به قلم: مریم عزیزی
به گزارش دریای اندیشه؛ولادت حضرت امام جعفر صادق (ع) ششمین پیشوای شیعیان، تنها یک مناسبت تقویمی برای جشن و شادی نیست، بلکه فرصتی است برای بازخوانی یک مکتب عظیم فکری، اخلاقی و معنوی که قرن‌هاست چراغ هدایت امت اسلامی را روشن نگه داشته است. امام صادق (ع) نه فقط به عنوان یک رهبر مذهبی، بلکه به عنوان یک دانشمند، مصلح اجتماعی و آموزگار اخلاق، نقشی بی‌بدیل در تاریخ اسلام ایفا کرده‌اند.
میلاد ایشان یادآور این حقیقت است که اسلام تنها دین عبادت فردی و مناسک نیست؛ بلکه دین علم، اندیشه، جستجو و تلاش برای حقیقت است. امام صادق (ع) در دورانی به امامت رسیدند که جامعه اسلامی درگیر کشمکش‌های سیاسی و فکری فراوانی بود. حکومت بنی‌امیه در حال سقوط و بنی‌عباس در حال قدرت‌گیری بود. در چنین فضایی، امام صادق (ع) فرصت یافتند تا نهضتی علمی و فرهنگی پایه‌گذاری کنند که آثار آن تا امروز باقی مانده است.امامی که دانشگاهی بزرگ بنا کرد
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امام جعفر صادق (ع) تأسیس «دانشگاه علمی و فکری» در مدینه بود. هزاران شاگرد در رشته‌های گوناگون، از فقه و کلام گرفته تا شیمی، ریاضیات، نجوم و فلسفه، در محضر او درس آموختند. در منابع تاریخی آمده است که چهار هزار نفر از محضر آن حضرت بهره بردند.برخی از این شاگردان بعدها از بزرگ‌ترین دانشمندان جهان اسلام شدند. حتی جابر بن حیان، که به پدر علم شیمی مشهور است، از شاگردان امام صادق (ع) بود.
این نکته نشان می‌دهد که مکتب جعفری فقط یک مکتب فقهی نیست، بلکه مدرسه‌ای جامع است که علم و ایمان را در کنار هم می‌بیند. امام صادق (ع) با سخنان و سیره خود به ما آموختند که علم بدون معنویت می‌تواند خطرناک باشد و معنویت بدون علم نیز ناقص و ناکارآمد است.پیوند اخلاق و دانش
امام جعفر صادق (ع) در کنار ترویج علم، همواره بر اخلاق تأکید می‌کردند. در روایات بسیاری آمده است که ایشان فرمودند: «کسی که عقل ندارد، دین ندارد و هر کس اخلاق ندارد، بهره‌ای از ایمان ندارد.» این نگاه، نشان می‌دهد که در مکتب جعفری، دانش زمانی ارزشمند است که به اخلاق پیوند بخورد و در خدمت رشد انسانیت قرار گیرد
درسی که می‌توانیم از ولادت ایشان بگیریم این است که جامعه امروز ما، برای رهایی از بحران‌های اخلاقی و اجتماعی، نیازمند بازگشت به همین پیوند است. اگر علم همراه با انصاف، تقوا و اخلاق نباشد، تنها ابزار قدرت‌طلبی و سودجویی خواهد شدتولدی برای امید
ولادت امام صادق (ع) در واقع تولدی دوباره برای امت اسلامی بود. در روزگاری که شبهات فکری، انحرافات عقیدتی و انحطاط اخلاقی در جامعه رو به گسترش بود، امام صادق (ع) همانند خورشیدی تابان بر تاریکی‌ها نور افشاندند. ایشان با گشودن درهای علم و گفت‌وگو، به مسلمانان آموختند که پرسشگری نه تنها عیب نیست، بلکه مقدمه رسیدن به حقیقت است.
امروز که در جهان معاصر، با چالش‌هایی همچون بحران هویت، فروپاشی ارزش‌ها و سیطره ظواهر مادی روبه‌رو هستیم، بازگشت به مکتب جعفری می‌تواند امیدی تازه بیافریند. مکتبی که هم علم را پاس می‌دارد و هم اخلاق را؛ هم به فرد اهمیت می‌دهد و هم به جامعه؛ هم عقل را به رسمیت می‌شناسد و هم دل را.الگویی برای امروز
شاید بهترین راه بزرگداشت ولادت امام جعفر صادق (ع)، صرفاً برگزاری جشن‌ها و آیین‌های سنتی نباشد، هرچند این مراسم‌ها خود نشانه عشق و ارادت مردم به اهل‌بیت (ع) است. اما فراتر از آن، ما نیاز داریم اندیشه‌ها و سیره ایشان را در زندگی فردی و اجتماعی خود پیاده کنیم.
اگر امام صادق (ع) در عصر خود توانستند دانشگاهی بزرگ بنا کنند و هزاران اندیشمند پرورش دهند، امروز ما نیز می‌توانیم با الهام از مکتب ایشان، دانشگاهی از اخلاق و علم در جامعه بسازیم. اگر ایشان علم و اخلاق را در کنار هم قرار دادند، امروز هم ما باید علم و دین را از تقابل بیرون آورده و به هم پیوند بزنیم.سخن پایانی
ولادت امام جعفر صادق (ع) فرصتی است برای اندیشیدن دوباره به نقش دین در زندگی امروز. دین، همان‌گونه که امام صادق (ع) نشان دادند، نه یک مجموعه بسته و ایستا، بلکه یک مکتب پویا و زنده است که می‌تواند به نیازهای زمان پاسخ دهد.
بیاییم در این روز خجسته، علاوه بر شادی و تبریک، عهد ببندیم که از مکتب جعفری درس بگیریم: درس علم، درس اخلاق، درس حقیقت‌جویی و درس انسانیت. تنها در این صورت است که جشن ولادت ایشان معنای واقعی خواهد یافت.
میلاد امام صادق (ع)، خورشید علم و معرفت، بر همه عاشقان اهل‌بیت (ع) مبارک باد.
