دریای اندیشه

این روزها که بازار سرمایه درگیر افت و اصلاح‌های شدیدی است و دولت برای تقویت و حمایت از آن دست به اقداماتی چون تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس و اجازه سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بازار سهام زده است، کارشناسان اقتصادی نسبت به تورم‌زا بودن این تصمیمات هشدار می‌دهند و معتقدند مشکلات پولی برای اقتصاد کشور به همراه دارد. 

پس از صعودهای متداول و بی‌سابقه شاخص بورس، این روزها شاخص بازار سرمایه با افت و اصلاح‌های زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند که دولت، مجلس، شورای عالی بورس هر یک به نوبه خود سعی می‌کنند این بازار را به ثبات برسانند و دوام رشدهای آن را تضمین کنند. 

تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس، ورود بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، اجازه به سهامداران حقوقی برای انتشار اوراق تبعی و سهام خزانه در جهت بیمه سهام از جمله تصمیمات و اقدامات مهمی است که تاکنون برای تقویت بازار سرمایه گرفته شده است.

در این بین، کارشناسان اقتصادی و بازار سرمایه بازارگردان‌ها، اوراق تبعی و سهام خزانه را از جمله سیاست‌های حمایتی مورد قبول در دنیا از بازار سرمایه می‌دانند و معتقدند که این عوامل می‌توانند به کاهش ریسک در بورس کمک کنند. 

تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس تورم‌زاست 

اما از آنجا که بانک مرکزی و نظام بانکی باید مبلغ برداشت شده از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بورس را تبدیل به ریال کند که این فرایند پایه پولی بانک مرکزی را افزایش می‌دهد و نتیجه آن چیزی تورم نخواهد بود، موجب شد تا تحلیلگران اقتصادی نسبت به تبعات تورم‌زا تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس هشدار بدهند. 

در این راستا، میثم هاشم‌خانی - یک اقتصاددان - می‌گوید برداشت از صندوق توسعه ملی یا اختصاص هر پولی از بیت‌المال برای حمایت از بورس نه تنها نمی‌تواند به رشد مستمر بورس منجر شود بلکه، دور از انصاف است. 

به گفته وی، تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس بر رشد بازار دارای تاثیر کوتاه مدت است و پس از تخصیص منابع این صندوق به بورس، افرادی تعیین می‌شوند تا سهام یکسری از شرکت‌ها را خریداری کنند و اینکه چه زمانی این سهام‌ها را بخرند یا بفروشند، منجر می‌شود تا رانت اطلاعاتی شکل بگیرد که از این نظر هم اقدام مثبتی نیست و فساد و رانت ایجاد می‌کند. 

فعالیت بانک‌ها در بورس تورم‌زاست

حیدر مستخدمین حسینی - یک کارشناس اقتصادی دیگر - نیز معتقد است که ماهیت صندوق توسعه ملی با هدف حمایت از بازار سرمایه مغایرت دارد، زیرا منابع این صندوق برای چنین امری درنظر گرفته نشده است. همچنین، زمانی که از صندوق توسعه ملی چنیی مبلغی خارج می‌شود، طبیعتا بانک مرکزی باید آن مبلغ را تبدیل به ریال کند و این فرایند تبدیل به ریال پایه پولی بانک مرکزی را افزایش می‌دهد که در نهایت موجب تورم می‌شود. ‌

ورود بانک‌ها به بورس نیز یکی دیگر از دردسرهای حمایت از بازار سرمایه است که در پی آن، تورم افزایش پیدا می‌کند؛ به‌گونه‌ای که کامران ندری - یک تحلیلگر اقتصادی - این اقدام را از آنجا که موجب به خلق نقدینگی می‌شود برای بازار سرمایه مثبت می‌داند، اما از طرف دیگر چون عمده خرید و فروش بانک‌ها در این بازار با خلق پول صورت می‌گیرد، مشکلات پولی چون تورم برای اقتصاد ایجاد می‌کند.

با این حساب، باید دید تقویت بورس و حمایت از رشدهای آن به نفع چه کسانی است و به چه قیمتی صورت می‌گیرد، زیرا مردم به عنوان سهامداران این بازار با افزایش تورم متضرر می‌شوند و اینگونه حمایت‌ها دردی از ضررهای بورسی آن‌ها دوا نمی‌کند، بلکه تنها این ضررها را از بخش مالی اقتصاد به بخش پولی آن منتقل می‌کند که مجدد مردم ضرر می‌کنند.