دریای اندیشه

ترمیم حقوق بازنشستگان با شاغلان تکلیفی است که در ماده ۹۸ قانون خدمات کشوری برعهده دولت گذاشته شده و در برنامه‌های توسعه‌ای چهارم، پنجم و ششم توسعه، متناسب‌سازی مورد توجه قرار گرفته است و دولت‌ها باید هر ساله با تعریف منابع در بودجه سنواتی این امر را در دستور کار قرار دهد.

در ماده ۳۰ برنامه ششم توسعه دولت مکلف است، بررسی‌های لازم جهت برقراری عدالت در نظام پرداخت، رفع تبعیض  و متناسب‌سازی دریافت‌ها و برخورداری از امکانات شاغلین، بازنشستگان و مستمری‌بگیران  کشوری و لشکری سنوات مختلف را انجام دهد.

دلایل مختلفی برای ناهماهنگی حقوق بازنشستگان در سنوات مختلف اعلام شده که از آن جمله می‌توان به عدم تبعیت دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی از ضوابط و مقررات یکسان، تعدد مقررات نظام پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان و عدم برخورداری افراد با شرایط مشابه شغلی، تحصیلی و خدمتی از حقوق و مزایای یکسان اشاره کرد.

البته به این موارد باید اجرای تدریجی فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری که فوق العاده‌های مقرر در فصل دهم قانون یاد شده به تدریج پرداخت شد را نیز یادآور شد که در نتیجه افرادی که قبل از وضع کامل این فوق العاده‌ها بازنشسته شده‌اند، از حقوق بازنشستگی کمتری برخوردارند.

در این گزارش در نظر داریم جزئیات اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ که همزمان با شروع به کار دولت دوازدهم و آغاز برنامه ششم توسعه است را بررسی کنیم.

جزئیات همسان‌سازی حقوق در سال ۹۶

براساس تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۳۹۶ و مصوبه هیات وزیران، مقرر شد که پس از احتساب افزایش ۱۰ درصدی حقوق بازنشستگان نسبت به سال قبل از آن، براساس اعتبار ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی که در بودجه پیش بینی شده، امتیاز گروه‌های شغلی با ضریب یک هزار و ۶۹۵ ریال اعمال شود.

بنابراین میانگین حقوق تمام بازنشستگان حدود ۱۸.۵ درصد افزایش یافت و با توجه به اینکه ۱۵ درصد بازنشستگان حداقل حقوق ۹۰۰ هزار تومان دریافت می‌کردند پس از همسان‌سازی حقوق آنها معادل یک میلیون و ۳۵ هزار تومان شد.

با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۶ میانگین حقوق بازنشستگان یک میلیون و ۸۴۴ هزار تومان بود و آمارها نشان می‌دهد که در آن دوره ۸۲.۹۲ درصد افراد تحت پوشش این قانون قرار می‌گرفتند که به طور میانگین یک میلیون و ۶۸۴ هزار تومان حقوق دریافت می‌کردند.

رشد ۱۷.۵ درصدی میانگین حقوق بازنشستگان در سال ۹۷

براساس اعلام صندوق بازنشستگی در سال ۱۳۹۷ میانگین حقوق بازنشستگان ۲ میلیون و ۲۰۷ هزار تومان بود و براساس قانون افرادی که ۲ میلیون و ۹ هزار تومان حقوق می‌گرفتند مشمول این طرح می‌شدند. در این سال ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار در قانون بودجه پیش بینی شده بود. که برابر قانون، اولویت با افرادی بود که کمتر از دو میلیون تومان حقوق دریافت می‌کردند.

همچنین برابر قانون حقوق افرادی که تا پایان سال ۹۶ بازنشسته‌ شده بودند باید حداقل ۱۰ درصد افزایش می‌یافت. بنابراین حداقل حقوق از یک ملیون و ۳۵ هزار تومان به یک میلیون و ۱۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یافت. در این دوره میانگین تفاوت افزایش حقوق ۳۱۹ هزار تومان بود.

رشد ۳۲.۵ درصدی میانگین افزایش حقوق در سال ۹۸

براساس این گزارش، در بودجه ۹۸ و مصوبه هیات دولت، حقوق افرادی که تا پایان سال ۱۳۹۷ بازنشسته یا وظیفه‌بگیر شده‌اند باید ۱۸ درصد افزایش یابد به گونه‌ای که کمتر از ۴۴۰ هزار تومان نباشد. در این قانون اعتبار سه هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای این منظور پیش‌بینی شده بود.

بنابراین در این دوره به طور میانگین حقوق تمام بازنشستگان ۳۲.۵ درصد افزایش یافت. همچنین حداقل حقوق از یک میلیون و ۱۳۸ هزار تومان به یک میلیون و ۵۷۸ هزار و پانصد تومان رسید.

در این سال ۸۶.۹۴ درصد بازنشستگان مشمول قانون همسان‌سازی حقوق شدند.

جزئیات همسان سازی حقوق بازنشستگان در سال ۹۹

در قانون بودجه امسال اعتبار اختصاص یافته به بحث همسان‌سازی حقوق بازنشستگان ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود که باید مطابق جداول قانون مدیریت خدمات کشوری و اعمال ضریب ۲ هزار و ۴۳۸ اجرایی شود.

براساس این قانون باید حقوق تمام افرادی که تا پایان سال ۹۸ بازنشسته یا وظیفه‌بگیر شده‌اند باید ۱۵ درصد افزایش یابد به گونه‌ای که حقوق دریافتی آنها کمتر از دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نباشد.

در سال ۹۹ میانگین افزایش حقوق بازنشستگان ۳۰.۲ درصد بود. همچنین حداقل حقوق بازنشستگان از یک میلیون و ۵۷۸ هزار و ۵۰۰ تومان به یک میلیون و ۸۱۵ هزار تومان و پرداخت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.

جمع‌بندی

با وجود تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی که دولت در این سال‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کند، در بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ اعتبار در نظرگرفته شده بیش از ۱۰ برابر رشده داشته است و از رقم ۶۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۶ به ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۹ رسیده است.

در این دوران، علاوه بر افزایش عمومی حقوق سالیانه بازنشستگان که به طور میانگین بین ۱۲ تا ۱۸ درصد متغیر بوده است، همسان سازی حقوق بازنشستگان نیز رشد کرده است به گونه‌ای که میانگین افزایش با همسان سازی در سال ۱۳۹۵ برابر ۱۶.۵ درصد و سال بعد از آن ۱۸.۵ درصد بوده است. همچنین رقم میانگین افزایش همسان‌سازی حقوق روند صعودی خود را داشته و در حال حاضر به رقم ۳۰.۲ درصد رسیده است.

همچنین طی پنج سال حداقل حقوق بازنشستگان از ۷۵۰ هزار تومان به یک میلیون و ۸۱۵ هزار تومان رسیده است و بیش از ۸۰ درصد جامعه بازنشستگان لشکری و کشوری را تحت پوشش قرار داده است. مابقی بازنشستگان نیز چون حقوق بیش از میانگین تعیین شده را دریافت می‌کنند هر ساله تنها افزایش سالیانه حقوق را داشته‌اند.

برابر احکام صادر شده در سال جاری ۱۱۶ هزار و ۳۴۸ نفر حقوق کمتر از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند و ۹۹۱ نفر مشمول حقوق ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی هستند.