دریای اندیشه

طی روزهای اخیر تصاویر متعددی از صید به روش ترال در آب‌های جنوب کشور منتشر می‌شود. این روش صید انتقاد بسیاری از فعالان محیط زیست را به دنبال دارد چرا که گفته می‌شود با هر بار کشش تور ترال حدود ۵ تا ۲۵ درصد محیط زنده بستر دریا از بین می­‌رود. مدیرکل دفتر حفاظت از سواحل دریایی سازمان محیط زیست می‌گوید که سازمان شیلات با همکاری سازمان محیط زیست دستورالعمل صید ترال در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان را تدوین کرده است.

داود میرشکار

ضمن اشاره به اینکه اگر صید ترال در کشور به درستی و با اصول مشخصی انجام نشود و نظارتی بر آن صورت نگیرد می‌تواند بسیار پرخطر و آسیب‌زننده باشد، اظهار کرد: سازمان بین‌المللی دریانوردی، خلیج فارس را منطقه‌ای ویژه از نظر زیست محیطی اعلام کرده است. خلیج فارس دریایی نیمه بسته است و کشورهای متعددی از آن بهره‌برداری می‌کنند. این بهره‌برداری‌ها اعم از احداث آب شیرین‌کن‌ها، آبزی‌پروری، حمل و نقل مواد نفتی و... فشارهایی را بر زیستگاه خلیج فارس وارد کرده است.

وی ادامه داد: با درنظر گرفتن این موضوع اگر از ذخایر آبزیان این دریا بهره‌برداری اصولی صورت نگیرد - مانند صید ترال در خلیج فارس و دریای عمان - زیستگاه و گونه‌های شاخص که سلامت اکولوژیک خلیج فارس به آن‌ها بستگی دارد از بین می‌رود و اولین ضرر را خود جامعه صیادی خواهد کرد.

مدیرکل دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه نبود نظارت کافی از سوی دستگاه‌های مسئول از جمله سازمان شیلات، نیروی انتظامی و سازمان حفاظت محیط زیست سبب شده است عده‌ای دست به تخلف بزنند، تصریح کرد: هر کدام از این دستگاه‌ها به دلیل وجود خلاهایی مانند کمبود نیروی انسانی، کمبود تجهیزات و اعتبارات نمی‌توانند وظیفه نظارتی خود درحوزه بهره‌برداری پایدار را به درستی به انجام برسانند. از این‌رو عده‌ای منفعت طلب که به منافع ملی توجهی ندارند تخلفاتی را در حوزه صید ترال انجام می‌دهند تا بتوانند از یک فعالیت اقتصادی سود بیشتری کنند. 

میرشکار در ادامه با اشاره به اینکه به دنبال این موضوع تعداد زیادی شناور اقدام به صید ترال کردند، گفت: این مسئله علاوه بر مشکلات زیست محیطی تعارضات زیادی با شیوه‌های دیگر صیادی دارد. به همین دلیل به دستور رییس جمهوری وزارت کشور همچنین دستگاه‌های دیگری از جمله قوه قضاییه به موضوع صید ترال ورود پیدا کردند و این مسئله در کارگروه ملی ساماندهی سواحل، بنادر و جزایر که بخشی از کارگروه امنیت ملی است مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی دستورالعمل صید ترال در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان در کارگروه ملی ساماندهی سواحل، بنادر و جزایر

وی در ادامه اظهار کرد: در کارگروه ملی ساماندهی سواحل، بنادر و جزایر  نمایندگان دستگاه‌های مختلفی حضور دارند و تلاش کردیم که راهکار مشخصی برای صیادی با کمترین آسیب‌ها به ذخایر دریایی پیدا کنیم. در این راستا سازمان شیلات با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی دستورالعمل صید ترال در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان را تدوین کردند. در حال حاضر این دستورالعمل برای بررسی و تایید به کارگروه ملی ساماندهی سواحل، بنادر و جزایر فرستاده شده است.

مدیرکل دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در برخی موارد ناچار به استفاده از صید ترال هستیم، تصریح کرد: برای مثال صید میگو را به هیچ روش دیگری جز ترال نمی‌توان انجام داد بنابراین ما ناچار هستیم که برخی از فعالیت‌ها را با شیوه‌های خاصی اجرایی و تلاش کنیم که کمترین آسیب را به اکوسیستم دریا وارد کنیم. در دستورالعمل صید ترال در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان مشخص شده است که چه شناورهایی در چه محدوده‌ای و در چه بازه زمانی می‌توانند اقدام به صید ترال کنند.

به گفته میرشکار اگر این دستورالعمل در کارگروه ملی ساماندهی سواحل، بنادر و جزایر تایید شود صید ترال در کشور تا حدود زیادی ساماندهی می‌شود و تنها در محدوده‌ جغرافیایی مشخص و در بازه زمانی معینی انجام خواهد شد. اگر شناوری خارج از محدوده و زمان مشخص اقدام به صید ترال کند با دستور مقام قضایی متوقف می‌شود همچنین چندین سامانه پایش آنلاین روی شناورهایی که اقدام به صید ترال می‌کنند، نصب می‌شود و به صورت مداوم کنترل خواهند شد.

وی افزود: چنانچه این سامانه‌ها خاموش شوند جرائم سنگینی برای شناور مانند لغو پروانه در نظر گرفته شده است البته در کنار این آموزش صیادان بسیار مهم است که در دستور کار قرار گرفته است.

مدیرکل دفتر حفاظت از زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان با اشاره به اینکه صید ترال و انواع دیگر صیدها آسیب‌های متعددی را برای زیستگاه‌های دریایی به دنبال دارد، گفت: ما باید به گونه‌ای مدیریت و نظارت روی این موضوع داشته باشیم که خسارت‌ها به حداقل برسد. از سوی دیگر سازمان شیلات به صورت قانونی وظیفه ارزیابی ذخایر ژنتیک، صدور پروانه صید و نظارت بر آن را برعهده دارد و به نوعی جای خالی سازمان حفاظت محیط زیست در این فرآیندها دیده می‌شود. به همین دلیل ما به دنبال آن هستیم که بتوانیم این قانون را تا حدودی اصلاح کنیم.

به گزارش ایسنا، صید با تور ترال (Trawling) - که نقدهای بسیاری بر استفاده از آن وارد است - باعث آسیب به بستر دریا و تپه­‌های مرجانی واقع در بستر می­‌شود. تخمین زده شده است که با هر بار کشش تور ترال حدود ۵ تا ۲۵ درصد محیط زنده بستر دریا از بین می­‌رود. اخیرا سازمان شیلات اعلام کرده است که حدود ۱۳۴ فروند کشتی برای صید ترال در کشور فعال هستند.