به گزارش دریای اندیشه ؛نان، این خوراک ساده و قدیمی، هنوز هم ستون اصلی سفره بسیاری از خانواده‌های ایرانی است. از صبحانه‌های ساده تا شام‌های خانوادگی، نان بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره مردم است. اما این روزها، در برخی نقاط کشور، خرید همین خوراک ساده هم با محدودیت مواجه شده است؛ محدودیتی که باعث اعتراض بسیاری از شهروندان شده و پرسش‌های بی‌پاسخی را پیش روی مسئولان قرار داده است.
ماجرای محدودیت ۷ قرص نان
در روزهای اخیر، خبرهایی منتشر شده که تعدادی از نانوایی‌های سنگک در شهرهای مختلف، به دستور اتحادیه نانوایان، فروش بیش از ۷ قرص نان به هر مشتری را ممنوع کرده‌اند. مشتریانی که بخواهند تعداد بیشتری نان تهیه کنند، با پاسخ منفی و حتی گاهی برخورد تند روبه‌رو می‌شوند.
یک شهروند که برای خرید نان به نانوایی سنگک مراجعه کرده بود، به خبرنگار ما گفت:
برای یک مهمانی خانوادگی، ۱۰ قرص نان خواستم. فروشنده گفت بیش از ۷ نان نمی‌توانم بدهم چون اتحادیه جریمه می‌کند. با این گرمای طاقت‌فرسا، مگر چند بار می‌توانیم در روز بیاییم نانوایی؟ مگر نان را قاچاق می‌کنیم که چنین محدودیت‌هایی گذاشته‌اند؟
این محدودیت در حالی اعمال می‌شود که قیمت هر قرص نان سنگک معمولی به ۶ هزار و ۸۵۰ تومان رسیده و بسیاری از مشتریان می‌گویند اندازه و وزن نان‌ها هم نسبت به گذشته کوچک‌تر شده است.
صدای اعتراض در صف نانوایی‌ها
صبح یک روز گرم تابستانی، به یکی از نانوایی‌های سنگک در مرکز شهر می‌رویم. صف مشتریان طولانی است و همه زیر آفتاب ایستاده‌اند. گفت‌وگو با مردم، ابعاد بیشتری از نارضایتی را نشان می‌دهد.
یک خانم خانه‌دار می‌گوید:سال‌هاست هر هفته یک‌بار نان می‌خرم و برای چند روز فریز می‌کنم. حالا باید چند بار بیایم چون نمی‌گذارند بیشتر از ۷ تا بخرم. اگر کسی بیمار در خانه داشته باشد یا بچه کوچک، این رفت‌وآمد واقعاً سخت است.
یک مرد میانسال که کنار او ایستاده، اضافه می‌کند:زمانی نان سنگک آنقدر بزرگ و سیرکننده بود که دو قرص برای یک وعده خانواده کافی بود. الان نه تنها کوچک شده، بلکه کیفیتش هم پایین آمده. محدودیت خرید، مشکل مردم را دو برابر کرد.
واکنش نانوایان
در این میان، نانوایان هم چندان راضی به نظر نمی‌رسند. صاحب یکی از نانوایی‌ها به ما می‌گوید:
این تصمیم از طرف اتحادیه به ما ابلاغ شده. ما خودمان هم می‌دانیم مشتری حق دارد هر تعداد نان بخرد، اما اگر بیشتر بدهیم جریمه می‌شویم. می‌گویند برای توزیع عادلانه است، اما مشتریان ناراضی‌اند و ما هم نمی‌دانیم تا کی ادامه خواهد داشت.
دلایل احتمالی این محدودیت
بر اساس پیگیری‌ها، چند دلیل برای این تصمیم مطرح شده است:
کمبود آرد یارانه‌ای
برخی مسئولان صنفی معتقدند که به دلیل محدودیت در توزیع آرد دولتی، باید نان به صورت عادلانه میان همه مشتریان تقسیم شود تا کمبود ایجاد نشود.
جلوگیری از احتکار و قاچاق نان
با توجه به تفاوت قیمت نان یارانه‌ای و آزاد، احتمال فروش مجدد یا قاچاق آن به شهرهای دیگر وجود دارد، هرچند تاکنون آمار رسمی و معتبری در این زمینه منتشر نشده است.
مدیریت صف‌ها و فشار بر تولید
نانوایی‌ها در ساعات اوج مراجعه، با حجم بالای تقاضا روبه‌رو هستند و محدودیت خرید می‌تواند باعث کاهش فشار بر تنور و کارگران شود.
تحلیل اقتصادی ماجرا
کارشناسان اقتصاد مواد غذایی می‌گویند این نوع محدودیت‌ها معمولاً زمانی اعمال می‌شود که تعادل عرضه و تقاضا به هم خورده باشد.
وقتی نان کوچک‌تر می‌شود و کیفیتش پایین می‌آید، مردم احساس می‌کنند در حال پرداخت پول بیشتر برای محصولی کم‌ارزش‌تر هستند. این حس بی‌عدالتی، تبعات اجتماعی دارد.
پیشینه محدودیت خرید نان در ایران
محدودیت خرید نان در ایران سابقه‌ای چند دهه‌ای دارد. در دهه ۶۰ و دوران جنگ، کوپن نان و سهمیه‌بندی وجود داشت. بعدها، در برخی مناطق و زمان‌های خاص مانند ماه رمضان یا ایام محرم، به دلیل افزایش تقاضا، سقف فروش تعیین می‌شد.
اما تفاوت امروز با گذشته این است که محدودیت فعلی در شرایطی اعمال می‌شود که کشور با بحران سراسری قحطی یا جنگ مواجه نیست و همین موضوع باعث می‌شود مردم، توجیه اقتصادی یا اجتماعی آن را نپذیرند.
انتظار مردم از مسئولان
شهروندان انتظار دارند که مسئولان اتحادیه نانوایان و نهادهای نظارتی، ضمن بازنگری در این تصمیم، سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که هم مانع از کمبود نان شود و هم حقوق مصرف‌کننده حفظ گردد.
نان، به عنوان اصلی‌ترین قوت مردم، باید با کمترین دغدغه به دست مصرف‌کننده برسد. اعمال محدودیت بدون توضیح شفاف، تنها باعث بی‌اعتمادی، صف‌های طولانی‌تر و افزایش فشار روانی بر مردم می‌شود.
