دریای اندیشه

«برای ایجاد مدیریت واحد و یکپارچه که تمام شرایط را برای حضور، نقش‌آفرینی و روایت‌گری همه در خیابان ولی‌عصر (عج) فراهم کرده و خیابان را به یک سرمایه‌ی شهری تبدیل کند، پایگاه میراث شهری خیابان آغاز به کار کرد تا این سرمایه در اثر زیستِ شهری به ارزش افزوده شهری تبدیل شود.»

در نخستین قدم سال‌ها قبل خیابان ولی‌عصر ثبت ملی شد و شاید این قدم، جرقه‌ی ایجاد موزه‌ای برای این خیابان را زد و همان شد که در کنار آغاز فعالیت‌ها برای ایجاد آن، طرح‌های پژوهشی آغاز شدند  تا به مرور بازمانده‌های طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه را شناسایی کنند و کارشان آن‌قدر پیشرفت کرد که به مرور بازخوانی خیابان را در اختیار مردم این خیابان هم قرار دادند، اما در عین حال نخست تاکید داشتند که قرار نیست جادو کنند، یعنی مطالعه و بررسی راهِ زیادی را نشان می‌داد که هنوز ادامه‌دارد و کارشناسان و پژوهشگران طرحِ ساماندهی‌اش را قدم به قدم جلو می‌برند.

و اکنون به نظر می‌رسد پازلِ این خیابانِ عریض و طویل در حال تکمیل شدن است؛ پیروز حناچی - شهردار تهران - که از قضا در سال‌های گذشته، پرونده‌ی ثبت ملی خیابان ولی‌عصر را تهیه کرده بود، حالا با ایجاد پایگاه میراث شهری خیابان ولی‌عصر (عج)، موافقت کرده است.

وحید قاسمی که حکمِ مدیریت پایگاه میراث شهری خیابان ولی‌عصر را گرفته است، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که اگر هر شهر را با یک برند یا نشان شهری بشناسند، بدون شک بنا به دلایل مختلف، خیابان ولی‌عصر (عج) را می‌توانند از منظرهای گوناگون به عنوان نشان و برند شهری تهران در نظر آورند، ادامه می‌دهد: این خیابان از نظر تنوع زیستی، سابقه تاریخی، حافظه شهری و عناصر ملموس و ناملموسِ موجود در خیابان از تجربه‌ی زیسته شده تهران و تهرانی‌ها نشان‌هایی دارد.

او خیابان ولی‌عصر را با این عرض و طول و سابقه تاریخ و فرهنگ، در نوع خود و در جهان بی‌نظیر می‌داند و می‌گوید: بعضا تنوع مدیریت، ذینفعان و ذی‌مذخلان و تنوع خاستگاه‌های شهری نسبت به طبقه‌های گوناگون اجتماعی و فرهنگی که در خیابان ولی‌عصر ساکن هستند، مدیریت این خیابان را  در شکلی منسجم خدشه‌دار می‌کنند که ارزش شهر را از رونق و مقصد شهری خود خارج می‌کنند.

وی می‌افزاید:‌ بنابراین به منظور ایجاد مدیریت واحد و یکپارچه که تمام شرایط را برای حضور، نقش‌آفرینی و روایت‌گری تمام ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان خیابان ولی‌عصر (عج) فراهم کند تا به صورت سلیقه‌ای، جزیره‌ای و غیرمنسجم درباره‌ی این خیابان تصمیم‌گیری نشود، تا ارزش‌های زیستی شهر که در این خیابان است، به یک سرمایه‌ی شهری تبدیل شود و این سرمایه در اثر زیستِ شهری به ارزش افزوده شهری تبدیل شود، نیاز است تا پایگاه میراث شهری خیابان آغاز به کار کند.

او با اشاره به آغاز کار موزه خیابان ولی عصر که همزمان با هفته‌ی تهران در مهر سال گذشته کار خود را آغاز کرده است، ادامه می‌دهد:‌ از حدود ۶ ماه گذشته نیز کارهای مطالعاتی برای این پروژه آغاز شده و از یک سال قبل نیز موضوع از نظر مبانی نظری یعنی  میراث شهر مورد مداخله قرار گرفته بود که همه‌ی این موارد به صورت پیوسته در کنار یکدیگر، کارهایی را انجام دادند.

قاسمی توجه شهردار تهران به بحث خیابا ن ولی‌عصر را یک دلیل دیگر برای ایجاد این پایگاه میراث شهری می‌داند و می‌افزاید:‌ در این شرایط خرد جمعی گرد هم آمدند تا پایگاه میراث شهری خیابان ولی عصر (عج) ایجاد شود.

مدیر پایگاه میراث شهری خیابان ولی‌عصر، وظایف این پایگاه را به بخش عمده تقسیم می‌کند و می‌گوید: ‌از یک سو ایجاد مدیریت واحد و همسو و جلوگیری و پرهیز از رفتارهای سلیقه‌ای و جزیره‌ای بودن کارها و لزوم برنامه‌ریزی منظم و نوع رفتار با خیابان که یک نوع حفاظت شهری معاصر را در خود دارد و از سوی دیگر تلاش می‌کند تا  این شرایط را برای ایفای نقش خود در طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه فراهم کند.

مدیر موزه خیابان ولی‌عصر؛ پایگاه میراث شهری خیابان ولی‌عصر را یک کارگردان خلاق می‌داند که می‌تواند سناریویی واحد و یکپارچه بنویسد و برای نقش‌آفرینانی که در خیابان هستند، شرایطی را فراهم کند که نقش‌های خود رابه درستی ایفا کنند و می‌افزاید: از ساکنان ۱۶ محله‌ی این ۱۸ کیلومتر خیابان گرفته تا کسبه و هر کسی که به واسطه‌ی زندگی در تهران امکان بروز و ظهور پیدا کند، در این اجرا می‌توانند فعال باشند.

قاسمی تاکید می‌کند: در این کار بحث برندسازی مکان و نقشه‌برداری فرهنگی، مشارکت اجتماعی و توجه به حیات اجتماعی، به عنوان یک مقصد شهری شدن از یک سو و پیگیری ثبت ملی و به دنبال آن جهانی شدن این خیابان در دستور کار قرار می‌گیرد.

او توانمندی این پایگاه را برای جلوگیری از هر نوع تخریب، آسیب و حتی صدور احکام خروج از ثبت آثار تاریخی قرار گرفته در محدوده‌ی این خیابان تاریخی و واجد ارزش به عنوان یک میراث شهری، حائز اهمیت می‌داند و می‌گوید: این نوع از اقدامات یکی از اصلی‌ترین کارهایی است که در دستور کار شورای راهبردی پایگاه میراث شهری خیابان ولی‌عصر تعریف شده است.

وی تاکید می‌کند:این پایگاه می‌تواند با اجماعی که بین نهادهای مختلف شهری انجام می‌دهد، در واقع یکی از اصلی‌ترین کارهایش را در این حوزه انجام دهد، که آن در دستور کار شورای راهبردی و پایگاه نیز قرار دارد.

او مساله‌ی بازنگری طرح تفصیلی و تحقق قوانین  برای آثاری که در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند یا واجد ارزش ثبت هستند، را از دیگر وظایف شورای راهبردی این پایگاه میراثی می‌داند و بیان می‌کند: در واقع یکی از وظایف این کارگاه آن است که علاوه بر این‌که این خیابان را به یک عرصه زیست سرزنده تبدیل می‌کند، از آثار واجد ارزش آن نیز  صیانت و حفاظت می‌کند.