دریای اندیشه

پالایشگاه نفت بندرعباس به عنوان نخستین پالایشگاه تصفیه نفت خام سنگین خاورمیانه یکی از ۱۰ شرکت پالایشی کشور است که در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی کار مطالعه و طراحی ساخت این پالایشگاه با کوشش متخصصان داخلی در سال ۱۳۷۱ ساخته و شروع کار نصب تجهیزات نیز در سال ۷۳ اجرایی شد و در نهایت با تلاش متخصصان ایرانی چهارم مرداد سال ۷۶ با ظرفیت پالایش ۲۳۲ هزار بشکه در روز مورد بهره‌برداری قرار گرفت و امروز شنبه چهارم مرداد ۹۹ سالروز افتتاح شرکت پالایش نفت بندرعباس است.

این شرکت که فعالیت خود را در زمینه تهیه، تولید و تامین نفت خام و میعانات گازی و انجام عملیات پالایش و تولید فرآورده‌های نفتی آغاز کرد در دهه ۸۰ سهم قابل توجهی در تصفیه گاز مایع و تولید بنزین موتور و سوخت سنگین جت و همچنین تولید قیر و نفت کوره و صادرات نفت سفید داشته است.

با آغاز دهه ۹۰ به طور روزانه ۳۲۳ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی پالایش شد و هم‌چنین روزانه ۵۱ میلیون لیتر فرآورده نفتی شامل گاز مایع، بنزین موتور، سوخت هواپیما، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و فرآورده‌های ویژه تولید می‌شده است.

در ادامه روند رو به رشد پالایشگاه، با مطالعه دقیق ظرفیت‌های واحدهای عملیاتی، در گام دوم در سال ۹۱، با اجرای طرحی مبتکرانه، بدون انجام هزینه و سرمایه‌گذاری با ۳۰ هزار بشکه افزایش در میعانات گازی تزریقی به واحدهای تقطیر و غلظت شکن، ظرفیت اسمی خود را به ۳۵۰ هزار بشکه در روز رساند.

با توجه به افزایش ظرفیت خوراک پالایشگاه تا ۳۵۰ هزار بشکه در روز و لزوم ذخیره‌سازی نفت خام و میعانات‌گازی برای استمرار عملیات تولید فرآورده‌های نفتی، سه دستگاه مخزن ذخیره‌سازی نفت‌خام و میعانات‌گازی هر یک به ظرفیت ۵۰۰ هزار بشکه در پالایشگاه بندرعباس ساخته شد که در سال ۹۳ به بهره برداری رسید.

 با احداث این مخازن ظرفیت ذخیره‌سازی خوراک پالایشگاه ۵۰ درصد افزایش یافت و در مجموع در سال ۹۳ حدود ۱۸ درصد پالایش نفت خام داخل کشور در این شرکت تولید شده است.

از نیمه دوم سال ۹۴ نیز واحدهای مجتمع عظیم بنزین‌سازی پالایشگاه نفت بندرعباس در مدار تولید گرفت؛ به عنوان مثال واحد تصفیه هیدروژنی نفتای سنگین کار خود را با ظرفیت ۲۵ هزار بشکه، واحد CCR با ظرفیت ۲۵ هزار بشکه، واحد تصفیه هیدروژنی نفتای سبک با ظرفیت ۲۰ هزار بشکه و واحد ایزو مریزاسیون با ظرفیت ۲۰ هزار بشکه دنبال کردند.

امروز گاز مایع، بنزین موتور، سوخت جت (ATK)، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره محصولات اصلی پالایشگاه نفت بندرعباس را تشکیل می‌دهند و در کنار آنها وکیوم باتوم، وکیوم سلابس، گوگرد، لوبکات سنگین، آیزوریسایکل و حلال ۴۰۲ نیز فرآورده‌های ویژه تولیدی در این پالایشگاه را تشکیل می‌دهند.

در کنار تغییرات در ظرفیت پالایشی پالایشگاه بندرعباس به عنوان مدرن‎ترین پالایشگاه نفت خام، یکی از مهم‌ترین مسائل مد نظر مدیریت پالایشگاه حرکت به سمت کیفی‌سازی محصولات تولیدی بر اساس استانداردهای روز دنیا بود و بر همین اساس طرح ملی افزایش ظرفیت تولید بنزین و بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز در این پالایشگاه اجرایی شد که با تکمیل همه واحد های عملیاتی آن، طرح در بهمن ماه سال ۹۷ با حضور رئیس‌جمهوری به بهره برداری رسید.

بر اساس این طرح میزان تولید بنزین در پالایشگاه نفت بندرعباس ۴ میلیون لیتر در روز افزایش یافت و میزان گوگرد آن از حدود ۴۰۰  پی پی ام به کمتر از ۱۰ پی پی ام کاهش یافت و موجب بهبود کیفیت بنزین تولیدی پالایشگاه بندرعباس بر اساس استاندارد یورو پنج شد.

طرح‌های در حال اجرا در پالایشگاه نفت بندرعباس

در ارتباط با برخی از طرح‌های مهم اجرا شده در پالایشگاه نفت بندرعباس در طول فعالیت آن می‌توان به طرح‌های موفق و مهمی اشاره کرد از جمله افزایش ظرفیت خوراک واحد آیزوماکس از ۲۸ هزار به ۳۱ هزار بشکه در روز و به تبع آن افزایش تولید فرآورده‌های با ارزش افزوده بیشتر، مقاوم‌سازی واحدهای عملیاتی، مخازن و اسکله نفتی، ساخت و توسعه بازوهای بارگیری، توسعه ایستگاه بارگیری فرآورده‌های ویژه، احداث خطوط محصولات ویژه برای افزایش ظرفیت انتقال محصولات به بازوهای بارگیری، طراحی، نصب و راه اندازی سامانه آنلاین پایش آلایندگی اشاره کرد.

همچنین طرح‌هایی مبتکرانه از جمله استفاده از برش روغن سنگین در خوراک واحد هیدروکراکر، طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی سیستم اطفا حریق توربین‌های گازی، انجام طرح احیا جاذب‌های سامانه خالص‌سازی هیدروژن و تولید اسید کلریدریک مورد نیاز صنایع پالایشگاهی و قطعه کنترل کننده گرمکن واحد احیاء کاتالیست که برای نخستین بار توسط کارکنان پالایشگاه نفت بندرعبای اجرایی شدند که پیش از این با صرف هزینه های سنگین ارزی و زمان طولانی از خارج کشور تامین می‌شدند، مسیر توسعه و تولید در این پالایشگاه را سرعت داده است.

مدیرعامل شرکت پالایش نفت بندرعباس به مناسبت چهارم مرداد سال ۷۶ سالروز افتتاح این شرکت در گفت‌وگو با ایرنا اظهارداشت: اجرای طرح‌های عمرانی در راستای توسعه در مراکز تولید انرژی کشور با توجه به نیاز روز افزون جامعه به انرژی روندی توقف ناپذیر است که می‌توان به ساخت شش دستگاه مخزن جدید ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی شرکت پالایش نفت بندرعباس اشاره کرد که عملیات ساخت این مخازن از اردیبهشت امسال آغاز شد.

هاشم نامور افزود: این مخزن‌ها شامل ۲ دستگاه مخزن برای فرآورده بنزین از نوع سقف شناور و ۴ دستگاه مخزن از نوع سقف ثابت برای فرآورده نفت گاز است که هر یک ظرفیت ذخیره‌سازی ۲۵۰ هزار بشکه را دارند.

وی گفت: با ساخت مخازن جدید در مجموع ظرفیت ذخیره‌سازی فرآورده‌ها در پالایشگاه نفت بندرعباس به میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه افزایش می‌یابد و علاوه بر آن حجم ذخیره‌سازی را نیز به مدت ۱۰ روز افزایش می‌دهد.

بومی‌سازی و حمایت از توان ساخت داخل

مدیرعامل شرکت پالایش نفت بندرعباس ادامه داد: در طرح‌های توسعه کمی و کیفی در پالایشگاه نفت بندرعباس، به منظور اجرای سیاست‌های کشور مبنی بر حمایت از توان و ساخت داخل، تاکنون افزون بر ۳۳ هزار و ۹۹۰ قلم قطعه پالایشگاهی به تعداد کل ۱۸ میلیون و ۷۹۰ هزار عدد با تکیه بر دانش و توان متخصصان این پالایشگاه و تولیدکنندگان داخلی ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است.

به گفته نامور، هدف اصلی این شرکت تولید فرآورده‌های نفتی و انرژی مورد نیاز کشور است و با وجود مشکلاتی مانند تحریم و تامین قطعات، این شرکت توانست با نهادینه کردن تفکر جهادی و کار با بهره‌وری بالا در مسیر پیشرفت حرکت کند.

وی شناسایی سازندگان توانمند در استان هرمزگان را از دیگر برنامه های شرکت پالایش نفت بندرعباس عنوان کرد و افزود: برای شناسایی سازندگان هرمزگانی نیز بازدید از شهرک صنعتی بندرعباس به همراه گروه‌های تعمیرات، مهندسی، بازرسی فنی و مدیریت کالا پالایشگاه بندرعباس برای استفاده بیشتر از ظرفیت‌های موجود در استان در فرآیند بومی‌سازی قطعات مورد نیاز پالایشگاه برنامه‌ریزی شده است.

این مسوول در حوزه نفتی ابرازداشت: به دلیل بهره‌گیری پالایشگاه نفت بندرعباس از فناوری‌های پالایشی بهینه و سامانه‌های بازیافت حرارت، شدت مصرف انرژی این پالایشگاه در بین پالایشگاه‌های کشور کمترین مقدار است و علاوه بر این طرح‌های بهبود دیگری نیز با هدف بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های فرآیندی پالایشگاه اجرا شده که می‌توان به پروژه مدیریت و بازیافت گازهای مشعل اشاره کرد که در ۲ مرحله درحال اجراست.

نامور هم‌چنین گفت: طرح مدیریت و بازیافت گازهای مشعل از پروژه‌های مهم شرکت پالایش نفت بندرعباس در حوزه انرژی است که مهم‌ترین دستاورد آن صیانت از محیط زیست با کاهش گاز طبیعی مصرفی پالایشگاه به میزان بیش از ۸۰ میلیون متر مکعب در سال است و موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش قابل ملاحظه میزان آلایندگی می‌شود.

پالایش نفت بندرعباس همگام با محیط زیست