دریای اندیشه

کتاب دروازه ای به سوی جهان گسترده دانش و معرفت است و ارائه کتاب های خوب، یکی از بهترین ابزارها برای به کمال رساندن انسان هاست و کسی که در این دنیا به زندگانی می پردازد، نمی تواند با دنیای کتاب بی ارتباط باشد.روی آوردن به کتابخوانی و استفاده از آموخته های دیگران، مانند هر کار دیگری نیاز به انگیزه و شوق درونی فرد دارد.این کار به طور ناگهانی و فوری ایجاد نمی شود بلکه کاری است که نیاز به مداومت، صبر، حوصله، تمرکز و دقت دارد.

به گزارش خبرنگار دریای اندیشه از بستک، بزرگترین عامل ایجاد علاقه به کتاب و کتابخوانی، در دسترس بودن کتاب برای خواننده است.برای کسی که پیوسته به کتاب های خوب دسترسی داشته باشد همواره این فرصت فراهم است که به یکی از بزرگترین گذرگاه های فکری و تفریحی راه پیدا کند.

آشنایی و انس فرد با کتاب و کتابخوانی از خانواده آغاز می شود.خانواده می تواند اثری عمیق بر عادت های فرد و فرهنگ سازی مطالعه داشته باشد.باسواد بودن والدین، موقعیت شغلی و اجتماعی خانواده، مسائل اقتصادی، نوع گرایش های والدین، مسائل روانی خانواده، کیفیت برنامه ریزی مطالعه، میزان دسترسی به کتاب و کتابخانه در منزل از جمله عوامل ایجاد انگیزه کتابخوانی در فرد است.تجربه نشان داده که فرزندانی که در خانواده های اهل دانش بزرگ می شوند، میزان مطالعه و گرایش به کتابخوانی در آنان نسبت به خانواده هایی که تمایلی به کتاب و مطالعه ندارند بسیار بیشتر است.اکثر علما و دانشمندان در خانواده هایی رشد کرده اند که والدین آنان اهل مطالعه و پژوهش بوده اند.

نهاد دیگر تاثیرگذار بر ترویج فرهنگ کتابخوانی مدرسه است. نقش مدرسه، وجود کتابخانه های مناسب، کتابداران آشنا به روش ها و فنون مطالعه، سوق دادن دانش آموزان به فعالیت های گروهی کتابخانه ای، مطالعه و تحقیق و معرفی تازه های کتاب می تواند در گرایش به مطالعه موثر باشد.

همچنین اجتماع و رسانه های گروهی در ترویج فرهنگ کتابخوانی نقش مهمی ایفا می کنند.این وسایل که شامل روزنامه، مجله، رادیو تلویزیون و سینما می شوند بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند و جذابیت تلویزیون و قابل حمل بودن رادیو و جنبه اجتماعی داشتن سینما از عوامل مهمی هستند که باعث جلب نظر افراد می شوند و در الگوی مطالعه آنها تاثیر می گذارند.

آشکارترین تفاوت انسان با دیگر موجودات، همان وجه فکری و اندیشه ای اوست.همانگونه که جسم انسان برای ادامه حیات و سلامتی خود به غذای سالم و مفید نیاز دارد، اندیشه او نیز برای ساختن خود و جامعه، احتیاج به غذای معنوی سالم دارد.یکی از مصادیق تغذیه فکری، کتاب خوب و مفید است.مطالعه کتاب های خوب می تواند در شخصیت ما تحول مثبت ایجاد کند.کتاب خوب چون دوست خوب است که عقل را می افزاید، ذهن را فعال می کند، تجربه را زیاد و پند و عبرت می دهد.

امروزه توسعه فرهنگی جوامع و پیشرفت آن وابسته به کتاب و کتابخوانی است زیرا دانستن، موجب توانستن و مقدمه آن است.باید همه با هم نهضت کتابخوانی را برای ارتقا و افزایش دانایی و پیشرفت اجتماعی به یک فرهنگ تبدیل کنیم.فرهنگی که زیربنای کارهای دیگر ماست.هیچ ملتی در جهان به ترقی و تمدن واقعی نرسیده است مگر آن که در راه ترویج فرهنگ و دانش کوشیده است و حصول این مقصود، فقط از راه مطالعه کتاب و آثار متفکران بزرگ و بهره گرفتن از آنها ممکن شده است.

بی گمان هیچ ذخیره و میراثی سودمندتر و با ارزش تر از کتاب نیست چرا که کتاب، مایه آرامش روحی انسان است.کتاب همدمی است که اندوه را می زداید و مطالعه کننده را از تنهایی در می آورد و به او حکمت های جان پرور می آموزد.در واقع وقتی جهل و بی خبری، جامعه ای را از پای درآورد، یا شبهه ها ذهن جوانان را فلج کند، بدون شک یکی از مهم ترین کارهایی که می تواند آفت جهل را بزداید، مطالعه است و آنچه می تواند شبهه های ذهنی را دفع کند و ایمان و اطمینان را به قلب ها باز آورد کتابخوانی است.

در همین خصوص و همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی، گفتگوهایی اختصاصی توسط خبرنگار دریای اندیشه با برخی مسئولین شهرستان بستک و گزارشی از سطح شهر انجام شده که در ادامه می خوانیم.

رییس اداره تبلیغات اسلامی بستک؛

کتاب وسیله ای کارآمد برای بهینه سازی فضای فرهنگی جامعه

رییس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان بستک در بیان اهمیت مطالعه و کتابخوانی اظهار داشت: دین مبین اسلام برای مطالعه و کتابخوانی و کسب علم، ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است.اهمیت کتابخوانی به قدری است که معجزه پیامبر (ص) کتاب است و در این کتاب مقدس نیز، اولین آیات نازل شده به ایشان با امر به خواندن توام بوده است.حتی عظمت و شرافت این کتاب در اسلام به حدی است که خداوند به قلم و آنچه می نویسد قسم یاد می کند.

حجت الاسلام والمسلمین یونس قائدی افزود: کتاب حاوی اندیشه ها و تجربیات بشری در زمینه تاریخ است و سهم عمده ای در انتقال دانش و فرهنگ به نسل های آینده دارد.کتاب ها نه فقط نقش و نگار قلم بر صفحه سفید کاغذ اند، بلکه گویندگانی هستند که با شنوندگان خود سخن می گویند.توجه ویژه اسلام به تفکر و علم آموزی بر کسی پوشیده نیست و اینکه معجزه پیامبر (ص) از نوع کتاب است نشان دهنده این است که دین اسلام برای انسان ها حرمت عقلانی قائل شده و آنان را صاحب فکر و اندیشه دانسته و بجای عادت هایی که معجزه های پیشین بوده و بیشتر حواس ظاهری افراد را متوجه خود می ساخته، با منطق شگرف خود بشر را به گفتگویی علمی دعوت کرده است.

وی با اشاره به اینکه کتاب و کتابخوانی در رشد حیات اجتماعی تاثیر بسزایی دارد بیان داشت: روح یک جامعه در پرتو این مهم بارور می شود و به همین دلیل میراث فرهنگی و تمدن اسلامی همیشه مملو از کتاب های بزرگانی است که افتخار جامعه بشری بوده اند و همه همت اولیای دین اسلام بر این بوده که بندگان خدا به سوی روشنایی کتاب رهنمود شوند.

رییس اداره تبلیغات اسلامی بستک تصریح کرد: کتاب از دیرباز، حافظ و احیاکننده تفکر و اندیشه های والا و منبع عظیمی بوده که طالبان علم و اندیشه و حقیقت را سیراب کرده است.ارزیابی شرایط و امکانات موجود فرهنگی، مبین این است که امروزه می توان از کتاب به عنوان وسیله ای مطمئن و کارآمد برای بهینه سازی فضای فرهنگی جامعه استفاده کرد.

حجت الاسلام والمسلمین قائدی گفت: به وجود آوردن فرهنگ مطالعه در جامعه مستلزم تدوین و اجرای برنامه هایی است که عادت به مطالعه را رونق می بخشد، بنابراین برای رسیدن به شرایط مطلوب، چاره ای نداریم جز آنکه عادت به کتابخوانی را از دوران کودکی در افراد ایجاد کنیم.

وی خاطرنشان کرد: عادت به مطالعه امری اکتسابی است، یعنی همانطور که کودک خواندن و نوشتن را یاد می گیرد مطالعه را نیز یاد می گیرد.البته باید به این مسئله توجه کرد که کودک این امر را ابتدا در کانون خانواده یاد می گیرد و سپس در نهاد مدرسه به کتابخوانی عادت می کند.پس خانواده به عنوان اولین نهادی که می تواند کودک را به کتابخوانی ترغیب نماید نقش بسزایی در گسترش این فرهنگ در جامعه دارد.

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی  بستک؛

بسیاری از پیشرفت های بشر مدیون كتاب و كتابخوانی است

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بستک نیز در گفتگو با خبرنگار دریای اندیشه اظهار داشت: مقوله کتاب و کتابخوانی تعریف خاص خود را دارد، با تبلیغات رنگینِ موقت نمی توان به آن رسید بلکه برای جهت دهی به فرهنگ مطالعه، باید از بنیان های اساسی جامعه یعنی خانواده، مدرسه، مراودات و تعاملات اجتماعی، دستگاه های اداری متولی تا سبد اقتصاد خانواده تاثیر گذار بوده، پس همه برای رشد فرهنگ مطالعه در جامعه سهیم هستیم.

محمد محمدی زاده افزود: سهم ارگان های مرتبط (آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور کتابخانه ها، شهرداری و مجموعه شهری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و...) نقش پررنگی در فرهنگ مطالعه جامعه است.در گام دیگر، اقتصاد جامعه و توان خرید در سبد فرهنگی خانواده تاثیر اساسی دارد که نباید از ذهن دور داشت و نادیده گرفت.

وی با تاکید بر اینکه سرانه مطالعه در جامعه ایرانی پایین است گفت: این مسئله واقعیتی است كه فقط آن را بیان می کنیم اما كمتر به پیامدها و زیان های آن به طور جدی پرداخته ایم.اگر بدانیم مزایا و فواید مطالعه چیست شاید ارزش كتاب را بیش از این می دانستیم و آن را هیچگاه از خود دور نمی کردیم.كتاب انسان را به مدارج عالی می برد و بی تردید بسیاری از پیشرفت های بشر مدیون كتاب و كتابخوانی است و از این رو ارج نهادن به این محصول فرهنگی به منزله پاسداشت دانایی و آگاهی است.

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بستک در مورد ارتقاء فرهنگ مطالعه نیز بیان داشت: باید از بنیان خانواده و الگوسازی خانواده برای فرزندان شروع کنیم و در این بخش بنده معتقدم که باید فرد ساخته شود که به طبع آن جامعه نیز ساخته خواهد شد.پس فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را باید بنیان خانواده به جامعه ببرد.با توجه به توسعه الکترونیک و اینترنت، سواد رسانه نقش اساسی در بهره مندی مفید از بهره وری از داده های مطالعاتی آن دارد.کتاب های صوتی، پادکست ها و ... دنیای جدیدی را برای علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی مهیا می کند.گرافیک محیطی، مبلمان شهری، تابلوهای شهری و ... هر کدام نقش بسزایی در ترویج فرهنگ کتابخوانی به وجود خواهد آورد.

وی تصریح کرد: اهمیت کتاب و کتابخوانی، پرورش و تربیتِ خواندن از روزهای اول زندگی و کودکی، در محیط خانه و خانواده شروع می‌ شود و تا آخرین مراحل و عالی ترین تحصیلات دانشگاهی ادامه پیدا می‌ کند.امروزه افراد با ورود به اینترنت با انبوهی از اطلاعات و در واقع انفجار اطلاعات روبرو می ‌شوند و این انبوه اطلاعات و عدم سواد رسانه ای باعث می ‌شود فرد در استفاده مفید از داده های اینترنت عاجز باشد و بیشتر به سمت شبکه های اجتماعی و دلبستگی های آنی آن دلخوش باشد.متولیان امر نیز باید در ارائه خدمات بروز بوده و نیازشناسی کرده و تولید محتوا با نیازهای روز جامعه فرهنگی کشور تدوین و ارائه شود.

وی خاطرنشان کرد: کاهش آمار مطالعه در جامعه، ماندن کتاب‌ها در کتابفروشی‌ها و مشکلات اخیر ناشران برای فروش آثارشان مطلبی نیست که بتوان به سادگی از آن گذر کرد.کاهش این آمار باید همانند زنگ خطری مسئولان و متولیان را به فکر راهکارهای تشویقی و ترویجی برای گسترش این فرهنگ بیاندازد.از سوی دیگر گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و تبادل بالای اطلاعات از این طریق، سبب شده مردم به این سمت گرایش شدیدی یافته و از نوع مکتوب نشریات و کتاب‌ها دور شوند.البته کم جاذبه بودن کتاب‌ها و محتواهای کم عمق و ضعیف آن‌ها هم عامل مهم دیگری است تا اقشار مختلف مردم از کتاب زده شده و از راه ‌های دیگری به دنبال کسب اطلاعات خود باشند.

محمدی زاده در ادامه عوامل کتاب گریزی را مورد بررسی قرار داد و گفت: عوامل متعددی که بر کتاب گریزی در بین اقشار جامعه و بخصوص در نسل جوانان امروز نقش اساسی دارد، یکی از دلایلی که شکل اساسی هم دارد روحیه گریز از کارهای سخت است.از طرفی اینترنت و رسانه مجازی به دلیل راحتی دسترسی به اطلاعات که رنج و زحمت مطالعه کتاب‌های مکتوب را هم ندارد به سرعت در میان مردم گسترش یافته و مردم به دلائل ذکر شده از سهل‌ترین روش برای رسیدن به مقصود خود استفاده می‌ کنند.بخش دیگری از کتاب گریزی جامعه به دلیل دل مشغولی‌های جانبی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های مدرن و پیشرفته برای دسترسی آسان در هر مکانی از این فضا‌هاست.

رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بستک بیان داشت: ارزش یک جامعه به وجود افراد کتابخوان آن بستگی دارد و این مسئله توصیه اکید مقام معظم رهبری است که کتابخوانی یک وظیفه ملی و واجب دینی است.متولیان امر در حوزه استانی و شهرستانی تدابیر مدبرانه و هدفمندی در برنامه خود نداشته اند.صدا و سیما به عنوان رسانه کلیدی و تاثیرگذار، مقوله فرهنگ کتاب و کتابخوانی را در اولویت اصلی برنامه خود قرار نداده و متاسفانه معرفی کتاب در رسانه ملی (شبکه استانی) ما جایگاهی نداشته و در این زمینه تلاشی هم صورت نمی ‌گیرد تا کتاب های نویسندگان و ناشران بومی را معرفی کنند و حتی در رسانه‌های مکتوب و مجازی با وجود تاکید فراوان مقام معظم رهبری به گسترش فرهنگ کتابخوانی، فرصتی به معرفی کتاب داده نشده و شاید همین امر هم یکی از دلایل دوری مردم از کتاب بوده است.

محمدی زاده در پایان سخنانش اظهار داشت: در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بستک، تلاش ما بر این است که با توجه به غنای فرهنگی و تسریع در چاپ و نشر آثار مکتوب، هر ماه یک کتاب از نویسندگان بومی را معرفی و رونمایی کنیم.به عنوان نمونه معرفی کتاب شَروایِ بستک اثر استاد احمد حبیبی که در ۲۲ آبان ماه ۱۴۰۰ با حضور مسئولین و مدعوین و اهالی فرهنگ و هنر شهرستان و استان رونمایی شد.قطعا اگر فرصت کافی برای معرفی و نقد کتاب در رسانه‌ها داده شود مردم به سمت کتاب‌ها گرایش پیدا می‌ کنند و این امر سبب جبران وضع موجود و افزایش کتابخوانی در میان آن‌ها می ‌شود.

مسئول کتابخانه پیامبر اعظم (ص) بستک؛

برگزاری 41 برنامه فرهنگی در هفته کتاب و کتابخوانی در شهرستان بستک

در ادامه گزارش مسئول کتابخانه پیامبر اعظم (ص)  بستک نیز اظهار داشت: اداره کتابخانه‌های عمومی بستک در هفته بزرگداشت کتاب و کتابخوانی همچون سال های قبل برنامه های متنوعی دارد که بالغ بر ۴۱ برنامه فرهنگی، اجتماعی، هنری، علمی و آموزشی می باشد.

محمد درساره مهمترین برنامه ها را به شرح زیر اعلام کرد: برگزاری نمایشگاه بزرگ کتاب، برگزاری مراسم تقدیر و رونمایی از کتاب های نویسندگان بومی و اهدای یک قفسه کامل کتاب به موسسه گل‌ های امید که این برنامه ها با همکاری فرمانداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای اسلامی شهر بستک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انجام خواهد شد.

مردم به راحتی اسیر فضای مجازی شده اند

پس از پایان گفتگوهابا مسئولین شهرستان بستک به سطح شهر رفتم تا گزارشی تهیه کنم و میزان علاقه مندی مردم به کتاب را مطلع شوم.در ابتدا پسر جوانی را دیدم که در گوشه ای از پیاده رو ایستاده بود.نامش محمدرضا بود و وقتی در مورد کتاب از او پرسیدم گفت: پشت کنکوری هستم و روزانه 8 تا 10 ساعت مطالعه دارم ولی فقط کتاب درسی و کمک آموزشی می خوانم.به سراغ جوان دیگری رفتم که نامش احمد بود.او گفت: تبلیغات رنگین و عجیب و غریب در جامعه بیداد میکند اما دریغ از تبلیغ یک کتاب.باید بگویم که بازار کتاب تقریبا بی رونق شده.کلثوم که خود دانشجو هم بود حرف جالبی زد و گفت: نمیدانم چرا مردم به این راحتی اسیر فضای مجازی شدند اما به کتاب نگاهی نمی کنند.

یکی دیگر از شهروندان بستکی نیز می گوید: فضای مجازی و علاقه بیش از حد به آن، باعث شده تا جایگاه کتاب بی ارزش شود.

آقای دیگری نیز ضمن گلایه به اوضاع اقتصادی گفت: آنقدر درگیر کار هستم و دغدغه معیشت را دارم که اصلا وقت نمی کنم به کتاب حتی فکر کنم.

خانم دیگری هم گفت: قیمت کتاب بالا رفته و صرف ندارد که کتاب بخریم.گاهی اوقات اگر وقت داشته باشم به کتابخانه می روم.

در پایان باید توجه داشته باشیم که در ایران اگر چه آمارهای مختلفی در ارتباط با سرانه مطالعه وجود دارد، اما دست كم این واقعیت را عیان می كنند كه این میزان پایین و غیر قابل توجه است.میزان كم مطالعه، بسیاری از دغدغه مندان در حوزه فرهنگ را نگران كرده است چرا كه توسعه پایدار هر كشور در گرو شهروندانی آگاه است که یكی از مهمترین عوامل افزایش آگاهی نیز افزایش میزان مطالعه در كشور است.پس بیایید با یار مهربان، مهربان باشیم.