به قلم:راضیه سالاری
ویروس زیکا که به طور عمده توسط همین پشه منتقل می‌شود، می‌تواند به خصوص برای زنان باردار خطرناک باشد و باعث مشکلات جدی در رشد مغز نوزادان مانند میکروسفالی شود. همچنین بیماری چیکونگونیا که با تب و درد مفاصل شدید شناخته می‌شود، می‌تواند باعث ناتوانی طولانی‌مدت در بیماران شود. علاوه بر این، تب زرد نیز که در برخی مناطق جهان به وسیله پشه آئدس منتقل می‌شود، از دیگر بیماری‌های خطرناک مرتبط با این ناقل است هرچند شیوع آن در ایران بسیار نادر است.جنوب ایران به ویژه مناطق بندرعباس، به دلیل شرایط اقلیمی گرم و مرطوب، محیط بسیار مناسبی برای رشد پشه آئدس فراهم کرده است.
در این مناطق، فصل تابستان طولانی و دمای هوا بالا است که شرایط بهینه برای فعالیت و تولید مثل این پشه‌ها را فراهم می‌کند. علاوه بر این، استفاده گسترده از کولرهای گازی در جنوب ایران به عنوان یکی از عوامل مهم در افزایش جمعیت پشه آئدس شناخته می‌شود چرا که تجمع آب راکد در این کولرها محل مناسبی برای تخم‌ریزی و رشد لاروهای پشه است.
همچنین، عدم مدیریت مناسب منابع آب و وجود ظروف و وسایل بلااستفاده که آب راکد در آن‌ها جمع می‌شود، مشکل را پیچیده‌تر کرده است.
راهکارهای پیشگیری و کنترل
کنترل و کاهش جمعیت پشه آئدس نیازمند یک رویکرد جامع و مشارکتی است که شامل همکاری مردم، شهرداری‌ها و سازمان‌های بهداشتی می‌شود. نخستین و مهم‌ترین گام، حذف مکان‌های تجمع آب راکد است.
تخلیه منظم آب حاص از فعالیت کولرها، تخلیه ظروفی که آب در آن‌ها جمع می‌شود، جمع‌آوری و دور ریختن لاستیک‌های فرسوده و زباله‌های غیرقابل استفاده از جمله اقدامات موثر در این زمینه هستند.
علاوه بر این، آگاهی‌بخشی عمومی و آموزش مردم در خصوص نحوه مقابله با پشه آئدس و جلوگیری از تکثیر آن اهمیت زیادی دارد. برگزاری کمپین‌های آموزشی، نصب تابلوها و بروشورهای اطلاع‌رسانی در نقاط پرتردد و مدارس و استفاده از رسانه‌های محلی می‌تواند به بالا بردن دانش عمومی کمک کند.
در کنار این اقدامات، استفاده از روش‌های فنی و شیمیایی مانند سم‌پاشی‌های هدفمند، نصب توری‌های محافظ در درب و پنجره‌ها و استفاده از مواد دفع کننده حشرات می‌تواند به کاهش جمعیت پشه کمک کند. همچنین، بهسازی محیط ، مدیریت بهتر آب‌های سطحی و کنترل منابع آب از دیگر راهکارهای موثر هستند.
مردم نقش کلیدی در کنترل پشه آئدس دارند. همکاری فعال آن‌ها در پاکسازی محیط زندگی خود، جلوگیری از ریختن نخاله‌ها و آب‌های راکد، شستشوی مرتب کولرهای آبی و همکاری با مسئولان محلی برای جمع‌آوری لاستیک‌ها و زباله‌های مستعمل، می‌تواند به طور چشمگیری از تکثیر این پشه جلوگیری کند.
رعایت این نکات ساده می‌تواند سلامت فردی و جمعی را حفظ کند و از شیوع بیماری‌های خطرناک جلوگیری نماید.پشه آئدس به عنوان ناقل بیماری‌های ویروسی خطرناک، تهدیدی جدی برای سلامت ساکنان جنوب ایران به ویژه بندرعباس محسوب می‌شود. شرایط اقلیمی گرم و مرطوب، توسعه شهری نامناسب و کمبود آگاهی عمومی، زمینه را برای رشد این پشه فراهم کرده است.
کنترل و پیشگیری از این پشه نیازمند همکاری گسترده بین دستگاه‌های دولتی، سازمان‌های بهداشتی و مردم است. با ارتقاء آگاهی عمومی، بهسازی محیط زیست و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه به صورت مستمر، می‌توان این تهدید را کاهش داد و سلامت جامعه را حفظ کرد.
