دریای اندیشه

ناتوانی‌های حاصل از سکته‌ مغزی بیش از درصد مرگ‌ومیر آن است.
معصومه متین‌نژاد| سکته مغزی وقتی رخ می‌دهد که جریان خون در قسمتی از مغز کم یا قطع شود. این اتفاق، مانع از رسیدن اکسیژن و موادغذایی به مغز می‌شود و درنتیجه سلول‌ها درکمتر از چند دقیقه می‌میرند. تفاوت سلول‌های مغزی با دیگر سلول‌های بدن این است که جایگزینی ندارند، ازاین‌رو بسته به اینکه سلول‌های کدام بخش از مغز آسیب دیده باشد، سکته پیامدهای مختلفی را از خود برجا می‌گذارد. متأسفانه ناتوانی‌های برجامانده از سکته در بیشتر وقت‌ها تا پایان عمر همراه فرد است، ولی خبر خوش این است که با اصلاح سبک زندگی، می‌توان از بروز سکته‌ مغزی پیشگیری کرد و با شروع اقدام‌های درمانی فوری پس از سکته هم تا حد زیادی از پیامدهای پس از آن کاست؛ اتفاقی که لازمه آن، افزایش اطلاعات و آگاهی‌های فردی درباره این بیماری است و ما هم روز جهانی سکته‌ مغزی را فرصتی مغتنم برای این موضوع دانستیم تا یک‌ بار دیگر به این بیماری شایع و مبتلابه جامعه بپردازیم.     
 
انواع سکته مغزی
سکته ایسکمیک(ایجاد لخته خونی)
حمله ایسکمیک گذرا(ایجاد موقت لخته خونی)
سکته هموراژیک(خونریزی)
سکته هموراژیک؛ کم ولی مخرب
حدود 15درصد سکته های مغزی، هموراژیک هستند؛ یعنی بر اثر خونریزی ایجاد می شوند و بقیه حالت ایسکمیک(مرتبط با لخته) دارند. با وجود این، عامل نیمی از مرگ و میرها و ناتوانی های مرتبط با سکته مغزی در سطح جهان هستند.

نشانه‌های بروز سکته
اختلال در تکلم و فهمیدن حرف دیگران
کج شدن دهان و صورت
ضعیف شدن حرکت دست‌ها
اختلال در روند بینایی
نداشتن تعادل
سردرد شدید، گیجی و استفراغ
سفتی گردن

پیامدهای سکته مغزی
براساس اینکه سکته مغزی خفیف یا شدید باشد، با پیامدهایی همراه است:
درد-افسردگی-مشکل در بلع-صحبت کرد ن مبهم-نداشتن تمرکز و توانایی فکر کردن-اختلال در احساسات و عواطف-ایجاد تغییر در توانایی فرد و رفتار او-فلج شدن ماهیچه ها و اندام‌ها در یک یا دو طرف بدن-ایجاد آسیب حسی، حرکتی، عضلانی و شناختی-ضعف دستگاه تناسلی و کاهش کیفیت رابطه جنسی-نداشتن کنترل برروی مثانه و بروز مشکلاتی مانند اسهال، یبوست، تکرر ادرار و بی اختیاری-از دست دادن حس چشایی، بویایی، لامسه، بینایی و شنوایی

15,000,000 نفر
سالیانه حدود ۱۵میلیون نفر در سراسر دنیا، دچار سکته مغزی می‌شوند که یک سوم آن‌ها می‌میرند.
500,000 نفر
در ایران سالیانه حدود ۵۰۰هزار نفر دچار سکته مغزی می شوند که ۱۵درصد از آنان می‌میرند.
30 تا 50 درصد
موفقیت درمان سکته‌های مغزی، بین ۳۰ تا ۵۰درصد است و به زمان طلایی پس از آن بستگی دارد.
4 برابر
شیوع سکته مغزی در بین جوانان بیست تا چهل ساله ایرانی، چهاربرابر بیماری ام اس است.
90 درصد
عامل 90درصد سکته های مغزی، سبک زندگی نادرست است.
30 درصد
حدود ۳۰درصد افرادی که در کشور سکته مغزی می کنند، کمتر از پنجاه سال دارند که ده سال کمتر از میانگین جهانی است.
زنان = مردان
نرخ شیوع سکته مغزی در بین زنان و مردان تاحدودی برابر است.
30 درصد
احتمال مرگ ومیر در ماه های اول سکته مغزی حدود ۳۰درصد است.
زمان طلایی
زمان طلایی برای شروع درمان سکته مغزی تا 6ساعت پس از سکته است.
36,000  نورون
هر ثانیه که از سکته مغزی می گذرد، حدود ٣٦هزار نورون مغزی می‌میرند.
10 سال
سن سکته مغزی در کشورمان،  شصت سالگی است که از متوسط جهانی حدود ۱۰سال جوان تر است.
7,300,000نفر
سکته مغزی دومین عامل مرگ ومیر در دنیاست و سالیانه بیش از 7میلیون و300هزار نفر را به کام مرگ می کشاند.
چاقی و فشارخون
افزایش نرخ چاقی و فشارخون بالا، سبب افزایش نرخ سکته مغزی در جهان شده است.
1.5 برابر
شیوع و بروز سکته مغزی در ایران حدود ۱.۵برابر متوسط جهانی است.
10 کشور برتر
ایران جزو 10کشور برتر در درمان سکته‌های شدید مغزی است.
سرنوشت بیماران سکته‌ای
55 درصد
زندگی با ناتوانی تا پایان عمر
30 درصد
بهبودی کامل بدون هیچ پیامد یا ناتوانی
15 درصد
فوت در ماه‌های نخست
زمان مراجعه به پزشک
پس از سکته مغزی حتی اگر خفیف باشد، باید بدون درنگ به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد.
اقدام فوری پس از سکته
پس از سکته مغزی باید فوری درمان را نزد متخصص شروع کرد. هرچه امدادرسانی سریع تر صورت بگیرد، میزان تخریب مغزی و پیامدهای پس از آن کمتر است.
عوامل خطر سکته مغزی
فشار خون بالا-چربی خون بالا-سیگار کشیدن-چاقی و بی تحرکی
خواب ناکافی-بیماری های قلبی-آلودگی و افزایش دمای هوا
مصرف مواد الکلی و مخدرها-مصرف زیاد برخی داروها مانند رقیق کننده های خون-سوانح و حوادث-سابقه خانوادگی و ژنتیک
نکته:  استرس، عامل ایجادکننده سکته مغزی نیست  اما آن را تشدید می‌کند.

مسیرهای پیشگیری از سکته مغزی
تغییر سبک زندگی، خطر بروز سکته یا برگشت آن را کاهش می دهد؛ مانند:
داشتن فعالیت بدنی منظم
حفظ تناسب اندام و وزن مناسب
رعایت رژیم غذایی سالم
مصرف نکردن الکل، دخانیات، مخدرها و داروهای غیرمجاز مانند متامفتامین و کوکائین
مصرف منظم دارو در بیماران مبتلا به فشارخون و قندخون

روش‌های درمانی
باز کردن رگ مسدود و خارج کردن لخته خون با روش های مختلف
عمل جراحی
دارودرمانی
مدیریت فشارخون
توان بخشی با گفتاردرمانی، کاردرمانی و شناخت درمانی
فیزیوتراپی برای برگرداندن توانایی عضلات و حفظ تعادل