دریای اندیشه

به رغم نوسانات بین المللی و تحولات پرسرعت جهانی و فشارهای حداکثری آمریکا بر کشورها ، آنچه کماکان بی فراز و نشیب دنبال شده و گسترش یافته روابط طولانی مدت دوستانه ایران و چین بوده است.

به گزارش ایرنا، اگرچه پس از برجام به دلیل فشارهای آمریکا بر دیگر کشورها ، روابط اقتصادی تهران با برخی کشورهای جامعه بین المللی دستخوش تغییراتی شد، اما اصل و اساس مناسبات ایران و چین مطلوب و قوی و مناسبات تجاری و اقتصادی آنها گسترده بوده است.

نکته مهم این است که دو کشور اصولا در روابط خود دارای استقلال کافی برای پیشبرد مناسبات هستند و غیر از تلاش برای مقابله با فشارهای آمریکا، وابستگی خاصی به قطب دیگری ندارند که بتواند مانع رشد همکاری ها شود. به همین دلیل رایزنی ها میان مقام های دو کشور در سطح خوبی بوده است.

حتی در جریان شیوع ویروس کرونا نیز دولت حسن روحانی روابط و همکاری بسیار خوبی با دولت «شی جین پینگ» رییس جمهوری خلق چین داشت و به رغم کارشکنی های آمریکا، چین تجهیزات و اقلام پزشکی و بهداشتی به ایران صادر کرد.

دولت ایران همچنین در حال رایزنی با طرف چینی است تا بتواند سرنوشت برنامه جامع مشترک راهبردی ۲۵ ساله را مشخص کرده و با اراده سیاسی قوی به دنبال پیشبرد روابط باشد و راه را برای همکاری های درازمدت هموار کند.

 ایران و چین در مسیر رشد روابط

ایران و چین از زمانی که روابط سیاسی برقرار کردند، بارها توافقنامه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی امضا کردند اما از سال ۲۰۰۸ میلادی به این طرف دو کشور در زمینه های مختلف شاهد اوجگیری روابط بودند تا جایی که ارزش تبادلات تجاری آنها به نزدیک ۵۰ میلیارد دلار رسید.

از آن زمان بارها رهبران و مسوولان ارشد چین و صاحبان شرکت های بزرگ در این کشور گفته اند که شرکت های این کشور مایل به حضور قوی تر و سرمایه گذاری بیشتر در ایران هستند. هیات های نمایندگی دو کشور در سازمان ملل نیز رایزنی هایشان را برای توسعه روابط افزایش دادند.

همکاری های نفتی

رشد روابط میان تهران و پکن به شکلی بود که ایران به یکی از صادر کنندگان اصلی نفت برای چین تبدیل شد و این کشور در سال های اخیر و البته تا قبل از خروج آمریکا از توافق هسته ای، بزرگترین خریدار نفت ایران بود.

ایران روزانه بین ۴۵۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه نفت به چین صادر می کرد و پس از توافق هسته ای این کشور به خریدهایش ادامه داد و همچنان اعلام کرده که برای روابط گسترده اقتصادی با ایران در تلاش است و به رایزنی هایش  ادامه می دهد.

در سال ۲۰۱۶ میلادی رهبران دو کشور برای ارتقای سطح مناسبات به روابط مشارکتی راهبردی به توافق رسیدند و قرار بر این است که در طول دو آینده ارزش تبادلات به مرز ۶۰۰ میلیارد دلار برسد. 

برجام و گسترش روابط ایران و چین

پس از اجرای توافقنامه هسته ای ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی، رییس جمهوری خلق چین در راس هیاتی بلند پایه راهی ایران شد و گفت و گوهای بسیار مهم و پرثمری با حسن روحانی همتای ایرانی خود داشت و آنجا نقطه عطفی برای پیشبرد طرح همکاری جامع ۲۵ ساله دو کشور بود.

این برنامه همچنان درحال پیگیری است و وزیران خارجه دو کشور و دیگر مقام های ذی ربط رایزنی های مستمری در باره آن داشته اند. اخیرا نیز محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفری که به چین داشت در استان یون نن در جنوب غرب چین با وانگ یی همتای خود در این باره رایزنی کرد. 

در جریان همین سفر بود که رییس جمهوری خلق چین در تهران تاکید کرد که اگر دو کشور در برنامه‌های جمهوری اسلامی مشارکت کنند می‌توانند یک شرایط برد-برد ایجاد کنند؛ در شرایطی که پس از تحریم‌ها در ایران به وجود آمده ایران در تلاش برای بازسازی اقتصاد و صنعت خود است.

یکی از اهداف این سفر نیز این بود که از روابط دوستانه و درازمدت دو کشور که قدمتی بیش از ۲ هزار سال دارد حراست شده و سطح مناسبات ارتقا یابد. 

تلاش برای پیشبرد روابط به رغم چالش ها

دولت حسن روحانی همچنان در کنار طرف چینی برای پیشبرد روابط تلاش می کند و نمی خواهد اجازه دهد چالش ها روابط دو کشور نزدیک و دوست را تحت تاثیر قرار دهد.

اگرچه آمریکا با خروج از توافق هسته ای و همچنین تحت فشار قرار دادن کشورها برای توقف روابط با ایران تلاش کرده است، اما روابط میان دو طرف همچنان مطلوب است. سطح مناسبات اقتصادی به رغم چالش تحریم ها مطلوب است و دو کشور بخصوص در ایام شیوع کرونا نیز اجازه ندادند تا این مشکل بر مناسبات غلبه کند و برعکس این را به فرصتی برای افزایش همکاری و ارسال متقابل تجهیزات پزشکی تبدیل کردند. 

چین از جمله کشورهایی است که با وجود همه این چالش ها بهترین سطح روابط را  با ایران داشته است و تلاش زیادی می کند تا با بدست آوردن توافقاتی روابط را به پیش سوق دهد.

دولت حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران و شی جین پینگ رییس جمهوری خلق چین هم تمرکز زیادی بر گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارند و در جریان کرونا، هم این ارتباطات حفظ شده است. 

چین بارها اعلام کرده که در چارچوب توافق هسته ای همچنان برای حضور در بازار ایران علاقه مند است و نمی خواهد در چنین شرایطی بازار بزرگ ایران را از دست بدهد و همچنان برای حفظ این بازار امیدهای زیادی دارد.

آینده روابط ایران و چین

شاید بهترین دیدگاه برای نظرافکندن به آینده روابط ایران و چین اظهارات رهبر این کشور باشد مبنی بر اینکه ایران جایگاهی با ارزش در طرح راه ابریشم نو دارد و یک گذرگاه بزرگ ترانزیت کالا است که کل منطقه را به یکدیگر مرتبط می سازد.

« هوا لی مین » کارشناس مسایل خاورمیانه می گوید که چین و ایران دارای مناسبات مطلوب و دیرینه و دوستانه هستند و فشارهای امریکا نه تنها آنها را از یکدیگر دور نمی کند، بلکه باعث می شود تا فرصت های بیشتری برای همکاری جستجو کنند.

 «لیو شی» دیگر تحلیلگر مسایل بین المللی در پکن تاکید می ورزد که ایران و چین دو دوست هستند که در تاریخ روابط نقطه کور و سیاه ندارند و همواره پویایی مناسبات را حفظ کرده اند و راه ابریشم یکی از بهترین فرصت ها برای آنها در آینده است.

او گفت: شرکت های چینی می توانند در بسیاری از پروژه های زیرساختی مشارکت کنند و برای انتقال تکنولوژی و دانش به این کشور نیز تلاش کنند. از آنجایی که قراردادهای اقتصادی (میان دو کشور) تقویت شده است، روابط دیپلماتیک و فرهنگی هم تقویت خواهد شد و این سود زیادی را برای جوامع دو کشور به ارمغان خواهد آورد.

روزنامه گلوبال تایمز چین می نویسد که چین در ماه های گذشته بارها از ایران در شورای امنیت و نشست های سازمان ملل حمایت کرده و با قلدری و یکجانبه گرایی آمریکا مخالفت ورزیده است .

خبرگزاری شین هوا نیز نوشته است که ریشه همه مشکلات امروز فشارهای تحریمی و حداکثری آمریکا است و این کشور با زیاده خواهی هایش مشکلات زیادی برای دنیا و ایران بوجود آورده است اما این شرایط دایمی نخواهد بود.

افزون بر این، چین از اولین کشورهایی بود که لغو خودکار تحریم های تسلیحاتی علیه ایران را یک پیروزی برای ایران و شکستی دیگر در کارنامه دولت آمریکا دانست.