علی ستاری
به گزارش روزنامه دریای اندیشه، برنج یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزاء سفره ایرانی‌هاست و در بسیاری از غذاهای سنتی و روزانه جایگاه ویژه‌ای دارد. این ماده غذایی به دلیل ارزش غذایی بالا و طعم منحصر به فردش در فرهنگ غذایی ایران از اهمیت زیادی برخوردار است.
برنج منبع مهمی از کربوهیدرات‌هاست که انرژی روزانه مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. همچنین، وقتی با مواد مغذی دیگر مانند سبزیجات و پروتئین‌ها ترکیب می‌شود، به یک وعده کامل و متوازن تبدیل غذایی می‌شود.
شاید یکی از علل محبوبیت این ماده غذایی برای ما ایرانی‌ها که از هر انگشتمان یک هنر می‌بارد تنوع در پخت آن است؛ برنج در ایران به روش‌های متنوعی تهیه می‌شود. برخی از معروف‌ترین روش‌ها شامل پلو، چلو، زعفرانی و کته هستند. هر یک از این روش‌ها روش‌های پخت و افزودنی‌های خاص خود را دارد.
این غذای پر طرفدار تقریبا یک نوع غذای مجلسی نیز هست و در بسیاری از مناسبت‌ها و جشن‌های ایرانی، از جمله نوروز و عروسی‌ها، برنج نقش مهمی دارد. غذاهایی مانند سبزی‌پلو با ماهی، زرشک‌پلو با مرغ و قیمه‌پلو از محبوب‌ترین غذاهای این مناسبت‌ها هستند.
از سویی دیگر این ماده غذایی پای ثابت مراسمات عزاداری نیز هست و البته نایاب شدن و گران‌تر شدن آن یعنی مردم نخواهند توانست آن طور که می‌خواهند مراسم شادی یا عزای خود را برپا کنند و رفته رفته بسیاری از مواد غذایی را باید از سفره میهمانی‌ها حذف کنند به عنوان مثال در فرهنگی من از آن برخواسته‌ام غذای ثابت عروسی‌ها یا مراسمات در گذشته کباب بود؛ رفته رفته گران شدن گوشت باعث شد که برنج هم در کنار آن قرار بگیرد- خورشت تقریبا همان آبگوشت اما با گوشت کمتر برای هر نفر است و چلو کباب هم همان کباب هم با کباب کمتر؛ تفاضل آنچه که از گوشت حذف شده بود رفته رفته با برنج پر شد و رسید به امروز که قدرت خرید جماعت نه به گوشت می‌رسد و نه برنج؛ آن‌ها دیگر توان حذف گوشت و برنج را ندارند بر همین اساس در بسیاری از فرهنگ‌ها حذف طبخ غذا در مراسمات آغاز شده است.
البته برنج در فرهنگ ایرانی تنها یک ماده غذایی نیست، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و سخاوت نیز محسوب می‌شود. دعوت به سفره‌ای که برنج بر روی آن باشد، نشان‌دهنده احترام و ارادت میزبان به میهمان است.
نکته دیگری که در رابطه با برنج صدق می‌کند این است که ما ایرانی‌ها بهترین برنج‌ها را تولید می‌کنیم؛ بو و عطر و مزه‌ی برنج ایرانی هر طعام خواری را مدهوش می‌کند اما چه کنیم که دست‌مان به این محصول خوش عطر بود و نمی‌رسد و مجبوریم تن به نمونه‌های فیک بدهیم؛ البته این فرمول در همه چیز صدق می‌کنند مگر ما صبح‌ها پنیر لیقوان و گردوی تویسرکان می‌خوریم؟ مگر غذای ما با روغن کرمانشاهی طبخ می‌شود و غذاهایمان با زعفران قائنات رنگ و بو می‌گیرد که انتظار داریم برنج دم سیاه گیلان بر سر سفره‌هایمان باشد؟ اصلا بروید و جار بزنید در این شهر ببینید چند نفرشان تاکنون مزه برنج دودی را چشیده‌اند؟ پاسخ مشخص است؛ ما از بد حادثه است که مجبوریم برنج خارجی بخوریم؛ تازه خدا رحم کند که بچه‌های نسل جدید مجبور نیستند برنج تایلندی بخورند و کامشان با برنج‌های هندی و پاکستانی باز شده است اما خب تداوم وضع فعلی قطعا نه تنها کمکی به بازار برنج ایرانی نخواهد کرد بلکه بازار برنج تایلندی را دوباره داغ خواهد کرد.
همانطور که می‌دانید برنج خارجی معمولاً در مقایسه با برنج ایرانی ارزان‌تر است. این موضوع برای بسیاری از خانواده‌ها، که می‌خواهند هزینه‌های روزمره خود را کاهش دهند، مهم است از طرفی تولید برنج در ایران به طور محدودتری انجام می‌شود و در برخی مواقع عرضه نمی‌تواند پاسخگوی تقاضای بازار داخلی باشد. این باعث می‌شود که برنج خارجی به عنوان یک جایگزین در دسترس‌تر باشد و برنج ایرانی با قیمت بالایی عرضه شود؛ برنج خارجی به طور گسترده‌ای در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها در دسترس است، که خرید این نوع برنج را برای مصرف‌کنندگان آسان‌تر می‌کند.
برخی افراد نیز از بافت و طعم برنج خارجی، مانند برنج‌های هندی و پاکستانی، خوششان می‌آید. این برنج‌ها معمولاً دارای دانه‌های بلند و عطری خاص هستند که در برخی غذاهای ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به طور کلی، عواملی که ممکن است بر قیمت برنج خارجی تاثیر بگذارند شامل موارد زیر می‌شود:
1-نوسانات نرخ ارز: افزایش نرخ ارز می‌تواند به طور قابل توجهی بر قیمت واردات برنج خارجی تاثیر بگذارد.
2-تغییرات تعرفه‌ها و سیاست‌های تجاری: تغییرات در تعرفه‌های وارداتی یا سیاست‌های تجاری ممکن است قیمت نهایی برنج وارداتی را تحت تاثیر قرار دهد.
3-هزینه‌های حمل و نقل: افزایش هزینه‌های حمل و نقل بین‌المللی یا مشکلات در زنجیره تامین می‌تواند منجر به افزایش قیمت برنج شود.
4-عرضه و تقاضا: نوسانات در عرضه و تقاضای جهانی برنج نیز می‌تواند بر قیمت‌ها تاثیر بگذارد.
5- شرایط اقتصادی داخلی: تورم و شرایط اقتصادی داخلی می‌توانند قدرت خرید مصرف‌کنندگان را تحت تاثیر قرار دهند، که ممکن است به افزایش قیمت منجر شود.
مدتی است که در فروشگاه‌های استان هرمزگان برنج خارجی و عمدتا پاکستانی نایاب شده است و بعضا قیمت برنج بسیار افزایش پیدا کرده است تا جایی صدای فرماندار میناب نیز به علت افزایش بی سابقه قیمت برنج درآمده است.
محمد رادمهر فرماندار میناب در این رابطه اظهار کرد: با توجه به ممنوعیت واردات برنج طبق روال همه ساله به دلیل برداشت برنج در استان‌های شمالی کشور و در نظر نگرفتن شرایط تنظیم بازار در استان‌های جنوبی در هرمزگان و شهرستان میناب برنج با کمبود شدید و افزایش قیمت بی‌سابقه‌ای روبرو شده است
وی افزود: با توجه به کمبود برنج وارداتی در منطقه جنوبی پیشنهاد می‌شود ممنوعیت واردات برنج صرفاً جهت مصرف در استان‌های جنوبی (هرمزگان) مورد بررسی و مجوز واردات برنج و توزیع در سطح استان هرمزگان صادر شود.
رادمهر خاطرنشان کرد: در مناطق جنوب و به‌ویژه استان هرمزگان، به خاطر ذائقه مردم یا ارزان‌تر بودن برنج وارداتی استفاده از این برنج بیشتر است و در این زمینه نشست و پیگیری‌هایی داشته‌ایم که امیدواریم بتوانیم مجوز لازم را بگیریم.
شرایط فوق الذکر موجب شده است تا دستگاه قضائی استان نیز به موضوع ورود پیدا کند و دستور ترخیص حجم بالایی برنج توسط رئیس دادگستری هرمزگان صادر شود.
مجتبی قهرمانی رئیس کل دادگستری هرمزگان با اشاره به ورود دستگاه قضائی به موضوع تعیین تکلیف محموله ۲ هزار تنی برنج وارداتی گفته است: در جریان بازدید از بندر شهید رجایی بندرعباس، مشخص شد که این محموله بزرگ برنج وارداتی در این مجتمع بندری دپو شده است و در صورتی که محموله مذکور را ترخیص نکنیم ممکن است فاسد و از بین برود که در این خصوص به سرعت دستورات قضائی لازم صادر شد و روند ترخیص آن‌ها از امروز شروع شده است.
امید است که با ورود این محموله از برنج خارجی به کشور بخشی کمبودها در بازار رفع شود اما باید به مسؤولین دولتی هم گوشزد کرد حمایت از کشاورز روی چشم ما اما واقعا حمایت از مردم قرار است کجا قرار بگیرد؟ آیا خبر دارید که برنج هندی به کیلویی ۸۰ هزار تومان و برنج پاکستانی به کیلویی ۱۰۰ هزار تومان رسیده است؛ شما قیمت برنج ایرانی را در کشور به تراز جیب مردم برسانید خودشان بهترین حمایت را از برنج ایرانی خواهند کرد در غیر اینصورت با جلوگیری از واردات برنج خارجی هیچ ایرانیِ برنج طارم خور نخواهد شد.
