دریای اندیشه

روابط با دولتمردان بایستی هم با قانون منطبق باشد، هم با شرع؛ هم قانونی باید باشد، هم شرعی. سؤال، تفحّص و امثال اینها حقّ شماست، امّا توهین نه، دشنام نه، نسبتِ بدون علم نه؛ اینها حقّ شما نیست و بعضی‌اش حرام شرعی هم هست و جایز نیست.» اینها بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب در نخستین دیدار با نمایندگان مجلس یازدهم در تیرماه بود.

، در دیدار ۲۲ تیرماه امسال نمایندگان مجلس یازدهم با رهبر معظم انقلاب به صورت تصویری، ایشان با توجه به رویکرد برخی نمایندگان در هجمه و توهین به وزیران در صحن علنی مجلس، به صراحت فرمودند «انسان به وزیر مثلاً توهین کند یا دشنام بدهد یا تهمتی بزند، این مطلقاً جایز نیست».
در شرایط حاد و ویژه‌ای که کشور به دلیل تحریم بی‌سابقه و ظالمانه آمریکا و ویروس منحوس کرونا با آن مواجه است، انتظار می‌رفت همه افراد، شخصیت‌ها، رسانه‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی وفادار به انقلاب و نظام با سرمشق قراردادن توصیه‌های رهبری، عزم خود را جزم و جامعه را برای عبور از این بزنگاه تاریخی همراهی کنند اما متاسفانه شماری اندک از یک جریان سیاسی رسانه‌ای، نه تنها مسیر اشتباه خود را درست نکردند، بلکه بر شدت حملات خود به دولت و رئیس‌جمهوری افزودند و در چند هفته اخیر کار را به توهین و دشنام و به تعبیر رهبری «هتک حرمت» رساندند.

آنچه در چند هفته اخیر از سوی این جریان سیاسی-رسانه‌ای دنبال می‌شد، بارها و بارها با واکنش کارشناسان و شخصیت‌های مستقل مورد نقد و ارزیابی قرار گرفت و بر توقف آن اصرار شد، اما توهین‌کنندگان سرمست از روش زیانبار خود، کار را به لعن و نفرین و حتی به‌کار بردن لفظ اعدام برای رئیس‌جمهوری هم کشاندند؛ تا اینکه رهبر معظم انقلاب چهارشنبه گذشته (۳۰ مهرماه) در دیدار با اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا، تاکیدات خود در دیدار تصویری با نمایندگان را این‌بار با صراحت بیشتری مطرح و هشدار دادند.

درباره بیانات معظم‌له و شرایط ابراز آن چند نکته مهم و قابل تامل وجود دارد:

۱. سخنان رهبری در شرایطی مطرح شد که این دیدار ، نخستین جلسه حضوری ایشان با اعضای ستاد کرونا در حسینیه امام خمینی(ره) پس از هشت ماه بود که اهمیت آن را دو چندان می‌کند؛ بدیهی است که رهبری به عنوان ستون و خیمه نظام اسلامی مهمترین مطالب و دغدغه‌های خود را که مایل به رسانه‌ای شدن داشته باشند، در یک دیدار حضوری بعد از ۲۴۰ روز مطرح می‌کنند و نهی موکدشان از بداخلاقی و زشت‌گویی، از این منظر بسیار قابل تامل است.

۲. سخنان رهبری در نهی و انتقاد شدید از توهین‌کنندگان و هتاکان در جلسه مهمی مطرح شده که محور اصلی آن مقابله موثرتر با شرایط وخیم کرونایی کشور بوده است؛ رهبر معظم انقلاب اگر اهمیت و تاکید فراوانی بر توقف کامل توهین و درشت‌گویی به دولت، نداشتند، به طور معمول در جلسه مهم کرونا، آن را چندبار لابلای سخنان‌شان مطرح نمی‌کردند.

۳. به فاصله حدود ۱۰۰ روز از هشدار نخست به نمایندگان مجلس، این‌بار نیز ایشان، انتقاد را غیر از هتک حرمت دانستند و فرمودند: «هتک حرمت در میان مردم حرام است و نسبت به مسئولان بیشتر، بخصوص در میان مسئولان بالای کشور. ممکن است انتقاد درستی داشته باشید، انتقاد کنید اشکالی ندارد اما انتقاد با اهانت و هتک حرمت متفاوت است» و دوباره درباره توهین و هتاکی به رئیس‌جمهوری فرمودند: «این کار غلط بود و این موضوع را بطور صریح اعلام می‌کنم».
اینکه ایشان به عنوان رهبر دینی و مذهبی کشور در فاصله‌ای کوتاه، چندبار به صراحت هرگونه «توهین، دشنام و هتک حرمت» را از نظر شرعی حرام و ممنوع اعلام می‌کنند، باید به اندازه کافی برای مخاطبان این هشدارها آموزنده باشد تا روند غلط گذشته را اصلاح و پیروی از فرامین شرعی رهبری را در پیش بگیرند.

۴. فراز مهم دیگر بیانات اخیر رهبری، مقایسه دو روش و دو شیوه سیاست‌ورزی اسلامی و آمریکایی بود؛ ایشان که در دیدار تیرماه گذشته، درباره شیوه همکاری نمایندگان با دولتمردان، بر «پرهیز از درگیری‌ها و منازعات و مجادلات در صدر» تاکید و فرموده بودند «مردم دوست ندارند مسئولان با هم مجادله کنند و گریبان یکدیگر را بگیرند»؛ این‌بار به جهت‌گیری دینی و مذهبی سیاست‌ورزی و تعامل مجموعه اجزای حاکمیت با هم پرداختند و «روش اسلامی و قرآنی» را «بیان انتقاد همراه با پرهیز از هتک حرمت» توصیف کردند که نقطه مقابل «روش آمریکایی‌ها» است. در واقع رهبری نه تنها بار دیگر بر جنبه شرعی و منطبق بر موازین اسلامی موضوع اشاره داشتند، بلکه به صراحت هرگونه بی‌حرمتی و دشنام و توهین را شیوه آمریکایی‌هایی دانستند که از قضا این سال‌ها بیشترین و کینه‌ورزانه‌ترین دشمنی‌ها را با ملت ما ابراز کرده‌اند؛ دقت در این وجه از سخنان ایشان بسیار درس‌آموز خواهد بود.

۵. نکته دیگر، لزوم پرهیز از منازعات و لزوم اتّحاد و انسجام داخلی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس نیز مطرح کرده بودند؛ ایشان در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا نیز همگان را از اختلاف‌افکنی برحذر داشته و در این شرایط اقتصادی، بار دیگر همه جناح‌ها و گروه‌ها را به همدلی و هم‌افزایی قوا برای حل مشکلات کشور سفارش کردند، زیرا «امروز کشور بیش از هر زمان دیگری به همکاری و اتحاد و انسجام نیاز دارد».

۶. درباره آن دسته از افراطیون یک جریان خاص سیاسی که از قضا خود را مقید به اصول اسلامی و در شمار سرسخت‌ترین دشمنان آمریکا معرفی می‌کنند، به نظر می‌رسد وقت آن رسیده با درک شرایط حساس کشور، به هشدارهای دینی، اخلاقی و سیاسی رهبری توجه کرده و روش خود را در تقابل فرساینده با دولت و رئیس‌جمهوری تغییر دهند.

۷. در آخر اینکه،‌ اصولگرایان و شخصیت‌های سیاسی و حاکمیتی که همواره بر هزینه نکردن از رهبری و لزوم اتخاذ راهبردهای مناسب پیش از ورود رهبری، اصرار دارند، چه تدبیر و هشداری در برخورد با تندروی و هتاکی عده‌ای اندک به رئیس‌جمهور داشته‌اند؟ اگر این شخصیت‌ها، زودتر به ماجرا ورود کرده و اندک دوستان و هوادارن و رسانه‌هایشان را از فعل حرام هتاکی و اهانت برحذر می‌داشتند، آیا لازم بود رهبری در حدود سه ماه، اینگونه با صراحت وارد میدان شوند؟

۸. و مساله مهم دیگر آنکه، رهبری در دیدار تصویری با نمایندگان تاکید کردند که همه‌ دولت‌ها موظّفند تا لحظه آخر تلاش کنند. «بنده اعتقاد راسخ دارم که دولت‌ها بایستی تا آخرین روز مسئولیّتشان تلاش و کار کنند و وظایف خودشان را انجام بدهند؛ بعد امانت را به دولت بعدی تسلیم کنند... در این شرایطِ حسّاسِ سالِ آخریِ دولت که سال اوّل شروع کار شما و فعالیّت شما است، بایستی هر دو -هم دولت، هم مجلس- سعی کنند فضا را به نحوی مدیریّت کنند که به کار لطمه نخورد.»

برآیند سخنان و تاکیدات رهبر معظم انقلاب از تیرماه امسال و جلسه اخیر، همان نکته‌ای است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره کرد: «هشدار و نهیب» مبنی بر اینکه تا سال ۱۴۰۰ و زمان پایان فعالیت دولت، از تنش و جنجال‌آفرینی و سنگ‌اندازی دست بردارند و اجازه دهند دولت با آرامش به تلاش خود برای رفع مشکلات مردم ادامه دهد.