دریای اندیشه

قدیمی ترین برکه های آب شهر که توسط میراث فرهنگی دیوار کشی شده است امروز به متروکه ای خوفناک تبدیل شده است و عده‌ای در آن به پرورش دام می پردازند.

مرتضی سلیمانی

به گزارش اختصاصی روزنامه دریای اندیشه؛ در چند قدمی موزه مردم شناسی هرمزگان و در همسایگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر بندرعباس دیوارهای ترک خورده قدیمی ترین تاریخ هویتی شهر به چشم می خورد که با برند میراث فرهنگی برجسته شده و اما در پستوی آن درختهای قدیمی و ساختمانی سیمانی خود نمایی می کند که حال و هوای تاریخی این کهنه یادگار را بهم می زند.

برکه های باران بندرعباس جدا از زیبایی منحصر به فرد و طبیعی که دارد، از منظر تاریخی هم از قدمت بالایی برخوردار است و هر ساله میزبان سیل عظیمی از گردشگران و مسافران از ایران و سراسر جهان بود ، اما متاسفانه امروز درب این مجموعه  به روی علاقمندان به هویت فرهنگی این شهر بسته است و  به محلی برای پرورش دام که افراد ساکن در آن معلوم نیست تبدیل شده است.

آب انبار یا برکه نوعی از مخازن سرپوشیده برای نگهداری و ذخیره سازی آب باران به شکل گنبدی بوده که در اغلب شهرها و روستاهای هرمزگان مورد استفاده تمامی ساکنان قرار می گرفته است.

برکه های باران اغلب پایین تر از سطح زمین برای ذخیره سازی و جبران کمبود آب آشامیدنی در فصول کم آب حفر می شده است که علاوه بر ایفای نقش مهم در زندگی ساکنان جنوب از موقعیت ویژه ای در فرهنگ و اعتقادات مردم برخوردار هستند.

در ساخت برکه های هرمزگان از گچ و ساروج استفاده شده است همچنین برای هر یک از آن ها سه یا چهار دریچه تعبیه شده تا بتوانند با دلو یا سطل آب مورد نیاز خود را برداشت نمایند.

بکار گیری هنر بومی و اسلامی به همراه دقت و ظرافت خاص و در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی مناطق سبب شده بود تا هنگام احداث این بناهای تاریخی علاوه بر ایجاد فضای مناسب داخلی و خارجی با فراهم نمودن تهویه مناسب از آلودگی آب جلوگیری نمایند.

متروکه سازی قدیمی ترین نقاط فرهنگی شهر

هم زمان با ساخت و سازهای سریع شهر بندرعباس ، مناطقی قدیمی تر مثل برکه های باران مستقر در نزدیکی اراده کل فرهنگ و ارشاد و موزه مردم شناسی تعطیل و در معرض فراموشی قرار گرفته است .

آب انبارها تا سال ۱۳۳۰در هرمزگان مورد استفاده و بهره برداری قرار داشته اند.

ذخیره سازی آب در برکه را می توان یکی از خلاقیت های انسان های گذشته دانست چرا که نگهداری آب باران در مخزن های سرپوشیده ضمن جلوگیری از هدر رفت و تبخیر آب، محافظ خوبی برای منابع و سفره های زیرزمینی به شمار می رفت.

توسعه شهرنشینی در گذر زمان سبب شد تا این سازه های بسیار مفید کم کم از زندگی شهرنشینی مردم رخت ببندد به گونه ای که نه تنها اکنون از آنها استفاده ای نمی شود بلکه همچون تاسیسات هسته ای نطنز پلمپ شده است.

علیرغم اینکه برکه از آثار تاریخی و فرهنگی استان های جنوبی کشور محسوب می شوند متاسفانه هم اکنون در معرض تخریب  قرار گرفته و برای بازسازی آنها هیچ گونه اقدامی نمی شود.

این نقاط مهم می تواند علاوه بر زنده نگهداشتن آداب و رسوم هرمزگان در مقابل با تهاجم فرهنگی نیز تاثیر گذار باشد.

با بهسازی فضای برکه های باران و تبدیل آن به یک مکان فرهنگی ورزشی بدون  تخریب و تنها با ساخت پیاده روی مناسب، نور دهی قوی می توان محیطی امن و گردشگر پذیر ایجاد و در نهایت فرهنگ مردم شهر را زنده نگهداشت ، چیزی که مسئولین هرمزگان تا به حال به آن فکر نکرده اند.

برکه های باران نام پنج آب انباری است که در خیابان ۲۲ بهمن شهر بندرعباس قرار گرفته اند.این آب انبارها با گنبدهای زیبا با مصالحی مثل سنگ و ملات ساروج ساخته شده است.