دریای اندیشه

"انگار امانوئل ماکرون فراموش کرده است که لبنان دیگر یک کشور تحت‌الحمایه فرانسه نیست."

خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته است: رئیس جمهور فرانسه در بازدید اخیرش از شهر بیروتی که در اثر انفجار تخریب شد، در تلاش برای آرام کردن جمعیت پریشان وعده بازسازی این شهر را داده و ادعا کرد که انفجار به قلب خود فرانسه رخنه کرده است. ماکرون اظهار کرد: قلب مردم فرانسه همچنان با ضربان بیروت می‌تپد.

منتقدانش این اقدامات او را به عنوان یک تاخت و تاز نواستعمارگری رهبری اروپایی در تلاش برای بازیابی نفوذ بر یک سرزمین خاورمیانه‌ای به دردسر افتاده در ضمن پرت کردن حواس از مشکلات در حال انباشت در وطنش، محکوم کردند. کاریکاتوری در فضای مجازی در حال پخش است که به او لقب "ماکرون بناپارت، امپراتور ناپلئون قرن بیست و یکم" را داده است.

اما حامیان ماکرون از جمله برخی ساکنان درمانده شهر بیروت او را "تنها امید" خود خوانده و از بابت بازدید وی از محله‌های تخریب شده بیروت، جایی که رهبران لبنان از قدم زدن در آن بیم دارند و همچنین از بابت تلاشش برای پاسخگو کردن سیاستمداران لبنانی از بابت فساد و سوءمدیریتی که مقصر انفجار مرگبار روز سه شنبه گذشته بوده، تحسین کرده‌اند.

سفر ماکرون چالش محوری فرانسه را در ضمن تدارکش برای میزبانی از یک کنفرانس حامیان مالی بین‌المللی در امروز یکشنبه برای لبنان برملا کرد: چطور به یک کشور بحران زده، جایی که روابط اقتصادی فرانسه عمیق است، بدون مداخله در امور داخلی آن کمک کند.

جک لانگ، یک وزیر سابق دولت فرانسه که هم اکنون رئیس انستیتوی جهان عرب در پاریس است، اظهار کرد: ما در حال راه رفتن در لبه یک پرتگاه هستیم. ما باید که به مردم لبنان کمک کرده و از آنها حمایت و آنها را تشویق کنیم. اما همزمان ما نباید این احساس را که می‌خواهیم یک کشور تحت‌الحمایه جدید برقرار کنیم به وجود بیاوریم؛ چیزی که کاملا احمقانه است. ما باید راه حل‌های جدید و هوشمندانه برای کمک به لبنانی‌ها پیدا کنیم.

روابط فرانسه با لبنان به دست کم قرن شانزدهم برمی‌گردد، یعنی زمانی که پادشاهی فرانسه با حاکمان عثمانی با هدف محافظت از مسیحیان مذاکره کرده و در منطقه نفوذ به دست آورد. تا زمان حکم ۱۹۲۰-۱۹۴۶ فرانسه (که لبنان تحت‌الحمایه فرانسه شد)، لبنان دارای شبکه‌ای از مدارس و سخنرانهای فرانسوی شد که تا به امروز همراه با روابط نزدیک فرانسه با واسطه‌گران قدرت لبنان، از جمله برخی از آنهایی که متهم به دامن زدن به بحران اقتصادی و سیاسی آن هستند، بازمانده‌اند.

در روزهای اخیر یک طومار اینترنتی تعجب برانگیز در راستای تقاضا از فرانسه برای بازیابی حکمش بر لبنان بروز پیدا کرد؛ طوماری که در آن گفته شد، رهبران لبنان "ناتوانی مطلق در تامین امنیت و مدیریت کشور" نشان داده‌اند.

این عمدتا یک ایده پوچ به نظر می‌رسد. خود ماکرون به مردم ساکن بیروت در روز چهارشنبه گفت: این به عهده شما است که تاریختان را بنویسید.

همچنین بسیاری این سفر ماکرون را علاوه بر داشتن هدف نشان دادن یک حمایت بین‌المللی مورد نیاز، راهی برای به دست آوردن کمک مالی برای کشوری با انبوهی بدهی می‌دانند. اما از نظر بسیاری نیز این سفر نوعی اعمال ریاست است. برخی به طومار اینترنتی مذکور و به سازمان دهنده‌های آن به عنوان کسانی که "فرانسه مادر مهربان" را گرامی می‌دارند، حمله کردند.

کنایه‌های ظریف دیگری هم علیه این اعمال نفوذ فرانسه صورت گرفت. در حالی که ماکرون مشغول گشت زدن در محله‌های تخریب شده در اثر انفجار سه شنبه گذشته بود، وزیر بهداشت لبنان به بازدید از بیمارستانهای میدانی اعطا شده از سوی ایران و روسیه، بازیگران بزرگ قدرت در منطقه پرداخت.

لیاه، یک دانشجوی مهندسی در بیروت که نخواست نام خانوادگی‌اش از بابت نگرانی به خاطر تبعات سیاسی فاش شود، عنوان کرد: من مردمی را که خواهان این حکم هستند درک می‌کنم. آنها امیدی ندارند.

اما او شدیدا با این ایده و کسانی که ماکرون را منجی لبنان می‌بینند، مخالفت کرد.

او پرسید: او (ماکرون) در کشور خودش مشکلات را با مردمش حل نکرده است، پس چطور به ما نصیحت می‌کند؟!

در پاریس مخالفان سیاسی دولت ماکرون از چپ افراطی تا راست افراطی به این رهبر میانه روی فرانسه از بابت "نواستعمارگری خزنده" و کشیدن امتیازات سیاسی از لبنان در ازای کمک هشدار داده‌اند. جولین بایو، رئیس حزب محبوب سبزهای فرانسه عنوان کرد: همبستگی با لبنان باید بی قید و شرط باشد.