنی سازی مواد غذایی و ترویج فرهنگ مصرف لبنیات از اقدامات مناسب برای مقابله با بیماری پوکی استخوان می باشد.

در این مدت و همزمان با شیوع ویروس کووید ۱۹ برخی عوامل خطر پوکی استخوان را شایع‌تر کرده است عواملی مثل کم تحرکی، تغذیه نامناسب، مصرف سیگار که از عوامل مهم پوکی استخوان هستند و باید با اقدام به موقع و آگاه کردن جامعه، احتمال این بیماری را کم کرد.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که اجازه ندهید پوکی استخوان بر شما تاثیر بگذارد و اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید با پزشک خود مشورت کنید، ورزش کرده و رژیم غذایی مناسب داشته باشید.