به گزارش دریای اندیشه، آیین اختتامیه این رویداد در دبیرستان جلال آل‌احمد بیش از آنکه یک مراسم پر زرق‌وبرق باشد، میدان تمرین آغازکردن از مسئله، تمرین شنیدن بازخورد، تمرین بازطراحی و حرفه‌ای ارائه‌دادن بود و در سایه چنین منطق اجرایی، نوآوری از قاب شعار فاصله گرفت و به معنای عملی حل مسئله نزدیک شد.
پیام روشن پایانی آغازگر در سالن میزبان، جایی که نور زرد ملایم بر چهره‌هایی افتاده بود که تمرکز را فریاد می‌زدند، تیم‌ها با بوم‌های مدل کسب‌وکار، نمودار هزینه و درآمد و روایت‌های مسئله‌محورشان پای‌کار آمدند.
ضرباهنگ ورق‌خوردن دفترچه‌ها، گفت‌وگوهای کوتاه میان اعضا و نگاه‌های دقیق منتورها، فضای رویداد را از تشریفات دور و به کار و یادگیری نزدیک کرده بود.
سرمایه انسانی آموخته به مسئله‌محوری و شبکه‌ای از نهادهای محلی که تصمیم گرفته‌اند کنار هم بایستند و مسیر نوآوری را در این پهنه دریایی جدی بگیرند، دونقطه قوت این مراسم بود که در بازتاب اولیه این مراسم به چشم می‌آمد.
فضای اختتامیه، نه بزک تشریفات بلکه سادگی مؤثری داشت؛ تیم‌ها سر بر بوم‌های کسب‌وکار خم کرده و بادقت، جریان ارزش را کنار معادلات هزینه و درآمد مرور می‌کردند.
تمرکز، شاخص‌ترین صفت قابل‌مشاهده بود. نگاه‌ها کمتر به دوربین‌ها و بیشتر به اسلایدها و یادداشت‌ها دوخته می‌شد؛ گویی همه موافق بودند که اعتبار این رویداد به یادگیری عملی و خروجی‌های سنجش‌پذیر آن و نه به هیاهوست.
دریا در این روایت، صرفاً پس‌زمینه بصری نبود؛ صورت‌مسئله‌ای بود که اقتصاد محلی، فرهنگ بومی و تجربه زیسته نسل جوان را به هم پیوند می‌داد. بسیاری از ایده‌ها از شکاف‌هایی می‌آمد که شرکت‌کنندگان در میدان واقعی کار با آن مواجه و بر بهبود فرایندها در شیلات، ایده‌های نو برای گردشگری پایدار یا راه‌حل‌هایی برای کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری زنجیره‌های محلی تأکید داشتند که در چنین بستری، رویداد به آزمایشگاه زنده و جایی برای سنجیدن فرضیه‌ها و لمس نخستین نشانه‌های بازار تبدیل شد.
قاب هم‌افزایی علم و اجرا
حضور مسئولان ارشد محلی و استانی به رویداد وزن و افق می‌داد. در کنار رضا شهیدیان فرماندار سیریک، علیرضا نصیری رئیس پارک علم‌وفناوری هرمزگان، مسئول پارک علم‌وفناوری شرق استان، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان و مسئول مرکز رشد میناب نیز حضور داشتند.
این جمع، ترکیبی از اراده‌های اجرایی، علمی و محلی بود؛ ترکیبی که اگر به برنامه‌های پسارویداد متصل بماند، می‌تواند شکاف معمول میان سیاست‌گذاری و اجرا را کاهش دهد.
تمرکز نصیری در این مراسم بر سرمایه انسانی و نقش رویدادها در شناسایی و توانمندسازی تیم‌ها برجسته بود؛ رویکردی که مسیر چندسال اخیر پارک علم‌وفناوری هرمزگان نیز آن را تأیید می‌کند و توسعه از چند شرکت محدود به صدها واحد فناور و دانش‌بنیان مبین همین موضوع است.
در سوی دیگر، شهیدیان این رویداد را از زاویه سرزمینی می‌دید؛ پیوند ظرفیت‌های دریایی سیریک با دانش و فناوری و لزوم استمرار برنامه‌ها برای باردهی «باغ نوآوری» شهرستان که اگر به‌موقع و منظم آبیاری شود، سرمایه جذب می‌کند، اشتغال می‌آفریند و امید اجتماعی می‌زاید.
صدیقه طاهری، سرپرست نمایندگی پارک علم‌وفناوری هرمزگان در سیریک، از آغاز تا اختتامیه نخ تسبیح اجرایی برنامه بود. این رویداد به‌عنوان نخستین تجربه رسمی شهرستان در حوزه استارتاپ‌های دریایی باهدف ترویج فرهنگ کارآفرینی و شناسایی ایده‌های مسئله‌محور در حوزه‌های دریا، شیلات، گردشگری و صنایع وابسته طراحی شد.
ثبت‌نام ۵۵ نفر و حضور فعال ۴۰ شرکت‌کننده تصویری از تنوع نسلی و تجربی ارائه کرد. از دانش‌آموزان مشتاق تا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و کارآفرینان محلی که مسئله‌های واقعی را به سالن آوردند.
ستون فقرات این برنامه سه‌روزه را آموزش‌های فشرده و کارگاه‌های عملی شکل داد که مبانی استارتاپ و کار تیمی، بوم مدل کسب‌وکار، تکنیک‌های ایده‌پردازی، روش‌های طراحی محصول و تمرین ارائه جزئی مهم از این رویداد بود.
نظمی که در یادگیری جریان داشت، به‌خوبی در رفتار تیم‌ها رسوب‌کرده بود و تقسیم کار روشن، به‌کاربستن بازخورد، بازطراحی نمونه اولیه و پیشبرد روایت ارائه از مسئله به راه‌حل و از راه‌حل به بازار جزئی از این فرایند بود که نتیجه آن شکل‌گیری لهجه حرفه‌ای هر تیم بود؛ لهجه‌ای که نشان می‌داد تیم‌ها علاوه بر ایده، قواعد بازی را هم می‌آموزند.
مرحلهی نهایی با ۹ ایده منتخب برگزار شد؛ صحنه‌ای که در آن اضطراب سازنده و اعتمادبه‌نفس درهم‌تنیده بود. تیم‌ها کوشیدند مسئله را روشن روایت کنند، راه‌حل را با زبان مخاطب توضیح دهند و چشم‌انداز بازار را با اعدادی معقول و قابل‌دفاع ترسیم کنند. داوران و مربیان در حاشیه با نگاه‌هایی که نیمه‌لبخند و نیمه نقد بود، مسیر رشد تیم‌ها را مرور می‌کردند و آنجا بود که معنای منتورینگ خود را در تربیت گفت‌وگو و نه دیکته‌کردن پاسخ نشان داد.
این مرحله، صرفاً محل رقابت نبود؛ میدان یادگیری همگانی بود؛ حتی تیم‌هایی که به سکو نرسیدند، با شبکه، تجربه و نقشه راهی روشن‌تر سالن را ترک کردند، دستاوردی که ارزش آن در چرخه واقعی نوآوری کمتر از رتبه‌های نهایی نیست.
پشت‌صحنه اختتامیه، شبکه‌ای از نهادهای پشتیبان حضور داشتند که وزن برنامه را دوچندان کرد؛ پارک علم‌وفناوری هرمزگان و خانه نارنجی در کنار فرمانداری سیریک، اداره بنادر و دریانوردی، شیلات، اداره صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی؛ این ترکیب نشان می‌دهد توسعه نوآوری، پروژه یک نهاد نیست؛ فرایندی میان‌بخشی است که تنها با هم‌افزایی به ثمر می‌نشیند.
اهمیت این هم‌افزایی زمانی کامل می‌شود که به مرحله پسارویداد پیوند بخورد و طراحی مسیرهای منتورینگ، تسهیل دسترسی تیم‌ها به زیرساخت‌های آزمایشگاهی و فضای کار اشتراکی، ارائه خدمات مالکیت فکری، شبکه‌سازی با سرمایه‌گذاران خرد و تعریف میدان‌های آزمون در کسب‌وکارهای محلی ظهور پیدا کند و اگر چنین نقشه راهی تدوین و اجرا شود، این رویداد از یک مراسم نمایشی به چرخه‌ای در زیست‌بوم بدل خواهد شد.
چهره‌های پیشرو و نام‌هایی که می‌مانند
برگزیدگان نخستین رویداد استارتاپی دریایی سیریک به ترتیب تیم دریاچک (فرزند دریا)، «صیدوران»، «الماس سبز» و «فراتک» بودند و «رقصنده شب‌تاب» هم توانست شایسته تقدیر شناخته شود.
عنوان‌ها صریحاً ما را به هویت دریایی منطقه ارجاع می‌دهند و از نگاه مسئله‌محور تیم‌ها خبر می‌دهند. بااین‌حال، پیام اعلام نتایج بیش از آنکه خط پایان باشد، آغاز مرحله‌ای تازه است و از امروز پرسش اصلی این تیم‌ها به‌جای چطور آغاز کنیم؟ چگونه توسعه دهیم؟ خواهد بود.
این رویداد، نقش سکوی پرتاب را ایفا کرد؛ اما پرواز واقعی در برنامه‌های پسینی رخ می‌دهد، آنجا که تیم‌ها با مشتری، سرمایه‌گذار، مقررات و واقعیت‌های بازار مواجه می‌شوند و یادگیری‌شان عمق پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، تکیه بر ظرفیت‌های بومی، از دریا و شیلات تا گردشگری و صنایع وابسته، مزیتی راهبردی است که سیریک با پیوند ناگسستنی‌اش با دریا می‌تواند آزمایشگاهی برای فناوری‌های دریایی، شیلات هوشمند و گردشگری پایدار باشد؛ مشروط به آنکه مسئله واقعی در کانون بماند و تصمیم‌ها بازتاب نیاز سنجیده باشد.
اکنون که شور اختتامیه فرونشسته، وزن استمرار دوچندان است و سه مؤلفه یعنی تداوم منتورینگ، زیرساخت‌های دسترس‌پذیر و پیوند با سرمایه و بازار کار برای تبدیل این حرکت به اکوسیستم ضروری است. در کنار این مؤلفه‌ها، نقش فرمانداری و دستگاه‌های اجرایی در رفع موانع اداری و تسهیل مجوزها کلیدی است؛ همان نقطه‌ای که هم‌افزایی بین‌بخشی از شعار به عمل تبدیل می‌شود.
نقش مهم پارک علم‌وفناوری در تسهیل ارتباط میان ایده و ظرفیت
پارک علم‌وفناوری هرمزگان در این رویداد نه‌فقط نقش پشتیبان که نقش مترجم را نیز ایفا کرد؛ ترجمه نیازهای محلی به زبان نوآوری و ترجمه ایده‌های نوآورانه به مسیرهای اجرایی.
تأکید علیرضا نصیری بر سرمایه انسانی و تجربه چندسال اخیر در افزایش کمّی و کیفی شرکت‌های فناور، نشان داد که پارک می‌تواند هم در شناسایی استعدادها و هم در حرفه‌ای‌سازی تیم‌ها مؤثر باشد؛ به‌ویژه وقتی با نهادهای محلی هم‌راستا شود.
در سیریک، حضور نمایندگی پارک و مدیریت میدانی، پیوند آموزش، اجرا و شبکه پشتیبانی را برقرار کرد؛ پیوندی که اگر به شتاب‌دهی و سرمایه ختم شود، می‌تواند چرخه ایده تا محصول را در همان مقیاس محلی فعال کند. سیریک، به دلیل نزدیکی به منابع دریایی، تنوع زیستی، فرهنگ دریانوردی و زنجیره‌های خرد، اما ریشه‌دار محلی، مزیت‌های فراوانی در حوزه‌های فناوری‌های پشتیبان شیلات و آبزی‌پروری، راهکارهای مدیریت پسماند و محیط‌زیست دریایی، گردشگری، بوم‌گردی و صنایع وابسته به دریا و خدمات بندری در مقیاس محلی دارد و قراردادن این محورهای بومی در کانون برنامه‌های بعدی، می‌تواند مسیر رشد تیم‌ها را کوتاه‌تر و احتمال موفقیت را بیشتر کند.
اگر گام‌های پسارویداد که به آن اشاره شد، باحوصله، تدبیر و هم‌افزایی برداشته شود، سیریک می‌تواند نه‌تنها مقصدی برای گردشگران که مبدئی برای نوآوری‌های دریایی باشد.
