دریای اندیشه

طیبه زردشت

اینکه چه دیدگاه یا تعریفی درباره سالمندی داشته‌باشیم، قطعا بر کیفیت زندگی ما در این سن تأثیر خواهد گذاشت. خیلی ها بر این عقیده اند که سالمندی فقط یک فرایند فیزیولوژیک است که راه فراری هم از آن نیست. شاید براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، هر شخصی با رسیدن به شصت‌وپنج‌سالگی وارد دوره سالمندی شود، ولی به طور حتم سالمند نخواهد بود، یعنی تا زمانی که احساس نشاط و سرزندگی کنیم ، ما سالمند نیستیم. پس خیلی مهم است که چه نگاه و حسی به این دوره از زندگی‌تان داشته‌باشید، سال‌های تنهایی و ازکارافتادگی و بیماری یا سال‌های استراحت و شادی و نشاط و بهر‌ه‌مندی از زندگی؟

به گزارش دریای اندیشه؛ بر اساس مطالعات انجام شده ،سالمندی ۳ تغییر مهم با خود به‌همراه دارد: تغییر در بعد جسمی، که باعث ضعف در سیستم‌های بدن می‌شود و سالمند را مستعد انواع بیماری‌ها می‌کند، تغییر در بعد شناختی که با ضعف در حافظه و پردازش مغز همراه است و تغییر در بعد هیجانی-اجتماعی که میزان امیدواری فرد به زندگی را تعیین می‌کند. برای همین، نمی‌توان برای همه سالمندان شرایط یکسانی در نظر گرفت. سطح رضایت از خود و کیفیت و امید به زندگی در بعضی افراد بسیار پایین است، عده‌ای نیز مانند دوران جوانی مشغول کار، فعالیت، ورزش و تفریح هستند و شاد زندگی می‌کنند. بنابراین، نوع نگاه سالمند به زندگی است که کیفیت زندگی او را مشخص می‌کند.

در رابطه با هفته سالمند دریای اندیشه مصاحبه ای اختصاصی با مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم ترتیب داده است که در ادامه با هم می خوانیم:

عیسی واحدی مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم واقع در تازیان پایین شهرستان بندرعباس در این مصاحبه اظهار داشت: این مرکز که یک مرکز هیئت امنایی و غیردولتی است، از سال 1373 شروع به کار کرده و تا سال 1389 که به بخش غیر دولتی واگذار شد به صورت دولتی و توسط سازمان بهزیستی استان هرمزگان اداره می شد اما در حال حاضر این مرکز غیر دولتی و هیئت امنایی است.

 وی بیان کرد: ابتدای صحبتمان را متبرک می کنیم به این روایت از حضرت رسول اکرم که می فرماید: "وجود سالمند در خانواده به مانند وجود پیامبر الهی در میان قوم خود می باشد."  امسال هم روز جهانی و هفته سالمند را با این شعار که  شعار جهانی سازمان ملل متحد است، با عنوان "بهره مندی عادلانه همه سنین از فناوری دیجیتال" آغاز می کنیم .

واحدی گفت: همه مردم در سنین مختلف، کوکان، نوجوانان و جوانان به شکلی از فناوری دیجیتال استفاده می کنند اما این سهم برای سالمندان و زنان مقداری کمرنگ تر است و شعار سال بر این مبنا قرار گرفته از این جهت که سالمندان هم بتوانند از این فناوری سودمند استفاده کنند، پس هدف از این شعار این است که چون جامعه جهانی با سرعت زیادی به سمت دیجیتالی شدن در حرکت است و استفاده از فناوری دیجیتال پیش می رود قافله سالمندان هم از این حرکت جا نمانند و بتواند سهمی از این فناوری موثر داشته باشد.

وی افزود: برنامه هایی که برای این روز در نظر گرفته شده ، با توجه به اینکه عمدتا در مراکز نگهداری سالمندان با سالمندانی مواجه هستیم که از یک یا چند معلولیت برخوردار می باشند، بعضا نابینا و ناتوان از استفاده فناوری دیجیتال هستند لذا تنها کاری که می توانیم برای این عزیزان در این رابطه انجام دهیم یک ارتباط تصویری است که بتوانند با خانواده ها یا بستگانشان یا با خیرینی که با ما ارتباط دارند بگیرند و از این فناوری به این شکل استفاده کنند.

 رویکرد بهداشتی و ایمنی سازی ،رویکرد امسال در هفته سالمند است

 مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم تصریح کرد: رویکرد امسال هفته سالمند در واقع رویکرد بهداشتی و ایمنی سازی است که به شکلی این عزیزانی که بیشتر در معرض خطر هستند از خطرات بیماری محفوظ کنیم و بتوانیم ایمنی سازی را در بین این عزیزان مخصوصا کسانی که مقیم در مراکز شبانه روزی هستند گسترش دهیم.

وی اظهار داشت: از نظر بهداشت جهانی سالمند به افراد بالای 65 سال گفته می شود اما آن چیزی که دستورالعمل و پروتکل های کشوری ما است، افراد بالای 60 سال سالمند شناخته می شوند که این سالمندان خودشان به 3 گروه سالمندان جوان، سالمندان میان سال و سالمندان کهنسال تقسیم بندی می شوند.

واحدی توضیح داد: نیاز جامعه امروز ما این است که سالمند و جایگاه والای او را بشناسند، ارزش سالمند را بدانند و از تجربیات گران بهایی که همراهشان است استفاده کنند و در واقع بعضی از ناتوانی های سالمند باعث نشود که از جامعه طرد شوند.

وی اذعان داشت: طبق آخرین آماری که از سالمندان استان هرمزگان گرفته شده ، در استان بیش از 137 هزار نفر سالمند داریم که این تعداد، حدود 6/5  جمعیت استان را افراد سالمند تشکیل می دهد.

وی ادامه داد: شیوع ویروس کرونا تاثیر زیادی بر زندگی سالمندان داشته ، آنها را از جامعه مقداری دور کرده و مردم هم بخاطر رعایت حفظ جانشان نمی توانند به صورت مستقیم با آنها ارتباط داشته باشند و لذا باعث شده مقداری انزوا و گوشه گیری در سالمندان بیشتر شود، از طرفی این عزیزان نیاز به حمایت مردم هم دارند که این حمایت ها متاسفانه بدلیل دوری، کمرنگ تر شده است.

عیسی واحدی بیان کرد: در استان هرمزگان دو مرکز نگهداری شبانه روزی سالمندان وجود دارد که یکی از مراکز در بخش جناح شهرستان بستک است و مرکز دیگر همین مرکز سالمندان لقمان حکیم بندرعباس واقع در تازیان پایین می باشد.

مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم افزود: در این مرکز امکانات مراقبتی شبانه روزی برای سالمندان است که این خدمات بهداشتی و درمانی ،حضور پزشک، حضور پرستار، تغذیه برابر با دستورالعمل های ابلاغی با نظر کارشناس تغذیه ، خدمات روانشناسی و مددکاری اجتماعی برای آنها انجام می شود و حتی مدتی هم خدمات فیزیوتراپی و کاردرمانی در این مرکز انجام می شد که در حال حاضر به علت شرایط خاص کرونایی و کمبود متخصصین این رشته، با این کمبود مواجه هستیم .

وی بیان داشت: بیماری کرونا همه جا را درگیر کرد و یکی از جاهایی هم که در گیر این مسئله شد مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم بود که  طی دو مرحله دچار این بیماری شدند اما فوتی مستقیم ناشی از کووید 19 نداشتیم .

فوتی مستقیم ناشی از کووید نداشته ایم

واحدی در ادامه گفت: ما بطور غیر مستقیم هر ماه یک یا دو فوتی داریم که فوتی ها عمدتا ناشی از بیماری زمینه ای ، کهولت سن و ناتوانی ها می باشند ولی بیماری کرونا هم بی تاثیر نبوده است و در این مورد، هزینه های سنگینی را به مرکز وارد کرده است چون مجبور شدیم در مدت زیادی در دو مرحله مرکز را قرنطینه کنیم ولی به لطف خدا فوتی مستقیم ناشی از کووید نداشتیم.

وی تصریح کرد:شورای ملی سالمندان برای مسائل سالمندان در سطح کشور و در استان هرمزگان هم شورای عالی سالمندان است که برنامه های سالمندان را تدوین می کند و به مراکز و ادارات و جاهای مربوطه ابلاغ می کند و این یک برنامه کشوری است.

وی اظهار داشت: در واقع امروز می توان گفت مشکلات اصلی سالمندان، نشناختن جایگاه اصلی این عزیزان است  و دوری از اجتماع و اینکه دچار تنهایی و انزوا شده اند و کارهایی که ما می توانستیم برای رفع این مشکل انجام دهیم این بود که، استفاده از نیروهای متخصص ، استفاده از برنامه های دیجیتال ، دیدارهای آنلاین که مقداری توانستیم این خلا را جبران کنیم .

واحدی افزود: در خانه سالمندان حدود 76 نفر سالمند نگهداری می شود که از این تعداد 28 نفر خانم و 48 نفر نیز آقا هستند. برنامه هایی که برای این عزیزان در مرکز، تدارک دیده می شود برنامه های فرهنگی است چون تمام ایام و مناسبت ها برای آنها برنامه داریم چه برای میلادها و برنامه های شاد فرهنگی و همچنین برنامه هایی به مناسبت های خاص محرم و صفر نیز داشتیم و از این برنامه ها هم به خوبی استقبال می کردند.

وی اظهار داشت: رسیدگی به سالمندان به لطف خدا در این مرکز در سطح قابل قبولی است، هم رسیدگی پزشکی و هم تخصصی و هم رسیدگی خدماتی به آنها به خوبی انجام می شود و عمدتا از بودن در مرکز راضی هستند به جز تعدادی که خیلی وضعیت مناسبی نداشتند اما علی رغم میل باطنی شان به مرکز فرستاده شدند که آنها عمدتا رضایت خوبی ندارند ولی ناچار بودن در مرکز را تحمل می کنند.

مشکلات در تامین مایحتاج سالمندان

مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم گفت: کمبودها و مشکلات مراکز معمولا بیشتر در رابطه با تامین مایحتاج عزیزان است و پرداخت حقوق کارکنان و همچنین هزینه هایی که به مرکز تحمیل می شود که جمعا با درآمدهای این مرکز تفاوت عمده ای دارد که این کمبودها باعث می شود، مراکز نتوانند به موقع هزینه های جاری  و حقوق پرسنل شان را پرداخت کنند و عمدتا مشکل مراکز شبانه روزی تفاوت بین خرج و دخلشان است که در همه زمینه ها نمود پیدا می کند و انتظاری که از مسئولین داریم این است، با توجه به اینکه استان هرمزگان قطب اقتصادی کشور است و گرانی نیز در این استان نسبت به دیگر نقاط کشور مقداری بالاتر است پس مسئولین بیشتر مراکز را ببینند، حضور و سرکشی بیشتری به مراکز داشته باشند و از طرفی در تامین بخشی از مایحتاج مرکز کمک کنند.

عیسی واحدی تصریح کرد: معمولا سالمندانی که دارای خانواده هستند با رعایت پروتکل های بهداشتی برنامه ملاقاتی برای آنها در نظر گرفته می شود و آنهایی هم که خانواده ای ندارند، دولت با پرداخت یارانه ای که از طرف سازمان بهزیستی به مراکز داده می دهد از آنها حمایت می کند. اما ناگفته نماند این حمایت های دولتی فقط می تواند نیمی از هزینه های مرکز را تامین کند مابقی چشم به کمک های مردمی و خیرین است.

ارسال کمک های مردمی و خیرین

وی ادامه داد: کمک های مردمی می تواند هم به صورت غیر نقدی و اجناس باشد که مواد غذایی بیشتر مورد نیاز است و هم به صورت کمک های نقدی که از طریق حساب های مرکز با شماره حساب جاری۱۶۸۷۶۱۲۵۹۱ بانک ملت و کارت بانکی ۶۱۰۴۳۳۷۷۷۰۱۱۷۶۷۷ به نام مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم واریز می شود و مردم در این کار خیر و خداپسندانه شرکت می کنند.

 واحدی عنوان کرد: نشناختن وضعیت سالمندی باعث تبعاتی می شود که ناشی از ناآگاهی فرزندان است که برخورد مناسبی با سالمند ندارند و برای فرهنگ سازی و ایجاد ذهنیت جایگاه سالمند در خانواده ها ، حتما باید برای این کار در جامعه تلاش شود.

وی گفت: برای اینکه سالمندی سالمی داشته باشیم باید از الان خودمان را آماده کنیم ، ارتباط خوب اجتماعی ، ورزش ، مسائلی است که حتما قبل از رسیدن به سن سالمندی لازم است چون اگر نتوانیم جایگاه خودمان را در خانواده و اجتماع مستحکم کنیم مسلما به انزوا خواهیم رفت، پس برای اینکه سالمندی سالمی داشته باشیم حتما باید خودمان را با جامعه وفق داده و سعی در بالا بردن اطلاعات خود کنیم در عین اینکه حضور خوب و پررنگی نیز در جامعه داشته باشیم و در این رابطه پیوستن به njo  ها، مراکز خیریه ، حضور در تجمعات و گروه های غیر دولتی بسیار موثر است و می تواند به حضور سالمندان در جامعه کمک کند.

مسئول مرکز نگهداری سالمندان لقمان حکیم ادامه داد: سالمندانی که به مرکز نگهداری شبانه روزی ارجاع داده میشوند شامل سه گروه هستند؛ گروه اول، سالمندان مجهول الهویه: که معمولا این سالمندان از مراکز درمانی و بیمارستان ها پس از حکم قضایی به مرکز ارجاع داده می شوند. گروه دوم، سالمندان فاقد سرپرست: سالمندانی هستند که عمدتا در شهر زندگی می کنند، شناسنامه دارند ولی سرپرست مناسبی برای نگهداری ندارند و در واقع حمایتی از طریق خانواده از آنها نمی شود. گروه سوم ، سالمندان دارای خانواده: به علت بیماری خود یا فرزندانشان امکان نگهداری در خانواده را ندارند، لذا به مرکز ارجاع داده می شوند که یارانه ای از طرف سازمان بهزیستی و مبلغی هم به عنوان شهریه از طریق خانواده ها به مرکز پرداخت میشود البته تعدادشان محدود بوده و حدود کمتر از یک سوم جمعیت مرکز را تشکیل می دهند.

واحدی افزود: 60تا 70 درصد سالمندان دارای بیمه پایه هستند اما عمدتا بیمه تکمیلی ندارند و لذا هزینه های درمانی ، دارو، هزینه های خدماتی ، بهداشتی و درمانی هزینه های سنگینی را به مرکز تحمیل می کنند البته برای خدمات بستری با گرفتن نامه از سازمان بهزیستی سالمندان در مراکز درمانی پذیرش می شوند اما برای خدمات درمانی سرپایی مشکلات داریم.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که ناگفته پیداست، سلامت و نشاط سالمندان تاثیر زیادی بر سلامت جامعه دارد و به نظر می رسد با توجه به افزایش جمعیت سالمند در کشور، ضرورت سرعت دادن به برنامه ریزی برای این گروه حس می شود اما با این وجود، هنوز چه در زمینه اطلاع رسانی و فرهنگ سازی و چه در زمینه ارائه خدمات مورد نیاز این گروه ، فعالیت چشمگیری صورت نگرفته است.