دریای اندیشه

عبدالحسین اسدپور

به گزارش خبرنگار دریای اندیشه از بندرلنگه ؛روزانه دهها تن ماهی صید شده در بازار ماهی بندرکنگ به معرض فروش گذاشته می شود اما چون بندرلنگه بازار ماهی فروشی ندارد؛ماهی در وانت بارها بفروش می رسید در این میان آنکه دست خالی یا جیب خالی به خانه بازمی گردد فروشنده محلی است وگرنه دلالان با رضایت خاطر رروانه مقصد می شوند.

بوی تندماهی در  بازار کوچک همیشه ‌پابرجاست، هر تازه واردی را آزرده خاطر می کند ، بعد ازچند لحظه انتظار مشامتان بوعادت می کند ، اما ساعتها وحتی روزها ماندن‌ در این بازار ؛ صحنه های خرید وفروش ماهی ،در و بدل شدن اسکناسهای درشت ، سرازیر شدن ماهیها به وانتهای ماشین های سردخانه ای که به سوی شهرهای مختلف کشور روانه می شوند ودیدن خریداران محلی ماهی که دست خالی ویا با خرید ماهی نامرغوب وگران راهی منازلشان می شوند برایت عادی نمی شود .

خروج بی رویه ماهی از بنادر جنوب که یکی پیامدهای ناخوشایند  آزاد شدن صید در دریاهای جنوب است ساحل نشینان این بنادررا بشدت دل آزرده کرده است وگرانی  ماهی که دومین اثر تصمیم گیری مزبوراست بر آزردگی آنها افزوده است.

 در این شرایط تنهانقش رضایت را برچهره واسطه ها وصیادان می توانید ببینید ، این نقش بر رخسارآن عده صیادانی‌ که حتی به خروج ماهی از کشور وصدور غیر مجاز آن به کشور های حوزه خلیچ فارس دست می زنند واضح تر پیداست .

در آشفته بازار‌ماهی درجنوب مسئولان شیلات این منطقه مسئولیت خودرا درحد نحوه صید وافزایشآن دانسته ودرقبال نرخ گذاری ونحوه عرضه ماهی خودرا از هرگونه مسئولیتی عاری می دانند وبا ادامه همین روند است که ماهی خوب از دست ساحل نشینان جنوب سرخورده وبه گلوی مردم شهرهای دیگر راه می یابد ، گویا خون مردم آن شهرها از مردم جنوب رنگین تر است متاسفانه باید گفت همه  چیزازجنوب است امامردم خود جنوب از آن محروم هستند.

 وانت بارهای که هر کدام یک صندوقی بزرگ جهت حمل ماهی دارند از چندراه منتهی به بندرکنگ ، گشه ، شناس ، ملو ، دیوان ، حسینه ، با سرعت وبی دغدغه خاطر ، بطرف اسکله کم عرض وباریک این بندروسایربنادربندرلنگه درحرکتند تا ماهی هایی را که بوسیله صیادان صیدشده از آنهاخریداری کرده وبه شهرهای مختلف کشور سرازیر کنند.

  آزاد شدن صید انواع  ماهی ها در دریاهای جنوب امکان توراندازی برای صید هرچه بیشتر ماهی را در این آبها وعرضه فراوان آن را از کانالهای بی نظم توزیع در بازارهای مختلف بخصوص بازار تهران ، شیراز، اصفهان ، یزد ، وکرمان ، لارستان ، جهرم به وجودآورده است .درحالیکه ماهی در بنادر جنوب کشور طرفدار وخریدار زیادی دارد وگرانی آن بیداد می کند ، روزانه ده ها تن ماهی توسط واسطه هابه داخل کشور توزیع می شود .

درهمه فصل ها مردم برای خرید ماهی که خوراک اصلی وروزانه آنهاست روانه بازار می شوند اما بادیدن نرخهای سرسام آور برای هرکیلوماهی که گاه برابریک یا دو روز حقوق یک کارمند است ، خیلی هاعقب نشینی کرده واز خرید منصرف می شوند ، اکثر مردم ودست اندرکاران گرانی ماهی را ناشی از خروج بی رویه آن به داخل کشور می دانند وظاهرا فقط حقوق بگیران هستند که باید بار این گرانی را به دوش بکشند .

دریا که از دیر باز در زندگی اقتصادی واجتماعی ساکنین این شهر نقش بسرائی داشته است ؛اغلب مردم بنادر جنوب از جمله بندرلنگه وکنگ را از نعمت خدادادی که در اعماق آن یافت می شود بی نصیب گذاشته است .

 امروزه ساحل نشینان آبهای نیلگون خلبچ فارس در بنادر لنگه وکنگ که خوراک اصلی آنها ماهی است در حسرت خرید ماهی تازه وارزان بسر می برند ، چراکه ماهی های صید شده صیادان همینکه به اسکله بندرکنگ، گشه ، شناس ، ملو، ، بستانه ، دیوان ، مغویه ، حسینه واقع درشش کیلو متری جنوب سرقی بندرلنگه واز آن طرف تا ۸۰ کیلومتری شمال غربی رسید توسط عده ای از واسطه ها خریداری شده وسپس به شهرهای مختلف انتقال می یابد .

 در یک نگاه گذارا به بازار فعلی ماهی جنوب روشن می شود که صید آزادماهی نه به سود صیادان زحمتکش جنوبی است نه به سود مصرف کننده ، هم اکنون ماهی جنوب مثل کالایی قیمتی به رقابتی تنگاتنگ با ماهی شمال برخاسته است وکمبود ماهی شمال ، بازار ماهی جنوب را داغ وداغ تر کرده که البته سود سر شار فروش ماهی نصیب معدودی دلال وواسطه بزرگ وعمده فروش می شود وبا رسیدن فصل صید ماهی مسائل بازار ماهی گسترده تر می شود وگرانی وبی ضابطه بودن نرخها وکمبود عرضه ونارسائیهای دیگر درتوزیع آن دامنگیر مصرف کننده بندرلنگه ای وکنگ وسایر روستا های اطراف وبخش های تابعه شده است . خورشید که از افق سرزد وپاسی که از روز گذشت وموتورلنج های حامل ماهی که در کنار اسکله کوچک که اسامی بنادر نام برده شده پهلوگرفتند وزمان کار وفعالیت،  صبح ویا بعدازظهرواسطه ها ودلالهائی که دستی در بازارماهی جنوب دارند ودرتوزیع ماهی به قیمت های گران وبی ضابطه طی سالهاتجربه زیادی کسب کرده اند آغاز می شود .

همانهایی که از طریق فروش ماهی در آمد سرشاربدست آورده اند ، ساعت ۱۱ تا۳بعدازظهر در اسکله های بنادر بندرلنگه هیاهوئی است سخن از آب کردن انواع واقسام ماهی به دلالهائی ودر بساط واسطه های عمده چیزی نمانده است جز اسکناسهائی که به بوی ماهی آغشته اند ووقتی که تنها مکان اصلی ماهی فروشها از انواع واقسام ماهی صید شده صیادان بندر ی خالی شد ،غروب نیز  دامن خودرا جمع کرده تا روزی دیگر که دوباره ماهی فروشان وواسطه ها فعالیت دوباره خودرا از سر بگیرند ، ویکبار دیگر بازار داغ معامله رونق بگیرد بازاری که در آن جایی برای افراد عادی نیست .

افرادی معتقدند ، نیروی دریابانی با صدور کارت ومجوز برای آنها که به ساحل رفت وآمد می کنند می توانند جلوی کار واسطه ها وقاچاقچیان را گرفته وبر آشفتگی بازار ماهی خاتمه بدهند وسود جویان را نیز شناسایی کنند .

وضعیت توزیع ماهی در بندر نا بسامان است

برای تهیه گزارش به اسکله بندرکنگ ، گشه ، شناس ، حسینیه که محل اصلی خروج ماهی است رفتم ، در بدو ورود بوی تند ماهی کلافه ام کرد اما همین بو برای کسانیکه سالها در توزیع وعرضه ماهی به اصطلاح استخوان خردکرده اند بسیار مطبوع است ، یکی از آنها که لباسی عربی برتن دارد واز این سوی اسکله به طرف دیگر می رود  نظر مرا به خود جلب کرد نزدیک شدم ، دست در جیبش کرد وبی توجه به من اسکناسهای درشتی را که از جبیب در آورد می شمارد ، جلورفتم و می پرسیدم :  شما که اینجا کار میکنید  به ما بگویید نحوه خریدوفروش ماهی دراین بندرچگونه است ؟!یا واسطه ها دراین بندر نقشی دارند ؟با نگاهی تند  پاسخ داد: واسطه دیگر چه صیغه ای است ما فقط ماهی خوب ومرغوب از صیادان بومی خریداری می کنیم ودر شهرهای  دیگر میفروشیم ، توزیع ماهی روزانه است وهمه دست اندرکاران فروش ماهی درجربان هستند وهمه روزه از وضع صید ماهی در بنادر جنوبی با اطلاع می شوند ونرخ آنها را می دانند که هر کیلو ماهی چقدر خریده شده وچقدر مخارج حمل از اسکله ها بنادر در بر دارد .

حتما می دانند روی هر کیلو ماهی چقدر سود باید بکشند که یکشبه میلیون ها تومان از فروش ماهی به جیب بزنند.

پرسیدم منظورتان اینست که این افراد نبض بازار ماهی جنوب در دست دارند ؟گفت:معلوم است همه آنهائی که در کار توزّیع ماهی جنوب هستند هوای همدیگر را دارند وهمه با هم در ارتباط هستند وهوای صیاد را هم دارند وهر وقت صیاد احتیاج به پول داشت به اوکمک می کنند ودر همین موقع عده ای از اهالی که برای خرید ماهی به اسکله کنگ آمد ه بودند دور ما جمع شدند وهرکسی دراین زمینه چیزی می گفت .

یکی از شهروندان گفت:چرا وضعیت توزیع ماهی در بندر نا بسامان است ونرخ ماهی حدومرز نمی شناسد .

 دیگر ی بیان داشت :تولید وعرضه کم است ودر این شرایط نباید انتظار داشت که قیمت ماهی مناسب باشد ، یکی از فروشنده های ماهی دراین رابطه گفت :نرخ ماهی را ما تعیین نمی کنیم این مشتری است که دوست دارد ماهی را با این قیمت بخرد اگر مشتری ماهی را گران نخرد کسی هم گران نمی فروشد ودیگری با حالتی پر خاشگر گفت :توزیع ماهی باید آزاد باشد مثل همه کالاها واصلا دولت نباید درتولید وتوزیع ماهی دخالت کند .

شهروندی گفت: در بندرچارک پرورش ماهی درقفس احداث شده معلوم نیست این ماهی ها چه می شود اگر این ماهی ها وارد بازار شود از قیمت ماهی در این بندر کاهش پیدا می کند اما متاسفانه این گونه نیست .

رئیس شیلات بندرلنگه:

شیلات تعیین کننده قیمت ماهی نیست

برای پاسخ به همه این سوالها به سراغ  رئیس شیلات بندرلنگه رفتم که با اشاره به  اینکه  درحال حاضر فروشنده وخریدار نرخ ماهی را تعیین می کنند وهیچ سازمانی کنترل بر جریان وفروش ماهی ندارد گفت: علل کمبود ماهی در بازار این است که ماهی از شهر خارج می شود به همین علت قیمت ماهی به نسبت گذشته بالا رفته است وهیچ کنترلی در زمینه نرخ گذاری انواع ماهی وجودندارد.

صلاح الدین غفوری نژاد افزود:از زمان آزادی صید ماهی در دریاهای جنوب نیز روند افزایش نرخها سریعتر شده است .

وی ادامه داد : البته قیمت ماهی در مقایسه با محصولات واجناس دیگر چندان بالا نیست چون خریدار وسایل صید بقدری افرایش داشته که قابل مقایسه نیست ولی ما قبول داریم که قیمت به نسبت گذشته افزایش چشمگیری داشته است.

 وی یاد آور شد :قبلا شیلات، قیمت ماهی را تعیین می کرد ولی نرخ گذاری در حال حاضر در دست مانیست وهم اکنون نیز شیلات قادرنیست با نرخ هایی که برای ماهی تعیین میشود از صیادان ماهی خریداری کند و آزادی صیدماهی به جای اینکه به نفع مصرف کننده وصیادتمام شود عملابه سودواسطه های ریز ودرشت وشبکه توزیع است وبه جای اینکه قیمت ها را بشکند ، در برخی مواردنرخها را نیز افزایش داده است  وفعالیت دلالها را گسترده تر کرده  است.

در اینجا این مساله مطرح شد  که چرا صید ماهی در دریااز کنترل شیلات خارج شده است  که  مهندس  رئیس شیلات بندرلنگه در این رابطه اظهار داشت :علت آزادی کردن صید در دریا این است که صیاددر جنوب بازحمت فراوان به دریا می رود وصید می کند وشیلات ماهی صید شده را با قیمت مشخصی از وی می خرد وبه دست مصرف کنند ه می رساند درآن شرایط شیلات تعیین کننده قیمت ماهی بود وصیادها به این روش اعتراض داشتند وبه مین دلیل انگیزه ای برای صید نداشتند .

با توجه به این مساله وبنابر سیاست های کلی دولت صید در دریای جنوب آزاد شد ودرحال حاضر همه صیادان راضی شده اند . وی افزود: تا چندسال قبل شیلات مکلف بود که ماهی را بخاطر حمایت از صیادبا نرخ تضمینی از انها خریداری کند اما واسطه ها باقیمت بالای تضمینی ما از صیادان ماهی را می خرند وبا درصدی سودآنرا در بازار آزاد بفروش می رسانند .

رئیس شیلات در ادامه سخنان خود اضافه کرد : شیلات اکنون یک سری برنامه های در دست اقدام دارد .

وی اظهار داشت: برای تقویت صید وصیادی وایجادانگیزه واشتغال بیشتر بنا به تصویب هیئت دولت در چندسال پیش فروش ماهی آزاد شدوشیلات فقط مسئول صید وافزایش آن است ودر رابطه با قیمت گذاری هیچگونه دخالتی ندارد.

بندرلنگه آخر خط است در این شهر همه چیز بقدری گران است که نهایت ندارد وحال مردم باید ماهی های درجه ۲و۳ را خریداری کنند وبهترین ماهی مثل شیر ، قباد، و.... از بنادر های خارج می شود درحالیکه مسئولان می توانند با برنامه ریزی دقیق ونظارت برعرضه ماهی صید شده از خروج بی رویه آن جلوگیری بعمل آورند وتوزیع آن بصورت عادلانه انجام گیرد.

 برنامه ها یی با هماهنگی فرماندار ی وشیلات وماموران انتظامی منطقه باید پیاده شود تا هم قیمت ها در این بندر شکسته شود هم کمبود ماهی برطرف شود .

درحالی حاضر اهالی بنادر لنگه وکنگ روزانه ۷ تن ماهی نیاز دارند درحالیکه میزان عرضه شده دراین بنادر در حدود یک تن کمتر است .