دریای اندیشه

کشاورزان از نبود آب ، آب محدود و نابود شدن کشاورزی و تنگناهای هر روز زندگی شان که ناشی از احداث سد روی رودخانه جومحله است گلایه میکنند

مدت هاست که می شنویم ذخیره آب های زیرزمینی کم و گاهی خشک شده,سطح آب سدها کاهش یافته و بحران کم آبی و بی آبی هر لحظه به ما نزدیکتر می شود و بارها فعالان و کارشناسان محیط زیست نیز هشدار داده اند که خشکسالی را جدی بگیریم اما متاسفانه هنوز راهکاری منطقی برای گذر از این شرایط نه تنها جایگزین نشده بلکه گاهی شاهد کارهایی هستیم که شرایط را بدتر,تلخ تر و حتی وخیم تر می کند.

به گزارش دریای اندیشه ؛ یکی از این کارهای امتحان شده بی نتیجه سدسازی است به عبارتی امروزه سد سازی یکی از پرصدمه ترین و ناپایدارترین روند توسعه است موضوعی که پدر علم کویرشناسی ایران پروفسور پرویز کردوانی آن را بلای جان ایران معرفی میکند.

از جمله سدهایی که در استان هرمزگان احداث شده و باعث اعتراض مردم روستاهای آن منطقه شده سد سرنی است که بر روی رودخانه جومحله احداث شده است.

کشاورزان از نبود آب,محدود و نابود شدن کشاورزی و تنگناهای هر روز زندگی شان که ناشی از احداث سد روی رودخانه جومحله است صحبت میکنند.
اما رودخانه جو محله کجاست که چند هکتار اراضی کشاورزی در بند سخاوت اوست ؟

رودخانه جومحله در 15 کیلومتری میناب قرار دارد و مرز شهرستان میناب و شهرستان سیریک است,این رودخانه دارای دو شاخه آبراه می باشد که آبراه اصلی آن از کوه های بخش توکهور سرنی است و در حال حاضر در همین شاخه سد سرنی احداث شده است.

رودخانه جومحله از مسیر دهستان کریان بخش مرکزی میناب میگذرد و به بخش بندزرک دهستان کرکان وصل می گردد,این رودخانه در مسیر خود از بالغ بر 40روستا عبور می کند که هم اکنون با احداث سد سرنی این روستاها در پایین دست سد قرار گرفته و ندادن حقابه به این 40 روستا باعث اعتراض مردم این منطقه شده است. 

سد سرنی در سال 1394 به منظور تامین آب شرب شهرستان میناب بر روی رودخانه جومحله احداث شده و در سال 1398 به بهره برداری رسید.

محمد غلامشازهی دهیار روستای سرمست میناب در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار روزنامه دریای اندیشه عنوان کرد:در دهستان کریان دسترسی به آب های شیرین زیرزمینی وجود دارد و مردم برای کشاورزی مجبور به حفر چاه شده اند اما در دهستان کرکان که شامل 20 روستاست متاسفانه آبهای زیر زمینی شور می باشد همچنین شایان ذکر است که بهترین و مرغوبترین زمین های کشاورزی را نیز دارند.

وی اظهار داشت: کشاورزان روستاهای پایین دست سد سرنی,این سد را عاملی برای خشک شدن منطقه می دانند و معتقدند تا قبل از احداث این سد,کشاورزی بسیار رونق داشت اما با سر بر آوردن سد سرنی همه چیز تغییر کرده است.

دهیار روستای سرمست تصریح کرد:اگر حقابه زیست محیطی سد سرنی به روستاهای پایین دست سد داده شود باعث ایجاد اشتغال پایدار برای اهالی روستا میشود, روستاهای پایین دست بیش از چندین هزار هکتار زمین داشته و جمعیت آنها بیش از 100هزار  می باشد که با دادن حقابه این سد قسمت مهمی از مشکلات چند هزار نفر برطرف خواهد شد.

محمد غلامشازهی با تاکید براینکه بارها با مسئولین مربوطه استان در خصوص این مشکلات نامه نگاری و صحبت کرده ایم اما هنوز هیچ نتیجه ای نداشته عنوان کرد:متأسانه به دلیل تأمین نشدن حقابه پایین دست سد سرنی,روستاها با ده ها مشکل مواجه هستند از جمله ایجاد شغل های کاذب,کارگری ساده در شهرستانهای دیگر استان ها,کارگری در جزیره,بیکاری جوانان  و حتی تحصیل کرده های رشته کشاورزی,مهاجرت افراد از روستا,که اکر حقابه زیست محیطی به این روستاها می رسید ما شاهد این مسائل نبودیم.

وی اظهار داشت:متأسانه هم اکنون همه آب در بالادست مهار شده و در پایین دست هیچ آبی نیست و نکته قابل توجه اینست که به تازگی نیز باخبر شده ایم که قرار است آب سد سرنی برای تأمین آب شرب شهرستان سیریک نیز در نظر بگیرند و این در حالی است که مردم روستاهای پایین دست سد واقعا نیازمند حقابه این سد هستند که در خواست عجیب و غریبی هم نیست.

دهیار روستای سرمست توضیح داد:ندادن حقابه باعث ایجاد خسارت های زیادی حتی به طبیعت و حیات وحش منطقه نیز می شود,پیش از احداث سد سرنی زمان طغیان رودخانه تمام دشت سیراب می شد و درختان بومی منطقه تا یک سال بعد نیز سیراب بودند و در تابستان نیز شاهد هیچگونه ریزگرد و گرد و غباری نبودیم اما اگر شرایط به همین صورت باشد و حقابه به پایین دست سد نرسد تمام درختان بومی در چندسال دیگر خشک شده و زمین براثر تشنگی شل می شود که خود باعث تولید ریزگردهای شدید خواهد شد.

حقابه یعنی توزیع عادلانه آب

مشکل مردم روستای سرمست و دیگر روستاهای پایین دست سد سرنی حقابه است,طبق قانون,در نظر گرفتن حقابه راهکاری برای توزیع عادلانه آب استو به این معنی نیست که یک شهر چند هزار لیتر در ثانیه آب در اختیار داشته باشد و شهر ها و روستاهای دیگر خشک شوند.

کارشناسان و فعالان محیط زیست بر این عقیده اند در مناطقی که شاهد سدسازی وسیع باشیم پوشش گیاهی با ریشه کم عمق رشد نمی کند و زمین رفته رفته عریان می شود و در نهایت هم فرصتی برای فرسایش بادی و آبی مهیا می شود و مجموع این عوامل باعث می شود که باغدار و کشاورز هر کدام به نوبه خود چاه های عمیق تر در زمین هایشان حفر کنند و با این اقدام سطح آبهای زیرزمینی باز هم پایین تر می رود که نتیجه این کار بیابان زایی و شکل گیری چشمه های گرد و غبار می شود.اینکه ما سد را در جایی بزنیم که ارزیابی زیست محیطی نشده و یا اگر هم شده صرفا برای توجیه بوده حتما مشکل ساز خواهد شد.

باید این واقعیت را بپذیریم که سدسازی صرفا اقدام بدی نیست البته اگر آن را در جای مناسب استفاده کنیم . در کشور ما برای سدسازی بسیاری از روستاهای بالادست و پایین دست سد را نابود کرده ایم و چون برنامه ریزی مناسبی برای روستاییانی که زمین هایشان نابود شده نداشتیم پس بسیاری از آنها به سمت شهرهامهاجرت کردند و این غیر از آسیبی که به بخش تولیدات کشاورزی وارد شد مسائلی همچون حاشیه نشینی,بیکاری و......را به همراه داشته است.

امید آن می رود که با انعکاس این مشکلات مسئولین استان در جهت رفع آنها اقدامی شایسته و در خور مردم شریف و زحمتکش آن منطقه انجام دهند .
گزارش از طیبه زردتشت