تکنولوژی دیگر مهمان زندگی ما نیست، صاحبخانه است؛ از پرداخت قبوض تا تحصیل فرزندان، همهچیز به گوشی هوشمند و اینترنت وابسته شده و خانوادهها هر روز بیشتر وارد دنیای دیجیتال میشوند. اما این وابستگی، بدون آموزش و سواد رسانهای، میتواند خطرناک و چالشبرانگیز باشد. حالا بیش از هر زمان دیگر، امنیت اطلاعات و آگاهی دیجیتال به یک دغدغه جدی در جامعه تبدیل شده است.
انقلاب دیجیتال در خانههای ایرانی
به گزارش دریای اندیشه؛ زندگی روزمره ما چنان با فناوری عجین شده که اگر اینترنت قطع شود، بسیاری از کارهای معمولی ما دچار بحران میشود؛ حتی ارتباط با نزدیکترین افراد. بدون موبایل، نه پرداخت انجام میشود، نه درس و کار و نه حتی خرید ساده روزانه. آمارها نشان میدهد؛ بیش از ۹۵ درصد مردم ایران گوشی هوشمند دارند، بچهها از سنین ۷ تا ۱۰ سالگی وارد فضای مجازی میشوند و بیش از ۷۰ درصد خریدها بهصورت آنلاین انجام میشود. این یعنی خانوادهها هر روز بیشتر در فضای دیجیتال زندگی میکنند؛ اما آیا به همان اندازه ایمن و آگاه هستند؟
تهدیدهایی که پشت صفحه پنهان شدهاند
فیشینگ، باجافزار، هک مودم، سرقت اطلاعات، جعل هویت، انتشار تصاویر خصوصی… جرایمی که روزبهروز در حال افزایشاند و قربانی مهمترین آنها مردم عادی هستند؛ کسانی که تصور میکنند «برای ما اتفاق نمیافتد!» فقط کافی است رمز وایفای شما ساده باشد تا هویتتان در یک جرم سایبری به خطر بیفتد.
کودکان؛ کاربران بیدفاع دنیای مجازی
کودکان امروز زودتر از آنچه والدین تصور میکنند وارد گوشی و اینترنت میشوند. اگر آموزش نبینند، ممکن است با افراد ناشناس در ارتباط قرار بگیرند، تصاویر یا اطلاعات شخصی منتشر کنند، مورد اذیت و آزار آنلاین قرار گیرند یا در دام قمار اینترنتی و بازیهای خطرناک بیفتند. پیشگیری از این آسیبها تنها با آگاهی والدین ممکن است؛ نه با ممنوعیت کامل استفاده از گوشی. خانه هر چقدر امن باشد، اگر مودم پسورد ضعیف داشته باشد، یک درِ باز برای مجرمان است. نفوذ به مودم یعنی نفوذ به عکسها، چتها، حسابهای بانکی و اطلاعات کاری.
رمزهای ساده مانند 123456 یا شماره موبایل، بزرگترین دشمن امنیت خانه هستند.
کلاهبرداریهای آنلاین؛ از پیامک تا صفحات جعلی
در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها لینکهای جعلی بانکی، پیشنهادهای وسوسهانگیز، پیامهای ناشناس با عنوان بانک یا سامانه قضایی. به دام انداختن مردم هر روز هوشمندانهتر میشود.
هر خانوادهای که موبایل دارد، اینترنت دارد و کارت بانکی دارد، باید امنیت دیجیتال را جدی بگیرد.
فناوری آمده تا زندگی را آسانتر کند؛ اما اگر بلد نباشیم درست از آن استفاده کنیم، بزرگترین تهدید برای زندگی شخصی و خصوصی ما میشود.
رسانهها و مسئولیت آموزش عمومی
رسانهها نقشی کلیدی در ارتقای سواد دیجیتال دارند. روزنامهها، سایتهای خبری و حتی شبکههای اجتماعی میتوانند بهجای تمرکز صرف بر سرگرمی و اخبار هیجانی، بخشی از محتوای خود را به آموزش شهروندان اختصاص دهند.
مردم باید بدانند خطرات سایبری واقعیاند، هر کاربر بخشی از دفاع دیجیتال کشور است و امنیت فقط وظیفه متخصصان نیست.برخی تصور میکنند امنیت دیجیتال یک هزینه اضافی است. اما واقعیت این است که خسارت ناشی از بیتوجهی به امنیت چندین برابر بیشتر است. نمونههای واقعی خسارت مالی بر اثر فیشینگ، تهدید به انتشار تصاویر شخصی، سرقت حسابهای کاری و از دست رفتن پروژهها، نابودی اعتبار اجتماعی در صورت جعل هویت. حفاظت از اطلاعات، حفاظت از زندگی شخصی است. آسیبهای دیجیتال فقط اقتصادی نیست. اعتماد بیجا در ارتباطهای اینترنتی و شبکههای اجتماعی، میتواند زمینهساز: افسردگی و اضطراب، سوءاستفاده عاطفی، تهدید، توهین و خشونت کلامی یا اعتیاد دیجیتال مخصوصاً در نوجوانان باشد. پس امنیت دیجیتال یعنی امنیت روانی خانواده نیز.
جهان دیجیتال مثل یک بزرگراه پرسرعت است رسیدن سریعتر، در کنار احتمال تصادف بیشتر! مسیر امن یعنی آموزش مداوم، احتیاط در کلیکها، حفظ حریم خصوصی و آگاهی از تهدیدها. سواد دیجیتال، دیگر مهارت آینده نیست؛ نیاز امروز است. هر خانوادهای که در فضای مجازی حضور دارد، باید از خود و عزیزانش محافظت کند. امنیت، انتخاب نیست؛ ضرورت زندگی در قرن بیستویکم است.
