شیخ صباح که به عنوان معمار سیاست خارجی مدرن کشور نفت خیز کویت شناخته می‌شود، پانزدهمین امیر کویت بود، کشوری که به مدت ۲۵۰ سال است توسط خانواده وی اداره می‌شود.

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مناسبت درگذشت شیخ صباح نوشت که او تصویری از اعتدال و میانه روی برای کویت و منطقه ترسیم کرده بود و امیدواریم دولت و مردم کویت درسایه دولت جدید از امنیت، ثبات، پیشرفت و شکوفایی برخوردار شوند.

«سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب الله لبنان هم از امیر فقید کویت به نیکی یاد کرد و سخنگوی حوثی‌ها در یمن هم گفت: حمایت‌های مستمر شیخ صباح از رایزنی های صلح را فراموش نمی‌کنیم و در هر دیدار با وی ابراز علاقه خود به یمن و اشتیاقش برای خاموش شدن آتش جنگ را ابراز می‌کرد.

شیخ صباح چهارمین پسر امیر احمد اول در سال ۱۹۲۹ میلادی به دنیا آمد و گفته می‌شود از دو دهه پیش با ضربان سازی که در قلبش کار گذاشته شده بود، زندگی می‌کرد.

تلاش ها و دستاوردهای شیخ صباح

پارلمان کویت شیخ «سعد عبدالله» امیر کویت را تنها دو هفته بعداز انتخابش به دلیل مشکلات جسمی برکنار کرده بود تا شرایط برای به قدرت رسیدن شیخ صباح در سال ۲۰۰۶ میلادی به عنوان امیر جدید کویت فراهم ‌شود.

ناظران معتقدند شیخ صباح که همچنان علت بیماری و درگذشتش رازی آشکار نشده است، تلاش کرد تا در روابط کویت با همسایگان عرب آن توازن برقرار، میان عربستان و قطر وساطت و روابط با عراق را که پیشتر کشورش را اشغال کرده بود، بازسازی کند و مسیر گفت وگوی با ایران را گشوده نگه دارد و از آن حفاظت کند.

گفته شده است، وی در چهل سالی که در راس وزارت امور خارجه کویت قرار داشت تلاش کرد تا با غرب به ویژه با ایالات متحده روابطی مستحکم داشته باشد به ویژه در سال ۱۹۹۱ میلادی که کشورش باید با اقدامی نظامی از اشغال صدام آزاد شود.

امیر فقید کویت علاوه بر تلاش برای میانجیگری بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و جمهوری اسلامی ایران، درصدد برآمد تا بین سعودی و قطر که شروع یک بحران در سال ۲۰۱۷ موجب قطع روابط این دو کشور شد، وساطت کند هرچند به نظر نمی‌رسد نتیجه ای داشته است. 

ساعاتی بعداز اعلام خبر درگذشت شیخ صباح در آمریکا که برای درمان در این کشور بسر می برد، شیخ «نواف الاحمد الجابر الصباح» برادرناتنی ۸۳ ساله او که  مسن‌ترین ولیعهد دنیا به شمار می‌رفت، به عنوان امیر جدید کویت معرفی شد.

امیر جدید و سیاست‌هایی که تغییر نمی‌کنند

انتخاب سریع شیخ نواف که به «ولیعهد متواضع» معروف بوده به عنوان امیر جدید حاکی از انتقال آرام قدرت در کویت است در حالی که گمانه زنی‌ها برخلاف آن بود.

به باور ناظران سیاست‌ها و راهبردهای داخلی، منطقه ای و جهانی کویت دست خوش تغییر جدی نمی‌شود و هرچند باید منتظر ماند تا فردای روز چهارشنبه و بعداز بیعت با امیر جدید، شیخ نواف چه خواهد گفت و چه خواهد کرد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند در سیاست کویت در قبال ایران تغییری رخ نخواهد داد و شاهد بودیم که شیخ صباح الخالد الصباح ، نخست وزیر کویت چند روز قبل و طی سخنانی که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیان کرد ، خواستار آغاز گفت‌وگو میان تهران و کشورهای عربی خلیج فارس برای رفع تنش و کاهش درگیری‌ها در منطقه شد.

اگرچه برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند امارات و بحرین توافق عادی سازی روابط با رژِیم صهیونیستی را اخیرا امضا کرده‌اند اما انتظار نمی‌رود با وجود درگذشت امیر فقید کویت که تا آخرین روز حیاتش به این خیانت با وجود فشارهای دولت ترامپ تن نداد، امیر جدید هم در این زمینه سیاست کشورش را تغییر دهد.

تاکنون نشانه‌ای دیده نشده که امیر و رهبری جدید کویت تمایلی برای تغییر مواضع و سیاست‌های کویت دارند به ویژه اینکه مردم کویت از عادی سازی روابط با دشمن صهیونیستی ابراز تنفر کرده‌اند.

کویت بعداز فلسطین و قطر از پذیرش ریاست دوره ای اتحادیه عرب امتناع کرده است.

تشکیلات خودگردان فلسطین سه‌شنبه گذشته در اعتراض به عادی‌سازی روابط کشورهای بحرین و امارات با اشغالگران صهیونیستی تصمیم گرفت که از ریاست اتحادیه عرب کناره‌گیری کند.

«کریستین دیوان» از مرکز مطالعات کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در واشنگتن گفت: به دلیل نقش برجسته‌ای که شیخ صباح به عنوان یک دیپلمات، به عنوان یک واسطه منطقه‌ای و به عنوان یک شخصیت جامع در داخل کشورش داشت همه طرف‌ها با درگذشت او احساس ضرر خواهند کرد.

وی افزود: کویتی‌ها از شیخ صباح به خاطر توانایی‌اش در جلوگیری از ورود کویت به درگیری‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای قدردانی می‌کنند.

دیوان اضافه کرد: رهبری جدید کویت به ثبات در جبهه داخلی و سیاست منطقه‌ای اولویت خواهد داد. تمرکزش بر جبهه داخلی خواهد بود زیرا موارد زیادی برای اداره کشور وجود دارد و از جمله انتظار می‌رود در دو ماه آینده انتخابات پارلمانی برگزار شود.

اکنون انتظار می‌رود شیخ نواف، ولیعهد و نخست وزیر جدید کویت که مسئولیت اداره روابط سخت دولت با پارلمان را برعهده دارد، برگزیند به ویژه اینکه کویت از نظر مالی به دلیل کاهش قیمت نفت و گسترش شیوع ویروس همه گیر کرونا تحت فشار قرار دارد.

درگذشت شیخ صباح موجب شد تا سهام در بورس کویت و دینار این کشور در برابر دلار در بازار سقوط کند.

برخی صاحبنظران هم می‌گویند، انتظار نمی‌رود این انتقال قدرت بر سیاست‌های نفتی یا استراتژی سرمایه گذاری خارجی کویت که از طریق سازمان سرمایه گذاری کویت یکی از بزرگترین صندوق‌های مالی حاکمیتی در جهان صورت می‌گیرد، تأثیر بگذارد.

سیاست‌های نفتی کویت هم توسط شورای عالی نفت این کشور ترسیم و تنظیم می‌شود و اعضای این شورا توسط امیر منصوب می‌شوند.

کویت یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه خلیج فارس است که سرشار از نفت و سایر منابع انرژی است. بیش از ۱۰۰ میلیارد بشکه نفت در ذخایر اثبات شده آن وجود دارد که حدود ۱۰ درصد از ذخایر جهان را نشان می‌دهد. کویت حدود ۲.۷ میلیون بشکه در روز تولید می‌کند که حدود دو میلیون بشکه آن صادر می‌شود.

کویت با جمعیتی بالغ بر ۱.۵ میلیون نفر از جمعیت پنج میلیون نفری خود، دارای یک صندوق ثروت حاکمیتی با دارایی‌هایی بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار است که منبع تامین نیازها مالی این کشور است