دریای اندیشه

علی ستاری -

به گزارش اختصاصی روزنامه دریای اندیشه، آب و برق و در کنار آن‌ها گاز امروزه جزو اصلی‌ترین نیازهای جامعه انسانی به شمار می‌آیند، یعنی به هر میزان هم که در یک منطقه شاهد توسعه و پیشرفت باشیم اما اگر مشکلات مربوط با حوزه انرژی آن حل نشود، مانند این است که هیچ کاری انجام نشده است و بدین معنا است که ما فقط یک پوسته را از یک منطقه بَزَک کرده‌ایم.
آب و برق در هر منطقه‌ای محور توسعه است و تا نباشد و پایدار نشود رفاه در آن منطقه به حد اعلیِ خود نخواهد رسید.
این موضوع در رابطه با جزیره قشم کاملا صدق می‌کند، جزیره‌ای همواره از یک اختلاف طبقاتیِ عظیم بین مرکز شهر قشم و روستاهای پیرامون آن رنج برده است، این شکاف به حدی بزرگ بود که همواره یکی از گفتمان‌های واحد مطالبه‌گران و دلسوزان در رابطه با این جزیره، فریاد جلوگیری از فاصله طبقاتی در جزیره و تبعیض بین بومیان و غیر بومیان جزیره قشم بوده است.
البته یکی از علت‌های همیشه متهمِ این جریان، دوگانگی حاکمیت در جزیره قشم بود که همواره بین سه ضلع اختلاف ایجاد می‌کرد، مردم، مدیریت محلی و منطقه آزاد!
مردم بومیان ساکن در جزیره بودند که به صورت آبا و اجدادی در این جزیره ساکن بوده و رشد و نمو پیدا کرده بودند و در واقع منطقه آزاد شدن قشم نیز برای رونق به معیشت و توانمندسازی جامعه بومی محلی انجام شده بود اما کیست که از عملکرد مناطق آزاد راضی باشد و بگوید این مناطق توانسته‌اند به وظایف خود عمل کنند؛ کیش، قشم و حتی چابهار توسط استقرار منطقه آزاد به دو منطقه‌ی اعیانی نشین و مستضعف نشین تبدیل شده است که به هیچ عنوان با ذائقه‌ی نظام اسلامی سازگار نیست.
اما نگاه حیاط خلوتانه به مناطق آزاد به ویژه قشم و کیش باعث شده بود که این مناطق مانند یک گوشت قربانی به سیاسیون و اسپانسرهای مالیِ انتخاباتی دولت‌ها تبدیل شود و هر کس که در آن به مسئولیتی گمارده می‌شود به دنبال پر کردن جیب‌های خود باشد .
اوج این نوع نگاه به جزیره قشم در دولت روحانی و مدیرعاملی " حمید رضا مومنی " بیش از پیش خود را نشان داد و یک دوره بد را برای مردم قشم بر جای گذاشت.
موضوع بی‌توجهی به حل مشکل آب قشم در دولت روحانی به حدی آشش شور شد که مردم قشم، مجبور شدند با مورد خطاب قراردادن رئیس جمهور وقت حسن روحانی، از او بخواهند که فکری برای بی‌آبی جزیره کنند.
در کارزار مردم قشم برای روحانی که با بیش از ۲ هزار امضا آماده شده بود آمده بود " متأسفانه اکثر روستاها به صورت جیره‌بندی با فاصله بالای ۳۵ روز آب می‌گیرند و کمافی‌السابق مردم این روستاها که به منابع آبی دیگری دسترسی نداشته و مجبور به خرید آب شور با تانکر می‌باشند که هزینه‌های زیادی نیز برای تأمین آن متحمل می‌شوند"
دولت سیزدهم اما قشم را با نگاه جدیدی تحویل گرفت، یکی از راهکارهای دولت و شورای عالی مناطق آزاد برای حل مشکل شکاف خدماتی در قشم تبدیل کل این جزیره به منطقه آزاد بود، گه خبر آن در خردادماه سال گذشته توسط مدیرعامل منطقه آزاد قشم اعلام شد.
در اولین روز از سال ۱۴۰۱ نیز علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو به جزیره قشم سفر کرد و در آن سفر راهبردهایی برای تامین آب پایدار جزیره قشم به خصوص روستاهای آن ترسیم شد و همان روز افشار فتح‌اللهی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم گفت: برای سال جاری، قراردادهای تاسیس آب شیرین‌کن های جدید منعقد شده و تا پایان سال آب آشامیدنی سالم و بهداشتی مردم تمام روستاها به ویژه غرب قشم تامین خواهد شد.
در آبان ماه ۱۴۰۱ نیز مهدی دوستی استاندار هرمزگان که شورای اداری استان را با محوریت حل مشکلات جزیره قشم برگزار کرده بود، اعلام کرد: مشکل آب جزیره قشم باید در دولت سیزدهم حل شود چرا که بی آبی در بزرگترین جزیره خلیج‌فارس با ۱۷۰ هزار نفر جمعیت به هیچ‌ عنوان قابل قبول نیست و به مردم شریف قول می‌دهیم که برای حل مشکل آب شهرستان قشم کم نمی‌گذاریم.
البته سلمان افروشه مدیر آبفای شهرستان قشم نیز فرودین ۱۴۰۱با بیان اینکه برای مدیریت آب قشم، این جزیره به ۶ منطقه کووه‌ای، مپنا، سَلَخ، باسعیدو، تورگان و طبل تقسیم شده تا هر منطقه توسط یک سایت آب‌ شیرینکن آبرسانی شود ، خاطر نشان کرد : با پی‌گیری‌های انجام شده است مجوز برای ایجاد سه آب شیرینکن جدید  در باسعیدو، سَلَخ و تورگان صادر شده که هم اکنون قراردادها منعقد شده است .
مدیر آبفای قشم واگذاری زمین توسط سازمان منطقه آزاد قشم را یکی از مشکلات احداث به موقع آب شرینکن در جزیره عنوان کرد و اظهار داشت: آبشرینکن باید در زمین های پلاک یک و یا حداکثر پلاک ۲ احداث شود اما سازمان منطقه آزاد قشم به این بهانه که این زمین ها ارزش مالی دارد حاضر به واگذاری نشده و در عوض قطعه زمینی را با فاصله زیاد از دریا و در بالای کوه برای این پروژه در نظر گرفته که این مسئله مشکلات زیادی را برای سرمایه گذار به دنبال خواهد داشت.
به هر صورت که شده قشم در سال ۱۴۰۱ شاهد اتفاقات مثبتی در حوزه آب بود که افزایش ظرفیت آبشیرینکن درگهان از این جمله اقدامات بود، همچنین بهره‌برداری از دو آبشیرینکن در جزیره کمک زیادی به پایدارسازی آب جزیره کرد به طوری که در تاریخ ۲۸ تیرماه ۱۴۰۱، آبشیرینکن ۱۵۰۰ مترمکعبی قشم به بهره‌برداری رسید که برای بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر آب پایدار تامین می‌کرد و فشار تامین آب را از روی آبشیرینکن درگهان‌ بر می‌داشت.
در اسفندماه ۱۴۰۱ نیز با حضور حجت‌الله عبدالملکی مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور، آبشیرینکن ۲ هزار و ۵۰۰ متر مکعبی به بهره‌برداری رسید تا افزون بر ۱۰ هزار نفر از ساکنین شهر قشم، روستای طولا و مسکن مهر همجوار با این روستا از امکان بهره مندی از نعمت آب آشامیدنی سالم، بهداشتی و با کیفیت برخوردار شوند.
با وجود این افزایش ظرفیت‌ها و بالابردن توان شیرین‌سازی آب در جزیره قشم انتظار می‌رفت سال ۱۴۰۲ سال بدون چالشی برای مدیریت آب قشم باشد اما این چالش در نخستین روزهای سال خود را نشان داد و با پیگیری مطالبه‌گرام رئیس سازمان آب و برق منطقه آزاد قشم مجبور به واکنش به موضوع شد.
شهرام داوری مدیرعامل شرکت آب، برق و تاسیسات سازمان منطقه آزاد قشم،  علت بروز مشکل در تامین آب را به افزایش حجم گردشگران ورودی و ماندگاری آن‌ها گره زد و هشتم فرودین ماه اعلام کرد:  گذشته در طول تعطيلات نوروزي ۸۴۰ هزارتن وارد قشم شدند و این در حالیست که امسال تاكنون بيش از ۶۰۰ هزار نفر به جزيره سفر كردند.
 وی افزایش ماندگاری به میزان ۳ روز برای مسافران را یکی از معضلات تامین آب در سال جاری برشمرد و افزود: امسال در برخی شب ها برای ۳۰۰ هزار نفر آب تولید کردیم. داوری ضمن پوزش از همشهریان بخاطر کمبود آب و بروز برخی مشکلات برای قشموندان تصریح کرد: عمده مشکلات برای افرادی است که یا منازل خود را کرایه شبانه داده اند و یا فاقد تانکر و پمپ آب هستند.
وی ابراز داشت: افزایش گردشگران در تعطیلات بهمن ماه از یک سو بخش عمده ای از ذخیره سازی های انجام شده را مصرف کرد و اقامت گسترده مردم در خانه های ویلایی به صورت تجمیعی نیز بر مصرف آب افزود.
مدیرعامل شرکت آب، برق و تاسیسات سازمان منطقه آزاد قشم گفت: ظرفیت تولید آب در قشم برای ۸۰ هزار نفر جوابگوست و این در حالیست که هم اکنون ۱۱۰ هزار نفر جمعیت مازاد بر توان تولید وجود دارد.
داوری که حل مشکل آب را به شنبه پیش‌رو موکول کرده بود در روز ۱۲ فرودین خبر از پایداری آب جزیره قشم داد و گفت: این شرکت طی هماهنگی کامل با ستاد اجرایی خدمات سفر مستقر در سازمان منطقه آزاد، ضمن کنترل اوضاع نسبت به رفع کمبودها و مشکلات بوجود آمده تا رسیدن به وضعیت عادی طی مهلت زمانی وعده داده شده (روز شنبه، ۱۲ فروردین) اقدام نمود.
داوری خاطرنشان کرد: خوشبختانه با اتخاذ تدابیر لازم و تلاش شبانه روزی پرسنل متخصص شرکت آب، برق و تاسیسات قشم، کمبودهای آب محلات، روستاهای پیرامونی و مراکز اولویت دار با حمل آب توسط بیش از ۱۰ تانکر( روزانه تا ظرفیت ۱۰۰۰ متر مکعب) و مناطق دارای نیاز اضطراری جهت رفع مشکل افت فشار، جبران شد.وی در پایان تصریح کرد: به اطلاع همه ساکنان گرامی شهر قشم و روستاهای پیرامونی می رساند که هم اکنون عملیات ذخیره سازی در سایت ۲۵هزار مترمکعبی منابع آب شهر قشم برای پشتیبانی از شبکه توزیع در فصل « تنش آبی» فصل گرما و تابستان در حال انجام است و تا کمتر از ۱۰ روز آینده به صورت کامل و تا رسیدن به نقطه سربسری، منابع آب جبران خواهد شد
افزایش ۲ برابری مصرف آب در نوروز قشم
شهرام داوری حال در آخرین مصاحبه خود با وجود اینکه اعلام کرده بود مشکل آب قشم برطرف شده است در گفت‌وگویی جدید اظهارداشت:  نوروز امسال به دلیل وجود حجم بالای مسافر که حدود 4 برابر جمعیت قشم بود، شاهد افزایش بسیار چشمگیر مصرف آب این جزیره بودیم.
وی با بیان اینکه میزان مصرف آب در قشم در تعطیلات نوروز امسال دو برابر افزایش یافت، تصریح کرد: این افزایش مصرف موجب کاهش 90 درصدی منابع آب قشم و در نتیجه اعمال برخی محدودیت‌ها برای مدیریت شرایط و پیشگیری از به وجود آمدن بحران شد. مدیرعامل شرکت آب، برق و تاسیسات قشم با بیان اینکه ورود جمعیت به قشم در نوروز امسال بسیار کم سابقه بود، ادامه داد: در این ایام برای مدیریت شرایط و رفع کمبود آب در برخی محلات، اقدام به توزیع روزانه یک هزار مترمکعب آب به صورت سیار کردیم تا بتوانیم بخشی از کمبودها را جبران کنیم.
داوری با اشاره به برنامه ریزی‌های انجام شده برای تابستان امسال، گفت: هم اکنون عملیات ذخیره سازی در سایت 25هزار مترمکعبی منابع آب شهر قشم برای پشتیبانی از شبکه توزیع در فصل گرما و تابستان در حال انجام است.
وی با بیان اینکه در دولت سیزدهم نگاه ویژه‌ای نسبت به رفع مشکل کمبود آب در قشم شده، تصریح کرد: تا پیش از این، 20 هزار مترمکعب آب شیرین طی 24 ساعت شبانه روز در مجموعه صنعتی آب، برق و تاسیسات قشم تولید می‌شد که با بهره‌برداری از آب شیرین کن 2500 مترمکعبی قشم در اسفندماه سال قبل ، ظرفیت تولید آب شیرین از دریا به ظرفیت 22 هزار و 500 مترمکعب آب در روز رسیده و بیش از 12 درصد رشد ظرفیت تولید آب را به همراه داشته است.
داوری خاطرنشان کرد: با بهره‌برداری از این آب شیرین‌کن افزون بر 10 هزار نفر از ساکنین شهر قشم، روستای طولا و مسکن مهر همجوار با این روستا از امکان بهره‌مندی از نعمت آب آشامیدنی سالم، بهداشتی و با کیفیت برخوردار شدند.
شهرستان قشم متشکل از 3 جزیره قشم، لارک و هنگام با حدود 150هزار نفر جمعیت در جنوب ایران واقع شده است.