دریای اندیشه

همزمان با نمایش اعلام تحریم‌های جدید آمریکا و ادعای واشنگتن مبنی بر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران، موجی از انتقادات و ایرادهای حقوقی از سوی تحلیلگران، محافل سیاسی و رسانه‌ها نسبت به این اقدام یکجانبه و زورگویانه به راه افتاده است.

پس از آنکه ۶ تن از مقام‌های دولت آمریکا در یک کنفرانس خبری مشترک در واشنگتن به تکرار ادعاها و اعلام اقدامات غیر قانونی خود علیه ایران پرداختند، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری ایالات متحده با انتشار بیانیه‌ای نوشت: یک فرمان اجرایی جدید صادر کرده و تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران بازگردانده و کنترل‌های صادراتی و تحریم‌های جدیدی بر نهادها و افرادی که از فعالیت‌های مرتبط با تسلیحات متعارف، موشکی و هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند، وضع می‌کنم.
این تلاش مذبوحانه در حالی است که ۱۳ عضو شورای امنیت از جمله متحدان اروپایی آمریکا بارها نسبت به این اقدام هشدار داده و عدم همراهی خود با آن را صراحتاً اعلام کرده‌اند.
در حالی که اروپایی‌ها این تلاش را «فاقد وجاهت قانونی» معرفی کرده‌اند، کارشناسان بین‌المللی و همچنین تحلیلگران و رسانه‌های داخلی آمریکا نیز با ارائه ادله‌ و استدلال‌های گوناگون، قانونی و منطقی بودن آن را زیر سؤال برده‌اند.

** وضع حقوقی عجیب ‌وغریب
«محمد البرادعی» مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توئیتر نوشت: به عنوان یک وکیل بین‌المللی می‌گویم که این عجیب‌ وغریب‌ترین وضع حقوقی است که تاکنون دیده‌ام. اعمال «تحریم‌های سازمان ملل»؛ چیزی که خود سازمان ملل آن را به رسمیت نمی‌شناسد.  
«مارک فیتزپاتریک» دستیار وزیر خارجه پیشین آمریکا و کارشناس انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک نیز در پیامی توئیتری نوشت: بیست و چند ایرانی به فهرست سیاه وزارت خزانه‌داری اضافه شده‌اند. فکر نمی‌کنم این اقدام در عمل چیزی را عوض کند بلکه فقط مشروعیت تحریم‌های آمریکا را تضعیف می‌کند.

** اقدامی کاملاً پوچ

«جارت بلانک» هماهنگ‌کننده سابق وزارت خارجه آمریکا در امور برجام در صفحه شخصی خود در توئیتر تحریم‌های آمریکا علیه ایران را «کاملاً پوچ» توصیف کرد و افزود: «آنها تحریم‌های سازمان ملل را اجرا نکردند زیرا مکانیسم ماشه عملاً فعال نشده است.»

به نوشته بلانک، اقدام تازه دولت ترامپ تلاشی «برای پنهان کردن شکست خود» است.
گروه «کدپینک» هم که در زمینه مقابله با نظامی‌گری آمریکا و حمایت از صلح و حقوق بشر فعالیت می‌کند، با انتشار هشتگ «صلح با ایران» نوشت: آمریکا مطلقاً هیچ حقی برای اعمال تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران (و ونزوئلا) ندارد، هیچ حقی.  

** پمپئو فرافکنی می‌کند
«نیکولاس کریستوف» ستون‌نویس نیویورک تایمز در توئیتی تصریح کرد: پمپئو فرافکنی می‌کند زیرا سیاست وی در قبال ایران شکست خورده است. او و ترامپ فکر می‌کردند که با خروج از توافق هسته‌ای، ایران را وادار خواهند کرد به میز مذاکره برگردد و به یک توافق بهتر می‌رسند اما ایران، در عوض، بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای خود را احیا کرد.
«لورا روزن» خبرنگار سیاست خارجی در رسانه‌های معتبر انگلیسی‌زبان نیز با اشاره به ترکیب کسانی که در کنفرانس خبری دوشنبه حضور داشتند، در توئیتی طعنه‌آمیز نوشت: ۶ سخنران، ۲ سوال. هیچ پاسخ خوبی داده نشد.

** تازه‌ترین ناکامی ترامپ
تارنمای نشریه «فارن پالیسی» دوشنبه شب با انتشار گزارشی تأکید کرد: تلاش آمریکا برای افزایش فشار بر ایران شکست خورد و ایالات متحده در سازمان ملل منزوی شد.
این نشریه، این وضع را «تازه‌ترین ناکامی دولت ترامپ برای جلب حمایت جهانی از کارزار فشار حداکثری خود علیه ایران» نامید.
واشنگتن پست نیز بامداد سه‌شنبه در سرمقاله خود نوشت: روز سه‌شنبه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل آغاز می‌شود و این بار آمریکاست که به دلیل ناکامی عمیق دیپلماسی دولت ترامپ، در یک انزوای بی‌سابقه و فوق‌العاده قرار گرفته است.

** شورای امنیت خسته از دولت آمریکا
«ریچارد گووان» مدیر گروه بحران بین‌الملل گفت: صادقانه بگویم؛ شورای امنیت از این دولت خسته شده است. دولت ترامپ بیش از سه سال و نیم است که ترتیبات چندجانبه را منحل کرده و اینک حسن نیت بسیار اندکی برای آمریکا باقی مانده است.
در مقابل موج طوفانی انتقادات، «کلی کرافت» نماینده آمریکا در سازمان ملل در کنفرانس خبری دوشنبه در تلاش برای کاستن از فشار این انزوا مدعی شد: ما نیازی به تشویق دیگران برای تأیید جهت‌گیری اخلاقی خود نداریم.
کرافت، «مایک پمپئو» وزیر خارجه، «استیو منوچین» وزیر خزانه‌داری، «ویلبر راس» وزیر بازرگانی، «مارک اسپر» وزیر دفاع و «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید افرادی بودند که کنفرانسی خبری درباره تحریم ایران برگزار کردند تا یک گام دیگر به سوی انزوای کشورشان بردارند.

** ادعاها و تهدیدها
پمپئو همچون کرافت سعی کرد تا انزوای آمریکا را انکار کند و سپس با تهدید کشورهای دیگر گفت: مهم نیست که شما چه کسی هستید. اگر تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران را نقض کنید با خطر تحریم مواجه می‌شوید.
منوچین نیز در ادامه سیاست‌های خصمانه و غیرمنطقی دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران اظهار کرد: دولت آمریکا از هر ابزار لازمی استفاده می‌کند تا جلوی فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای ایران را بگیرد.
اسپر نیز در این نشست خبری مشترک ادعا کرد: آمریکا آماده پاسخ به هرگونه تهاجم از سوی ایران است.
راس هم مدعی شد: وزارت بازرگانی به تعهد دونالد ترامپ برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای پایبند است.
از سوی دیگر، اوبرایان در توجیه اقدام آمریکا گفت: ترامپ از حق ما برای حفاظت از آمریکا و متحدانمان استفاده می‌کند.
«الیوت آبرامز» نماینده آمریکا در امور ایران اندکی پس از تحریم‌های جدید واشنگتن رویکرد نادرست دولتش را ادامه داد و در یک کنفرانس خبری جداگانه گفت که آمریکا نگران همکاری ایران و کره شمالی است و هر کاری برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد.  
این مواضع در حالی اعلام شد که حتی یکی از مهمترین همتباران سیاسی دولت ترامپ نیز به شکست رویکرد کاخ سفید در قبال ایران اعتراف کرد. ساعاتی قبل از اعلام ادعای آمریکا درباره بازگشت تحریم‌ها، «جان بولتون» مشاور سابق امنیت ملی ترامپ در توئیتی اذعان کرد: تلاش دولت ترامپ برای بازگرداندن تحریم‌ها شکست خورد و این مساله کوشش‌های آمریکا را برای حذف برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران تضعیف می‌کند.