دریای اندیشه

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه افراد مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت در معرض خطر بروز علائم شدیدتر کووید-۱۹ هستند، اعلام کرد: در حدود ۱۶ درصد از موارد مرگ در بیماران بستری، مبتلا به دیابت بوده‌اند.

دکتر باقر لاریجانی در جلسه مجازی شبکه ملی تحقیقات دیابت بر لزوم تدوین توصیه‌هایی جهت مراقبت بهینه از بیماران دیابتی در برابر ویروس کرونا تاکید کرد.

وی افزود: با توجه به اینکه سهم زیادی از پتانسیل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور صرف مدیریت هزینه‌های ناشی از بیماری کرونا شده است، پیشرفت بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی در کشور متاثر از شرایط کووید-۱۹ قرار گرفته است، به طوری‌که سازمان جهانی بهداشت با ارسال نامه‌ای به مراکز همکار، تاثیرپذیری برنامه‌ها را در این زمینه ارزیابی کرده است. 

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم اضافه کرد: تغییر سمت و سوی درمان به سمت تله مدیسین و روش‌های دوراپزشکی می‌تواند از بار مراجعات غیر ضروری بکاهد.

وی مشارکت عموم متخصصان توانمند از دانشگاه‌های مختلف علوم پزشکی کشور در برنامه‌های آموزشی و پژوهشی در بستر شبکه تحقیقات را اثرگذار خواند. 

وی با بیان اینکه رفتارهای اجتماعی و بهداشتی جوامع و دولت‌ها در دوران پساکرونا تغییرات چشمگیری خواهد شد، گفت: در نظر داریم تا برنامه‌های روز جهانی دیابت را امسال به گونه ای  متفاوت از سال‌های قبل، به صورت آنلاین در دو سطح آموزش بیمار و مراقبین بهداشتی برگزار کنیم.

دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این نشست که به صورت مجاز برگزار شد، با اشاره به تاثیر همه‌گیری کووید-۱۹ بر بیماری‌های غیرواگیر گفت: بالغ بر ۸۵ درصد از علل مرگ و میر در ایران به بیماری‌های غیرواگیر اختصاص دارد.

وی افزود: با توجه به روند فزاینده تعداد مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در جهان، در صورت عدم اقدامات موثر، وقوع ۴۰ میلیون مرگ بیشتر در سال ۲۰۴۰ بر اثر بیماری‌های غیرواگیر پیش بینی شده است.

دکتر رئیسی این عدد را در ایران ۳۹۰ هزار مرگ اعلام و تصریح کرد: میزان مرگ و میر بر اثر کووید-۱۹ در افراد مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر بیشتر است، بطوری‌که در حدود ۲۰ درصد موارد مرگ و میر در افرادی بوده است که از یک بیماری زمینه ای رنج می بردند و با افزایش تعداد بیماری‌های زمینه‌ای این آمار افزایش قابل توجهی دارد.

وی اختلال در خدمات پیشگیری و درمان بیماری‌های غیرواگیر در جهان را در شرایط همه گیری کووید-۱۹ نگران کننده خواند و بر لزوم ادغام بیماری‌های غیرواگیر در "برنامه ملی کووید" در کشورهای جهان تاکید کرد. 

معاون وزیر بهداشت کاهش فراوانی ارائه خدمات مراقبت دیابت و پره دیابت را به ترتیب ۳۸ و ۳۲ درصد خواند.

وی چالش‌هایی همچون افزایش عوارض و مرگ ناشی از تاخیر در ارائه خدمات ضروری به افراد مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر، افزایش عوارض و یا معلولیت ناشی از تعویق در غربالگری و بیماریابی و همچنین افزایش عوارض و بیماری‌های ناشی از سوء مصرف مواد را نگران کننده خواند. 

دکتر رئیسی در پایان برنامه‌های در دست اقدام را تشکیل کارگروه مدیریت بیماری‌های غیر واگیر متشکل از متخصصین و محققین این حوزه، ارزیابی سریع تاثیر همه‌گیری بر خدمات مراقبت سلامت غیر واگیر و تدوین برنامه پاسخ برای ۴ گروه بیماری اصلی برشمرد و بر جلب همکاری سایر بخش‌ها و سازمان‌های همکار و مشارکت سازمان‌های خیریه و مردم نهاد تاکید کرد. 

در ادامه دکتر زهرا کاشی، استاد غدد درون ریز دانشگاه علوم پزشکی مازندران به معرفی مطالعه کوهورت ۵ ساله با عنوان ارزیابی پیامد مادری و جنینی در زنان مبتلا به دیابت بارداری در مقایسه با مادران سالم در منطقه شهری و روستایی پرداخت و اعضای شبکه بازخوردهای لازم را در این خصوص ارائه کردند.  

در بخش دیگری از این نشست مجازی، دکتر فاطمه بندریان معاون پژوهشی مرکز تحقیقات دیابت پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران به شرح طرح پژوهشی بررسی وضعیت مراقبت دیابت در بیماران دیابتی در زمان همه گیری کووید ۱۹ پرداخت و گفت: کاهش بارز تعداد مراجعات بیماران دیابتی برای پیگیری و درمان دیابت به علت‌هایی همچون تخصیص بیمارستان‌ها به بیماران کووید-۱۹، افزایش خطر ابتلا به کووید-۱۹ با تردد سایر بیماران در این مکان‌ها، کاهش پذیرش بیماران در مراکز درمانی جهت  کاهش ریسک بیماری کووید-۱۹ در کادر درمان در معرض خطر و ترس بیماران از ابتلا به کووید-۱۹ در مراجعه به مراکز درمانی رخ می‌دهد که می‌تواند اثرات نامساعدی در رفتار و سبک زندگی بیماران دیابتی و کنترل دیابت آن‌ها داشته باشد.

اجرای طرح نقشه‌برداری شواهد از تحقیقات دیابت

در بخش دیگری از این جلسه، دکتر انسیه نسلی، رئیس مرکز تحقیقات دیابت پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم نیز با تبیین اهداف و دستاوردهای برنامه تدوین نقشه راه پژوهش دیابت در کشور، گفت:  با هدف جلوگیری از انجام تحقیقات تکراری و یا موازی کاری در امر پژوهش در دیابت در کشور، این برنامه خلاها و کاستی‌های موجود در حوزه‌های مختلف تحقیقات دیابت را مورد واکاوی قرار داد که خروجی آن لزوم توجه بیشتر به بحث مطالعات امیکس و پزشکی فردی در حوزه تحقیقات پایه‌ای دیابت و همچنین تولید شواهد بیشتر در زمینه تحقیقات بالینی از طریق انجام تحقیقات در نظام سلامت، کارآزمایی‌های بالینی تصادفی با کیفیت بالا و مطالعات آینده نگر است. 

رئیس مرکز تحقیقات دیابت با بیان اینکه طرح پژوهشی جدیدی در این پژوهشگاه با عنوان نقشه‌برداری شواهد از تحقیقات دیابت انجام شده در ایران از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ در حال انجام است، افزود: این طرح با هدف جمع آوری نتایج تحقیقات دیابت در کشور، تعیین میزان و دامنه مطالعات دیابت انجام شده در ایران و همچنین یافتن شکاف‌های تحقیقاتی در مطالعات موجود پایه ریزی شده است. 

سهم ناچیز مطالعات کیفی در زمینه آموزش دیابت

وی سهم مطالعات کیفی در زمینه آموزش دیابت را در کشور ناچیز خواند و گفت: انجام مطالعه در زمینه آموزش متخصین مراقبت‌های بهداشتی و آموزش به کودکان در زمینه دیابت درخور توجه است.

وی در ادامه پیشرفت‌های اخیر و سرفصل‌های جدید در زمینه به روز رسانی راهنمای بالینی دیابت را تشریح کرد. 

بر اساس اعلام پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، در بخش انتهایی این نشست طرح چند مرکزی ارزیابی سلامت و وضعیت مراقبت از پا در بیماران مبتلا به دیابت و همچنین برنامه‌های شبکه در بزرگداشت روز جهانی دیابت به ترتیب توسط دکتر محمدرضا امینی و دکتر مهناز سنجری تشریح شد و از اعضای شبکه جهت مشارکت در اجرای این برنامه‌ها در سطح کشور دعوت به عمل آمد.