دریای اندیشه

گزارش روزنامه دریای اندیشه از غذای گرم اربعینی‌ها بر سر سفره زلزله‌زدگان

روایت خلیل

علی ستاری 

یکی از مسائل بی‌سابقه در زلزله سایه‌خوش هرمزگان این بود که با تلاش ستاد اربعین بندرلنگه و حاج طاهر آسودی معروف به حاج خلیل از همان ساعات اول زلزله پخت غذای گرم برای زلزله‌زدگان آغاز شد و ساعت ۱۲ روز اول زلزله که خیلی‌ها تازه از وقوع زلزله خبر دار می‌شدند توزیع غذا آغاز شد.
به گزارش روزنامه دریای اندیشه، زلزله یکی از حوادث و بلایای طبیعی است که با وجود اینکه علم و تکنولوژی بشری تا حد و حدود زیادی پیشرفت کرده است و عملا حوزه‌ای نمانده است که دانشمندان در آن فتوحاتی داشته باشند اما حوزه زلزله همچنان دست نیافتنی است و جز اندازه‌گیری شدت زلزله و یافتن کانون آن هنوز که هنوز است در بحث پیش‌بینی پیشرفتی حاصل نشده است و هنوز که هنوز است زلزله‌ها در ایران و دنیا جان می‌گیرد.
۲۱ آبان سال ۱۳۹۶ بود که زلزله‌ای به وسعت ۷.۳ ریشتر، مناطق مختلفی از غرب کشور را تحت تاثیر خود قرار داد. زلزله‌ای که کانون آن ازگله و سرپل ذهاب بود و درپی آن دست‌کم ۶۲۰ نفر جان خود را از دست داده و خانه‌ها و منازل شهری و روستایی بسیاری در غرب کشور از بین رفت.
پس از آن زلزله بیش از ۶۰ هزار بار دیگر نیز زمین در بخش‌های مختلفی از ایران لرزید که البته اکثریت این لرزه کمتر از چهار ریشتر قدرت داشتند. اما در این میان زلزله‌های دیگری نیز بود که آخرین مورد از شدیدترین آن‌ها زلزله ۶.۳ ریشتری عصر یکشنبه ۲۳ آبان با مرکزیت فین  در استان هرمزگان و زلزله تیرماه سایه خوش در هرمزگان بود. 
از تاریخ پنجم تیرماه تا ۱۵ تیرماه ، ۱۷ بار مناطق هرمزگان که عمدتا بندرخمیر بوده است بالای ۴ ریشتر لرزیده است.
زلزله سایه خوش در شنبه یازدهم تیرماه به وقوع پیوست که شدت آن بیش از ۶ ریشتر بود و با توجه به بافت روستایی منطقه و ساعت وقوع زمین‌لرزه بیم آن وجود داشت که زمین‌لرزه سایه خوش تلفات انسانی بالایی داشته باشد اما بحمدالله این زمین‌لرزه با حداقل تلفات جانی و ۵ جانباخته پرونده خود را بست و روی مدار پس لرزه‌ها افتاد.
چرا تلفات جانی  زلزله سایه خوش پایین بود 
اگر به زلزله‌های بزرگ بعد از انقلاب بنگریم خواهیم دید در این سال‌ها زمین‌لرزه‌های ویرانگیری کشور را در بر گرفته است که این زمین‌لرزه‌ها خیلی از لحاظ ریشتر با همدیگر تفاوتی نداشته‌اند اما میزان تلفات آن‌ها نجومی است به عنوان مثال در زلزله کرمانشاه ۶۲۰ نفر  جانباخته برجای گذاشت و در زلزله ورزقان ۳۰۶ نفر، زلزله باختر زرند ۹۱۲ کشته، زلزله بم ۵۰ هزار کشته، زلزله قائنات یک هزار و ۵۶ کشته و زلزله رودبار ۳۷هزار کشته روی دست مردم عزادار و زلزله‌زدگان جان باخته ماند اما اگر همین سیر را بنگریم خواهیم دید که تلفات زلزله بسیار رو به کاهش است و زلزله فین که تقریبا با زلزله بم برابری می‌کرد تنها یک نفر کشته بر جای گذاشت که البته از این حیث که این زلزله در ساعتی به وقوع پیوست که اکثر مردم هوشیار بودند می‌توان از آن در بررسی‌ها صرف‌نظر کرد اما زلزله سایه‌خوش با توجه به ساعت وقوع زمین لرزه طبیعتا بایست تلفات جانی بیشتری می‌داشت.
اما اینکه علت تلفات کم بود چند دلیل دارد که طبق مشاهدات میدانی آن را بیان می‌کنیم 
اولین مشکل عمده‌ای که در تخریبی‌های زلزله سایه خوش به چشم می‌خورد بحث خانه‌های قدیمی و کاه‌گلی بود، خانه‌هایی که معلوم بود قدمت بالایی دارند و سقف‌شان از چوب بود، این خانه‌ها که عمدتا در روستاهای بندرخمیر بودند طبیعتا کمترین مقاومت را در برابر زلزله داشته‌اند و ریزش کرده بودند البته چون خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین قسمت  منازل در زلزله سقف آن‌ها است با توجه به چوبی بودن سقف این خانه‌ها با وجود ریزش تلفات جانی کمتری نسبت به خانه‌های بتنی بر جای می‌گذارد. 
بحث دومی که در مناطق زلزله‌زده سایه‌خوش و روستاهای اطراف دیده می‌شد عدم رعایت اصول معماری بود، مسئله‌ای که قطعا در تصاویر زلزله زیاد دیده‌اند ریزش حصارهای حیاط منازل است با وجود اینکه این حصارها عمدتا تازه ساخت هستند و نباید ریزش کنند اما به علت اینکه برای این‌ دیوارها پی درستی کار نشده و سرسری از روی سطح زمین شروع به چینش بلوک‌ها کرده‌اند باعث شده است که ریزش اتفاق بیافتد در حالی کار درست این است که به از سطح زمین به اندازه‌ای که به محدوده‌های سفت زمین دست کم نیم‌متر برسد با مصالح قوی‌تری مانند سنگ کار شود و بعد بلوک چینی شروع شود تا ایمنی کار افزایش یابد.
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که موجب شده است تلفات جانی زلزله سایه‌خوش پایین باشد این است که دیوارهایی که ریزش کرده است رو به بیرون ریزش کرده است در حالی که اگر این دیوارها رو به داخل ریزش می‌کرده است قطعا تلفات غیر قابل تصور می‌شد  البته دو مرحله‌ای بودن زلزله و مدت‌زمان آن نیز تاثیر بالایی در کاهش تلفات دارد چنانچه اگر زلزله سایه خوش در مدت‌زمان زلزله فین می‌آمد زنده بیرون آمدن از داخل منازل دور از ذهن بود چرا که دیوارهایی که در منازل آسیب دیده‌اند اما تخریب نشده‌اند شاید به چند ثانیه زمان بیشتر برای ریزش کامل نیاز داشتند.
برای بررسی میزان تلفات زلزله و بررسی روند امدادرسانی‌ها ابتدا به روستای کنخ رفتیم، این روستا تقریبا کمترین تاثیر از زلزله را برداشته بود و برای چند خانواری که منازلشان آسیب دیده بود چادر توزیع شده بود و رضایت نسبی مردم برقرار بود. 
بعد از کنخ به روستای دژگان رفتیم در این روستا نیز خسارات به حدی قابل توجه نبود اما به هر صورت تخریب وجود داشت و چادر نیز بین مردم توزیع شده بود البته برخی از مردم از نوع امدادرسانی‌ها گلایه‌مند بودند و به نحوه توزیع آب و غذا معترض؛ از این رو لازم است توجهات در روستاهایی که تاثیر کمتری از زلزله پذیرفته‌اند نیز افزایش پیدا کند.
سومین روستایی که جزو روستاهای آسیب دیده بود روستای حنادان بود که تعداد خانوار بسیار پایینی دارد در این روستا چادر، کانکس و کولر نو، سرویس بهداشتی کانکسی بین مردم توزیع شده بود و مشکل خاصی به چشم نمی‌آمد هر چند که تقریبا اکثر روستاها مشکل آب آشامیدنی خنک داشتند که به دستشان می‌رسید اما گرمای هوا موجب می‌شود که آب آشامیدنی‌ها گرم شود.
این روزها قلب ایران در سایه خوش می‌تپد
مقصد نهایی ما برای بررسی وضعیت زلزله‌زدگان غرب هرمزگان نقطه کانونی زلزله یعنی روستای سایه خوش بود، زمانی که وارد این روستا شدیم خیلی خبری از زلزله‌زدگی در نگاه اول مشاهده نمی‌شد و بیشتر حال و هوای یک پادگان نظامی، جبهه یا محل تجمیع موکب‌های اربعین را داشت، کل خیابان‌ ورودی روستا در محاصره کانکس‌های منقش به لوگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و ماشین‌آلات سنگین نیز کار نصب کانکس‌ها را انجام می‌دادند از شهرهای مختلف کشور نیز نیروهایی برای خدمات‌رسانی به مردم پای کار آمده بودند و حال و هوای زیبایی از خدمت رسانی به مردم در این روستا مشخص و مشهود بود.
با توجه به اینکه اکثر لوازم منزل مردم در زلزله از بین رفته است بیشترین نیاز مردم زلزله‌زده به لوازم ضروری منزل است و بحمدالله با حضور گروه‌های جهادی و پای کار آمدن سپاه و دولت نیازهای اولیه آن‌ها رفع و رجوع شده است.
پخت غذا توسط گروه‌های جهادی به ویژه ستاد اربعین شهرستان لنگه در حال انجام است و سه وعده غذایی بین زلزله‌زدگان توزیع می‌شود.
سپاه تا اتمام ساخت روستاهای زلزله‌زده در کنار مردم خواهد بود 
سرتیپ دوم پاسدار هدایت الله امیری، جانشین فرماندهی سپاه امام سجاد علیه السلام هرمزگان در گفت‌‌وگو ی اختصاصی با خبرنگار روزنامه دریای اندیشه اظهارداشت: از اولین ساعات وقوع زمین‌لرزه نیروهای جهادی بسیج سازندگی سپاه امام سجاد علیه السلام هرمزگان در منطقه حاضر بودند و اقدامات اولیه را شروع کردند و به منظور اسکان اضطراری مردم زلزله‌زده کار نصب کانکس‌های اهدایی فرماندهی کل سپاه پاسداران انجام شده است.
وی افزود: در کنار کمک کردن به مردم برای جمع‌کردن وسایل زندگی‌شان از زیر آوار تهیه غذای گرم نیز در دستورکار بسیجیان بوده است و هر اقدامی که مردم نیاز داشتند بسیج پای کار است به طوری که بیش از ۱۰۰ گروه جهادی در امدادرسانی به مردم جهت نصب کانکس‌ها، تامین غذا، نصب سرویس‌های بهداشتی و حمام مشارکت داشتند.
سردار امیری خاطرنشان کرد: قطعا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با نیروهای بسیار خوبی که در رده‌های مختلف نیروی زمینی، نیروی دریایی و سپاه امام سجاد علیه السلام دارد با بهره‌گیری از گروه‌های جهادی تا اتمام ساخت روستا در کنار مردم خواهد بود تا روستا به آبادانی سابق خود برگردد.
جانشین فرماندهی سپاه امام سجاد علیه السلام هرمزگان بیان‌کرد: با مشارکت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعدادی کولر نیز تامین شده است تا همه کانکس‌هایی که نصب می‌شوند دارای کولر گازی باشند تا گرما مردم زلزله‌زده را اذیت نکند.
حضور ۱۵۰۰ نیروی جهادی در منطقه زلزله‌زده هرمزگان 
علیرضا تابش جانشین ناحیه مقاومت بسیج سپاه بندرلنگه در گفت‌‌وگو با خبرنگار روزنامه دریای اندیشه اظهارداشت: از اولین ساعات زلزله قرارگاه مرکزی پشتیبانی از مناطق زلزله‌زده با محوریت روستای سایه خوش تشکیل شد و گروه‌های جهادی و بسیجی در منطقه حاضر شدند به طوری که در حال حاضر بیش از ۱۵۰۰ نفر نیروی جهادی در منطقه حضور دارند و در زمینه‌های مورد نیاز مردم؛ آواربرداری،  کمک در جمع کردن وسایل زندگی‌ مردم، نصب کانکس‌ها، نصب کولر برای کانکس‌ها، تهیه و توزیع غذا، به مردم متاثر اط زلزله امدادرسانی می‌کنند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه از چه استان‌هایی بیشتر گروه‌جهادی اعزام شدند گفت: از استان‌های مختلف کشور شاهد حضور گروه‌های جهادی بوده‌ایم اما گروه‌هایی که من مشاهده کردم عمدتا از استان تهران، فارس و بوشهر بوده‌اند که هم از این استان‌ها نیروی انسانی و هم توان لجستیکی پای کار آمده است.
جانشین ناحیه مقاومت سپاه بندرلنگه با اشاره به اینکه عمده وسایل زندگی مردم در زلزله از بین رفته است گفت: در بحث کمک‌های مردمی نیاز داریم که مردم نیک اندیش بیشتر به سمت تامین اسباب زندگی مردم به ویژه وسایل سرمایشی مانند کولر و یخچال بروند چرا که با استقرار کانکس‌ها و با توجه به توزیع مواد غذایی نیاز به یخچال وجود دارد . 
روزانه ۸هزار پرس غذا بین زلزله‌زدگان توزیع می‌شود 
خلیل آسودی دبیر ستاد اربعین شهرستان بندرلنگه نیز در گفت‌‌وگو با خبرنگار روزنامه دریای اندیشه اظهارداشت: از ساعت اولیه که جریان زلزله پیش آمد دوستان ما پای کار بودند و تقریبا ساعت دو که زلزله آمد، ساعت ۳ عزیزان مستقر شدند و ارزیابی و رصد کار انجام شد و تقریبا ساعت ۷ صبح روز اول زلزله اولین دیگ غذا را بار گذاشتیم و کار طبخ غذا برای زلزله‌زدگان را آغاز کردیم و حدود ساعت ۱۲ توانستیم اولین غذای گرم در حدود ۸هزار پرس غذا را بین مردم توزیع کنیم.
وی افزود: منطقه زلزله زده پهنه‌بندی شده است و از سایه‌خوش تا بندرلنگه در اختیار منطقه پنجم نیروی دریایی سپاه و سپاه امام سجاد علیه السلام است، از سایع‌خوش به بالاتر در دست قرارگاه مدینه منوره اما پشتیبانی کل روستاهای زلزله زده در دست قرارگاه مرکزی پشتیبانی سپاه بندرلنگه است که بحث پشتیبانی، انبارداري و پخت و توزیع غذا در آن‌ها انجام می‌شود.
آسودی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۵ تا آشپزخانه در منطقه مستقر شده است که عمدتا مردم محور هستند، همچنین ما میزبان گروه‌های جهادی هستیم و روزانه بالغ بر ۱۵۰۰ نفر نیروی جهادی را اسکان داده‌ایم و سه وعده غذای گرم نیز بین مردم توزیع می‌کنیم و الحمدالله با آماری که ار بهداشت گرفتیم هیچ مشکل بهداشتی و میکروبی گزارش نشده است. 
وی تاکید‌کرد: غذا بین حدود ۲۴ روستا توزیع می‌شود و اگر هم غذا کم بیاید با کنسرویجاتی که در اختیار داریم کمبود غذا را جبران می‌کنیم. 
بدون شک زلزله غرب هرمزگان صحنه‌هایی به یادماندنی برای مردم هرمزگان ثبت و ضبط خواهد کرد از اینجا به بعد گزارش صحبت‌های سردار سعید قاسمی قهرمان روزهای سخت زلزله کرمانشاه و اندیکا است که سری به سایه‌خوش هم زده است، او می‌گوید: اتفاقی که در زلزله بندرلنگه رخ داد پدیده‌ای کاملا نادر بود، زلزله‌ای آمده بالای ۶ ریشتر آن هم ۲ و نیم شب ، بچه جهادی‌ها و خاصه اربعینی‌ها، تاکید می‌کنم اربعینی‌ها، که از ساعت ۸ صبح در منطقه حضور پیدا کرده‌اند و ۱۲ ظهر غذای گرم دست مردم داده‌اند، در هیچ جای دنیا همچنین چیزی دیده نشده است.