سخنان رهبر معظم انقلاب در نهی صریح هرگونه هتاکی علیه مسوولان، انتظارها برای تغییر روش از سوی این گروه را در پی داشت اما برخی توییتها و اظهارات آنها تاکنون جز نبوده و این توجیهات حتی از سوی همفکران هم تقبیح میشود.
انتظار جامعه و حتی سیاستمداران از هتاکان رییس جمهوری پس از نهی صریح رهبر انقلاب، نه توجیه بلکه عذرخواهی از چنین اقداماتی و تغییر روش بود؛ انتظاری که نشانههای محسوسی از برآورده شدن آن دیده نمیشود اما با توجه به شرایط کنونی کشور در مسیر بهبود شرایط بسیار مهم و حیاتی ارزیابی میشود.
رهبر معظم انقلاب روز شنبه سوم آبان ماه در دیدار حضور با اعضای ستاد کرونا تذکرات مکرر خود را درباره نوع تعامل قوا بار دیگر متذکر شدند. انتظار منطقی جامعه از این افراد به ویژه آنهایی که مدام شعار انقلابیگری و ولایتمداری میدهند، عذرخواهی از رفتار و گفتار ناپسند و تلاش برای جبران یا دستکم پایان دادن به این رویه بود. نوع واکنشهای این افراد پس از تذکرات رهبری اما چندان نشانهای از عذرخواهی نداشت و همین موضوع مورد انتقادات بسیاری حتی از سوی همفکران آنها قرار گرفت. بسیاری از تحلیلگران و فعالان سیاسی این نوع رفتارها را در چهارچوب رقابتهای انتخاباتی و سیاسی دستهبندی میکنند که گرچه موضوعی چندان تازه نیست اما در شرایط کنونی آغاز زودهنگام آن و تحت تاثیر قرار دادن فضای روابط قوای مقننه و مجریه با این رقابتها نمیتواند کشور را از برهه سخت کنونی نجات دهد. به نظر میرسد استفاده از تریبونهای رسمی در قوا به قدری مشهود و ملموس از سوی گروهی صورت میگیرد که حتی صدای اعتراض همفکران سیاسی آنها را هم بلند میکند که این لجبازیهای سیاسی برای ناکارآمد نشان دادن دولت و تهدید رییس جمهوری به نوعی فعالیتهای زودرس انتخاباتی است.
سخنان خارج از عرف برخی از نمایندگان مجلس که هم در سطح داخلی و هم بین المللی بازتاب یافت و واکنش هایی از درپی داشت، میتوانست با یک عذرخواهی ساده و نه توجیههای عجیب و اتهامات جدید به مشی اخلاقی و منطقی در کشور تبدیل شود؛ اکنون اما با «نازک نارنجی» خواندن رییس جمهوری و یا اشاره به پنهان کردن این لجبازیها در سینه یا عدم پوشش رسانهای کافی از نشست ستاد مقابله با کرونا، نشانه خوبی از شنیده شدن تذکرات رهبر انقلاب از سوی این افراد نیست.
مخاطبان تذکرات و نهی صریح رهبر انقلاب ماجراجویان عرصه سیاست هستند که برخی به نوشته و گفته خود پیش از این هم چنین تذکراتی از سوی رهبر انقلاب دریافت کرده اند. تیرماه هم در دیدار ویدیویی ایشان بار دیگر مختصات تعامل درست با دولت را برای آنها ترسیم کردند. اما به نظر میرسد در توجیهات کهنه کاران این عرصه و تازه فعالان آن، نشانهای از تغییر رفتار در راستای عمل به تذکرات رهبری دیده نمیشود.
اهداف تذکرات رهبری
رفتار مطابق با قاعده انتظاری است که هم جامعه و رهبر انقلاب از نمایندگان مجلس به ویژه آنهایی که با شعار انقلابیگری به بهارستان راه یافتند، دارند. خواستهای که در شرایط کنونی اهمیت بیشتری هم مییابد. دشواری شرایط کشور یکی از مهمترین دلایل تکرار تذکرات و رهنمودهای رهبری به مسوولان است که به نوشته «علی ربیعی» سخنگوی دولت با دو هدف مشخص صورت میگیرد؛ چارچوبمند کردن رفتار سیاسی در میان کارگزاران حکومت و ضرورت مقابله با بیسامانی سیاسی این روزها. دو موضوعی که گروهی به عمد یا ناآگاهانه آن را نادیده میگیرند و معتقدند که اگر ما هتاکی کردهایم، رییس جمهوری هم قبلا توهین کرده است! گرچه توجیهی کودکانه است اما در پی این توضیح، شاید بهتر باشد که از خود بپرسند اگر رییس جمهوری پیش از این با ادبیاتی مشابه آنها به کسی توهین کرده است، چرا رهبر انقلاب در پنج ماه فعالیت قوه مقننه دو بار در تذکراتی صریح، آنها را از ادامه چنین شیوهای نهی کردند.
دعوت به نقد درست از سوی رهبر معظم انقلاب در حالی صورت میگیرد که ایشان در همان جلسه ضمن بیان برخی کاستیهای دولت، راه حلهایی هم برای عبور از بحران مشخص کردند؛ وظیفهای که قوه مقننه طی پنج ماه گذشته نسبت به آن بیتفاوت بوده و تنها به توهین و تضعیف دولت پرداخته است بیآنکه راهکاری عملی در زمینه بهود شرایط ارائه کند.
واکنشهایی که نیاز جامعه را نشان میدهد
«مسیح مهاجری» مدیر مسوول روزنامه جمهوری اسلامی در این زمینه نوشت: «این، دومین بار است که رهبری در عمر ۵ ماهه مجلس یازدهم، نمایندگان این مجلس را مورد عتاب قرار داده و روش بعضی از آنها را حرام شرعی اعلام میکنند. سوال این است که افرادی که مکرراً مرتکب حرام شرعی میشوند و به توصیه رهبری هم عمل نمیکنند، چگونه صلاحیت حضور در مجلس را دارند؟ و چگونه خود را انقلابی میدانند؟»
«غلامحسین کرباسچی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی هم در این زمینه نوشته است: «کسانی که خود را اصولگرا و پایبند به سیاستهای کلی نظام و رهبری میدانند و خود را از همه بیشتر تابع ولایت معرفی میکنند، کمترین تردیدی دارند که اینگونه سخنان و این ادبیات در حرف زدنها نه مصلحت کشور و نه خواست رهبری و نظام است؟ و بارها به این امر تصریح نشده است؟»
«غلامرضا مصباحی مقدم» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جلوگیری از هتک حرمت و تفاوت قائل شدن میان انتقاد و اهانت را مشی همیشگی رهبر انقلاب دانست و تاکید کرد: «هر دولتی روی کار آمده رهبر معظم انقلاب حمایت از آن دولت را لازم دانستند و همکاری سه قوه با هم را ضروری شمردهاند.»
«مجید انصاری» دیگر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: «کسانی که ادعای ولایتمداری و انقلابیگری دارند باید بیش از دیگران به ارزشهای اخلاقی و اسلامی پایبند باشند ولی عدهای انقلابیگری را با فحاشی و هتک حرمت اشتباه گرفته اند.»
«محمدعلی وکیلی» نماینده مجلس دهم تصریح کرد: «زیبنده نبود که به رغم تذکرات صریح رهبری در گذشته، ما همچنان شاهد این نوع رفتارهای هنجارشکن وهتک حرمت از سوی این گروهها باشیم.»
«مصطفی کواکبیان» دیگر نماینده سابق مجلس هم در واکنش به هتک حرمت رییس جمهوری هم با اشاره به اینکه این بینزاکتی و بیحرمتی در تاریخ مجلس بیسابقه است، تاکید کرد: «آنها میدانند که مقبولیت اجتماعی لازم را ندارند و با این گونه جنجالها و بحثها میخواهند جایگاه بهتری بدست آورند.»
رفتار هتاکانه با رییس جمهوری و استقبال از تذکرات رهبری برای اصلاح این شیوه، تنها محدود به چهرههای اصلاح طللب و معتدل نبود؛ اصولگرایان به ویژه فعالان رسانهای این طیف هم دربرابر این رفتارها موضع گیری و به نوعی از افراد هتاک اعلام برائت کردند.
«مسعود پیرهادی» مدیر مسوول روزنامه رسالت در سرمقاله روز دوشنبه این روزنامه ضمن انتقاد از هزینهسازان اصلی ماجرا نوشت: «در آزمونی خواسته شده کسی پردهدری و هتاکی نکند! یک نفر در حکم شرعی هتک حرمت، انقلت میآورد؛ یک نفر هیچ فحش و سزا و ناسزایی را مصداق هتاکی نمیداند؛ یک نفر قائل به تفکیک وظیفه رهبری در حمایت از دولت و در مقابل، وظیفه هتاکی خودش میشود! خلاصه تعداد قابل اعتنایی در همین آزمون با این سطح نیز، رفوزه میشوند.
«محمد مهاجری» دیگر فعال سیاسی و رسانه ای اصولگرا در توییتی درباره واکنش هتاکان به بیانات رهبری در توییتی نوشت: «یقین دارم فرمایش صریح رهبرانقلاب مبنی بر پرهیز از هتک حرمت مسئولان و مشخصا رییس جمهور، با هزار تاویل و تفسیر و توجیه، مورد بیتوجهی قرار میگیرد و بعد از چند روز توهینها از سر گرفته میشود. از اول انقلاب تاکنون ولی فقیه را فقط وقتی قبول داشتهایم که پیروی کند، از مااصولگراها.»
«عبدالله گنجی» مدیرمسوول روزنامه اصولگرای جوان هم در توییتی نوشت: «میتوان با صراحت گفت چه رسانههای رسمی چه فضای مجازی نیروهای انقلاب اسلامی با هتک حرمت رئیس جمهور در دو هفته پیش همراهی نکردند و میتوان حزب الله را مشرف بر سیره و نگاه رهبری دانست. حرمت رئیس جمهور مهم است این جایگاه حقوقی و از نظام و مردم است و باید نگاه فرا شخصی بدان داشت.»
واکنشها به رفتار ساختارشکنانه عده ای علیه رییس جمهوری و تذکرات رهبر معظم انقلاب در این زمینه همچنان ادامه دارد و به نظر میرسد با تمام توان درصدد انتقال این مهم است که هم سیاست و هم جامعه ایران این روزها بیش از هر مهم دیگری نیازمند آرامشی برخاسته از منطق و تدبیر است. لجبازی با رییس جمهوری یا توجیه رفتار اشتباه که به نوعی بیتوجهی به خواست رهبر انقلاب است، هیچ کمکی به حل مشکلات کشور نخواهد کرد و با افزایش سطح تنش در عرصه سیاست و انتقال آن به جامعه بر مشکلات ایران درگیر با کرونا و تحریم هم خواهد افزود.