دریای اندیشه

مسئولان از پتانسیل های خوب محیط زیست استان به نفع خودشان  بهره برداری  می کنند اما آنجا که دست تخریب انسان در میان است ، تصمیم صحیحی گرفته نمی شود و تنها شاهد پاسکاری این قصور به همدیگر هستیم

زردشت

استان هرمزگان اقلیمی گرم و مرطوب دارد و بیشتر رودخانه های این استان فصلی و سیلابی است.بیش از 70در صد گستره هرمزگان را بخش های کوهستانی در بر گرفته,  تعداد کل گونه های گیاهی استان بالغ بر 900 گونه می باشد که  از نظر زیستگاهی هرمزگان را دارای اهمیت فراوان کرده است.
پرندگان استان شامل 374 گونه بوده  و 27 گونه جانوری حفاظت شده دارد که دو گونه این جانوران ,خرس سیاه و لاک پشت پوزه عقابی به شدت در معرض خطر انقراض است.
استان هرمزگان با داشتن موقعیت استراتژیکی خاص به عنوان یکی از قطب های مهم اقتصادی کشور محسوب می شود که صنایع بزرگی همچون پالایشگاه نفت,پالایشگاه گاز,آلومینیوم ,کشتی سازی ,فولاد و سایر صنایع بزرگ و کوچک در خود جای داده است.
تمرکز صنایع بزرگ در غرب شهرستان بندرعباس و ایجاد آلودگی هوا سبب بروز مشکلات زیست محیطی شدید در منطقه شده و طبق پایش های انجام گرفته در صد کمی از این صنایع دارای سیستم  سنجش و کنترل آلودگی می باشند,استفاده از سوخت نامناسب و عدم استفاده از فیلترهای مناسب بیشترین دلیل آلودگی این صنایع هستند.
هرمزگان و خلیج فارس دارای اکوسیستم متنوع و از نظر تنوع زیست محیطی و وجود مختلف آبزیان کم نظیر است, اما از دهه های پیش تا کنون رشد تجارت دریایی,احداث مجتمع های صنعتی متعدد و استخراج نفت,گاز و پتروشیمی ,صید بی رویه و غیراصولی باعث شده است محیط زیست و اکوسیستم خلیج فارس به چالش کشیده شود و بسیاری از آبزیان آن در حال انقراض قرار گیرند.
سالانه تعداد قابل توجهی کشتی وارد تنگه هرمز در خلیج فارس می شود که عامل مهم تشدید آلودگی در خلیج فارس و ایجاد کننده مشکلات زیست محیطی هستند.
از عوامل آلودگی محیط زیست استان هرمزگان می توان به آلاینده های محیط زیست دریایی که شامل (آلودگی نفتی,تخلیه زباله,و مواد زائد,فاضلاب,فلزات سنگین) تخریب زیستگاه های ساحلی,فعالیت های صید و صیادی,تردد کشتی ها,نفتکش ها وسایر شناورها,قاچاق سوخت,فعالیت های نظامی و حوادث غیرمترقبه نظیر طوفان,خشکسالی ناشی از عوامل طبیعی و فعالیت های اقتصادی و عمرانی نظیر سدها,گرم شدن کره زمین,پدیده سفیدشدگی مرجان ها اشاره کرد.
همچنین کاهش تنوع زیستی و ایجاد خسارات ناشی از بهره برداری نادرست,بحران آب ناشی از خشکسالی های متعدد و وجود گنبدهای نمکی در سطح استان,بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی و در نتیجه شورشدن سفره های آب زیرزمینی,حفر چاه های غیرمجاز,عدم رعایت الگوی مصرف آب,عدم وجود مدیریت مناسب جهت حفاظت از گونه های نادر و کمیاب گیاهی, صید و صیادی غیر اصولی جزئی از مشکلات بخش محیط زیست استان محسوب می شود.
در سالی که گذشت نیروگاه برق بندرعباس در فصل زمستان 80 درصد سوخت خود را از مازوت استفاده نمود  که باعث آلودگی هوا شد و امسال تاکید می شود با ورود دو نیروگاه کلاس جدید به مدار برق رسانی، نیروگاه قدیم نیاز به تعمیر اساسی خواهد داشت و باید در نیروگاه جدید از این مجموعه سوخت گازی جایگزین سوخت مازوت شود.
همچنین اوضاع نامناسب فاضلاب بندرعباس بسیار نگران کننده بوده چون فاضلاب بندرعباس همچنان آلوده است و بنا بر اعلام خود مسئولین محیط زیست استان بار میکروبی آن پنج برابر استاندارد می باشد، میزان ورود فاضلاب سه برابر حد نرمال و میزان تیرگی آن نیز 280 ان تی او است که از استاندارد خود بالاتر است که تا کنون نیز هیچگونه اقدامی صورت نگرفته .
طبق گفته منصور آرامی نماینده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی,استان هرمزگان به خصوص شهرستان بندرعباس یک شهر سنتی نیست و از لحاظ جمعیتی با رشد روبرو بوده است و به موازات با افزایش جمعیت ,افزایش امکانات رفاهی و اقتصادی نیز رو به رشد خواهد بود و در همین راستا طرح های توسعه ای با افزایش مواجه میشود و هرجا توسعه ای صورت گیرد ممکن است با ناملایمات زیست محیطی همراه باشد البته در کشورهای توسعه یافته رشد توسعه همواره به موازات رشد محیط زیست همراه بوده است.
علاوه بر همه این مشکلات ,در فصل زمستان که هوای اغلب مناطق گردشگری کشور سرد است,گردشگران سواحل جنوبی کشور را بعنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می کنند,اما بسیاری از گردشگران ارمغانی جز زباله و تخریب محیط زیست ندارند. فقر شدید فرهنگی، ناآشنایی بخشی از گردشگران، مسافران و مردم با قوانین و آداب احترام به طبیعت و محیط زیست از یک سو و ‌مدیریت نادرست جمع‌آوری، تفکیک، بازیافت و دفن زباله توسط نهادهای متولی را از دلایل غرق شدن برخی شهرستانهای زیبای این استان در زیر خروارها زباله دانست و این نکته قابل تامل است در شهری که چشمان مردم به زشتی زباله ها عادت کند، به بقیه زشتی ها نیز عادت می کند.
هر سال روز 15 خرداد (5 ژوئن) در سراسر جهان با عنوان روز جهانی محیط زیست گرامی داشته می‌شود.
مهدی شیرخانی دبیر شبکه سازمان های مردم نهاد(سمن های)زیست محیطی در گفتگوی اختصاصی با روزنامه دریای اندیشه اولین و بزرگترین چالش محیط زیست را عدم اجرا و توجه جدی یا اجرای واقعی اصل 50قانون اساسی دانست و گفت:ما در اصل 50 قانون اساسی که تقریبا بین تمام کشورهای دنیا کمتر کشوری است که در قانون اساسی آنها مستقیما قانونی وجود داشته که همه را مکلف به حفاظت از محیط زیست کرده باشد,اینکه حفاظت از محیط زیست و بهره برداری از منابع طبیعی باید به شکل اصولی و خردمندانه باشدبه نحوی که حتی در نسلهای آینده هم این قضیه بتواند به خوبی ادامه پیدا کندو این یک وظیفه صد درصد عمومی است که هر شخصی در برابر محیط زیست پیرامون خودش باید خود را مسئول بداند و این گونه نباشد که فقط وظیفه یک سازمان مشخص باشد.
شیرخانی بیان داشت:گاهی اوقات با بزرگتر کردن برخی چالش ها که مثل زخم سربسته است برای مردم مثل تغلیظ نمک,شکار ,آلودگی هوا و ریزگردها,و.... توجه ما به آن موضوع جلب می شود که وای این یک ضایعه بزرگ است اما یادمان میرود که همه اینها را انسان رقم زده ,ما به عنوان انسان باعث شدیم این تخریب ها با شدت بیشتری صورت گیرد.
مهدی شیرخانی دومین چالش محیط زیست را آلایندگی ها عنوان کرد و افزود:چیزی که مردم بندرعباس الان با آن مواجه هستند راهی کردن فاضلاب ,پساب ها و تلخاب های شهری و صنعتی به دریاست که قاعدتا این روش جزء کم هزینه ترین روش هاست اما برای حل این مشکل طی جلساتی که در سالهای قبل داشتیم و راهکارهایی ارائه شد,حتی در آن زمان توافق هایی نیز با یک شرکت آلمانی توسط شهرداری صورت گرفت اما تعارض و اختلاف پیش آمده بین دو دستگاه آب و فاضلاب استان و شهرداری بخاطر چالش های مالی باعث شد آن طرح عملی و اجرایی نشود.
وی گفت:مدیریت این چالش 100درصد امکان پذیر است و اعتقاد بنده این است برای حل این بحران باید هزینه بنیادی به آن تخصص داده شودو شاید در سطح استان هنوز تامین این سطح از بودجه بر نمی آیند,و باید همچون پروژه انتقال آب که در سطح ملی به آن نگاه ویژه شد نمایندگان استان در مجلس نیز پیگیر تامین بودجه در سطح ملی باشند و هم اینکه مشارکت صنایع بزرگ استان را در این روند همراه داشته باشند.
دبیر شبکه سمن های زیست محیطی ادامه داد:چالش مهم دیگری که با آن مواجه هستیم خشکسالی است و چون حجم بارش و تعدد بارش ها خیلی کم شده زنگ خطر بزرگی برای ماست.شیرین کردن آب دریا و انتقال آب بین حوزه ای تنها یک راهبرد کوتاه مدت حل این بحران است و هیچ متخصص و کارشناسی انتقال آب بین حوزه ای را تایید نمی کند چون یک امر خارج از روال طبیعت است و عواقبی نیز برای استان هرمزگان در پی دارد چون قطعا تغلیظ نمک بزرگترین چالش خلیج فارس خواهد بود و غلظت نمک در پی این طرح تاثیر منفی روی تمام اکوسیستم دریا خواهد داشت.
مهدی شیرخانی یکی دیگر از خطرات پیش روی محیط زیست را مدیریت مصرف انرژی عنوان کرد و گفت:هر هرمزگانی 4برابر هر ایرانی و 6 برابر مردم دنیا انرژی الکتریکی مصرف می کنیم و در کشور بیش از 60درصد برق تولید شده که آلاینده ترین صنعت نیز هست صرف مصارف خانگی می شود که برای نسل های آینده بسیار نگران کننده است و این امر نیاز اساسی به فرهنگ سازی عمیق و جدی دارد که نسل آینده برای این انرژی و مصرف آن ارزش قائل باشند و این داستان مصرف گرایی را پایان دهیم.
وی آخرین موضوع مهم محیط زیستی را راس هرم غذایی در زنجیره دریا معرفی کرد و اذعان داشت:کوسه ها و سفره ماهی ها جزء گونه هایی هستند که در راس هرم غذایی دریا محسوب می شوند و اگر در اکوسیستم خشکی پلنگ راس هرم غذایی است و به آن توجه ویژه ای می شود در اکوسیستم دریا کوسه به همین صورت در خطر است که متاسفانه خیلی به آن پرداخته نشده نکته قابل تامل این است که ما در خاورمیانه جزء بزرگترین صیدکنندگان و فروشندگان کوسه هستیم که عملا راس هرم غذایی دریا را نابود می کنیم و این کار باعث تغییر در زیست دیگر گونه های دریا خواهد شد و در کل اکوسیستم دریا را با خطر مواجه میکند چون همه آنها زنجیروار به هم مرتبط هستند و این موضوع باید با شدت و حدت بیشتری برخورد کنیم.
مشکل سرایز شدن فاضلاب خام به دریا در حالی هنوز ادامه دارد که ساماندهی آن بین سازمان های متولی دست به دست شده و یک معضل بسیار جدی زیست محیطی برای این شهر ساحلی به وجود آورده است اما سوال مهم اینجاست در هفته ای که بنام محیط زیست نامگذاری شده در استان هرمزگان که از زیبایی های خدادای بی شماری برخوردار است آیا تصمیمات مفید و تاثیرگذاری در این رابطه صورت گرفته که بتواند حداقل مرحمی بر زخم این طبیعت زیبا نهاده شود ؟ چگونه است مسئولین از پتانسیل های خوب محیط زیست استان به نفع خود بهره برداری کرده اما آنجا که دست تخریب انسان در میان است تصمیم صحیحی گرفته نمی شود و تنها شاهد پاسکاری این قصور به همدیگر می باشند. 
امید است که همه مسئولان استان در هر جایگاهی که باشند کمی دلسوزانه تر و مسئول تر نسبت به طبیعت زیبا این هدیه از خالقمان باشند .

به قلم خانم زردشت