دریای اندیشه

عرضه فولاد در بورس نیز از جمله موضوعاتی بوده که طی چند ماه اخیر توسط مسئولان وزارت صمت، ستاد تنظیم بازار، شرکت‌ها و انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بر سر میزان عرضه، رعایت کف عرضه و قیمت آن صحبت‌های زیادی شده است که در همین زمینه معاون معدنی وزارت صمت و رییس انجمن نوردکاران فولادی درباره عرضه شمش فولاد در بورس و دلایل افزایش قیمت این محصول به ارائه توضیحاتی پرداختند.

مردادماه سال جاری بود که سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ضمن اعلام اینکه با توجه به نوسانات نرخ ارز و همچنین عدم تعادل عرضه و تقاضا به دلیل انتظارات تورمی، تمامی واحدهای تولیدی فولادی مکلف به رعایت کف عرضه در بورس کالا در هر مرحله به صورت هفتگی برای تمامی محصولات فولادی اعم از انواع شمش فولادی، انواع ورق فولادی، میلگرد، تیرآهن و ... خواهند بود، نسبت به برخورد در صورت عدم رعایت کف عرضه ابلاغی یا نگهداری آن در مراکز غیر مجاز، پرونده شرکت‌های متخلف، هشدار داد.

در همین زمینه سید رسول خلیفه‌سلطانی- دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران- ضمن اینکه سفته‌بازی‌ها را از جمله بزرگترین معضل بازار فولاد عنوان و اعلام کرد که با  تصمیمات وزارت صمت در حوزه تنظیم بازار فولاد اتفاقات خوبی در این زمینه رقم خواهد خورد.

شب گذشته (سه‌شنبه شب) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری که با حضور داریوش اسماعیلی -معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت- احمد رضوی‌نیک -رئیس انجمن نوردکاران فولادی- و همچنین رضا محتشمی‌پور -معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران- به صورت تماس تصویری برگزار شد، به بررسی بازار  فولاد و سهم نوردکاران از مواد اولیه داخلی پرداخته شد.

در این برنامه داریوش اسماعیلی -معاون معدنی وزارت صمت- ضمن اشاره به ظرفیت تولید بیش از ۳۰ میلیون تن شمش در کشور، اظهار کرد: طی شش ماه نخست سال جاری میزان تولید شمش ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده اما نوردکاران و مصرف‌کنندگان بعدی آن‌ها  در تامین مواد اولیه خود دچار مشکل شده‌اند. مصوبه تنظیم بازار براین اساس بود که ۶۰ درصد تولید شمش، بایستی در بورس کالا عرضه شود؛ اما علیرغم اینکه این موضوع به عنوان مصوبه تنظیم بازار پذیرفته شد اما کف عرضه رعایت نشد. انجمن تولیدکنندگان فولاد از وزارت صمت اختیار سه ماه خواست و قول داد این عرضه را انجام دهد و وزارت صمت اجازه داد، اما این عرضه محقق نشد.

وی افزود: مهم نیست که تک به تک تولیدکنندگان شمش، ۶۰ درصد تولید خود را در داخل توزیع کنند بلکه انجمن تولیدکنندگان فولاد ۶۰ درصد تولید را به هر شکلی که صلاح می‌داند در بورس کالا توزیع کند.

اسماعیلی با اشاره به اینکه وقتی شمش فولاد صادر می‌شود و دلار آن باز می‌گردد باید با نرخ نیمایی در بازار به ریال تبدیل شود، گفت: امروز (سه‌شنبه) دلار با نرخ نیما کمتر از ۲۳ هزار تومان بود اما قیمت شمش معامله شده در بورس کالا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم و یک تن شمش ۵۰۰ دلار با ارز نیمایی بود در حالی که قیمت فوب ۴۰۳ دلار است و هزینه حمل‌ونقل از درب کارخانه تا بورس نیز ۲۵ دلار است.

معاون امور معادن وزارت صمت ادامه داد: سوال جدی که برای مردم وجود دارد این است که بورس کالا قیمت پایه را تعریف می‌کند، پس چرا قیمت آن ۹۵ درصد فوب خلیج فارس تعریف می‌شود؟

اسماعیلی با بیان اینکه میزان تولید فولاد خام در سال گذشته حدود ۲۷ میلیون تن بوده است؛ برآورد کرد: امسال انتظار می‌رود این رقم به ۳۰ میلیون تن برسد؛ لذا ۱۰ میلیون تن از فولاد تولیدی، مازاد بر نیاز داخل کشور است که این میزان قابلیت صادرات دارد. البته صادرات فولاد چندان هم صرفه اقتصادی ندارد؛ چرا که نظر وزارت صمت در رابطه با قیمت‌گذاری، برابر با ۸۳ درصد قیمت‌گذاری فوب خلیج‌فارس بود که البته این میزان به ۹۵ درصد افزایش یافت تا قیمت نهایی حدود ۵ درصد گران‌تر از آن چیزی باشد که در خلیج‌فارس با ارز نیمایی عرضه می‌شود. بنابراین با وجود افزایش ۱۰ درصدی فولاد خام، صادرات شمش فولاد با ۲۰ درصد کاهش مواجه شده است.

معاون وزیر صمت خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۶۰ درصد از تولید فولاد کشور در بورس کالا عرضه و مابقی مچینگ می‌شود.

شمشی که عرضه می‌شود، پاسخگوی تقاضاها نیست

در این برنامه همچنین احمد رضوی‌نیک -رئیس انجمن نوردکاران فولادی- با اعلام اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون حدود یک میلیون و ۵۹۷ هزار تن شمش در بورس کالا عرضه شده که یک ششم نیاز نوردکاران کشور است؛ اظهار کرد: پیش‌بینی تولید شمش فولاد براساس تولید سال گذشته، ۱۲ تا ۱۳.۵ میلیون تن بوده است. ضمن اینکه امسال ۱۰ درصد بیشتر از سال گذشته به شمش نیاز داشته‌ایم.

وی افزود: پیش‌بینی شده است که در سال جاری شش میلیون تن صادرات محصولات نهایی داشته باشیم و ارزش افزوده بالاتری در مقایسه با ارزآوری که از محل صادرات شمش و خام فروشی انجام می‌شود، ایجاد کنیم.

رئیسانجمن نوردکاران فولادی ایران ضمن تاکید براینکه شمشی که در بورس کالا عرضه می‌شود، پاسخگوی تقاضاها نبوده و با مهندسی قیمتی که در بورس کالا می‌شود بین ۱۷ درصد و در بیشتر موارد ۳۱ درصد بالای فوب جهانی، قیمت گذاری شده است، گفت: اگر عرضه با تقاضا برابری کند قیمت به حالت تعادلی باز خواهد گشت. وزارت صمت ۸۸ درصد قیمت میانگین ارز نیمایی را آورده، اما بورس کالا آن را تغییر داده و ۹۵ درصد را بدون نظارت وزارت صمت اعلام کرده است. مگر قیمت شمش در بورس کالا سقف ندارد؟ چرا باید سقف آن تا ۳۲ درصد باز باشد؟

رضوی‌نیک با طرح این سوال که چرا شمشی را در کارخانه فولادسازی تحویل می‌گیریم با قیمت فوب محاسبه می‌کنند؟ و چرا با درب کارخانه نیز پنج درصد تفاوت قیمت دارد؟ اظهار کرد: فولادسازان شمش را خارج از بورس با ۶۰۰ تومان گرانتر از قیمت بورس عرضه کرده‌اند. امروز قیمت شمش القائی در پایه ۱۲ هزار تومان است در حالی که در بورس کالا ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان معامله شده است.

وقتی با متولی‌گری وزارت صمت بازهم کف عرضه رعایت نمی‌شود، با کمبود مواجه می‌شویم 

همچنین رضا محتشمی پور -معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران- نیز در ادامه این برنامه به صورت تصویری حضور پیدا کرده و با اشاره به اینکه وزارت صمت به عنوان متولی این حوزه بایستی برنامه‌ریزی داشته باشد، گفت: زمانی که وزارت صمت کف عرضه را اعلام می‌کند و متولی پیگیری دستور نیز خودش می‌شود اما کف عرضه رعایت نمی‌شود، طبیعی است که با کمبود شمش روبرو خواهیم شد و این مسأله خود را به صورت رقابت‌های سنگین نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه ۴۸۰۰ تومانی که قیمت پایه بوده، قیمت ۹۵ درصد فوب بر اساس ارز نیمایی است، تصریح کرد: امروز شمش رقابت سنگینی را داشته و معاملات تا مرز ابطال نیز رفت و قیمت آن در حدود ۲۷ هزار تومان بود.

معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران ادامه داد: فروشندگان میلگرد و تولیدکنندگان، ارزی را که از محل صادرات محصول خود دریافت می‌کنند، با قیمتی بالاتر از سنا است و شرکت‌ها نیز براین اساس به خود اجازه می‌دهند در حجم بسیار بالا رقابت‌هایی انجام داده و با نرخ نزدیک به ارز سنا، خرید کنند. البته اگر معاملات از ارز سنا بالاتر رود، ابطال می‌شود.

وی ضمن تاکید براینکه کف عرضه رعایت نشده است، اظهار کرد: میزان عرضه کمتر از ۵۰ درصد رعایت شده و چنانچه به نامه‌های ستاد تنظیم بازار  و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان توجه شود، مشخص است که بارها خواسته شده تا اعداد اصلاح شوند، اشکالات فنی رفع اما آنچه که ابلاغ شده، پیگیری نشده است. ما نیز خواهان این هستیم که عرضه شکل ثابت و پایداری پیدا کند تا نیاز مصرف‌کننده را تامین کند.

معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران در پایان تصریح کرد: سهام بورس کالای ایران در بورس اوراق بهادار عرضه می‌شود و هیچ شخص حقوقی بیشتر از ۲.۵  درصد نمی‌تواند سهام داشته باشد. بورس کالای ایران نهاد تنظیم تحت تنظیم بورس است و اعضای هیئت مدیره و نماینده سازمان ناظر در آن حضور دارند.

نوردکاران در سخت‌ترین شرایط فولادی کشور

سید هادی شفیعی -مدیرعامل کارخانه نورد فولادی- نیز در ادامه برنامه بابیان اینکه نوردکاران امروز در سخت‌ترین شرایط فولادی کشور هستند، گفت:  ۱۲ هفته معاملات در بورس به صورت پی‌درپی کنسل و باعث کمبود شمش در حوزه نورد شده است. مشکلات زیادی برای نوردکاران به وجود آمده و بسیاری از نوردکاران در آستانه تعطیلی قرار گرفته‌اند. در فضای دولتی عرضه بورس و عرضه شمش، عرضه طبق واقعیت خود انجام نمی‌شود و تمام نوردکاران با مشکل مواجه شده‌اند.

طبق آمار، کمبودی در عرضه شمش نیست

بهرام سبحانی -رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران- نیز گفت‌وگو تلفنی در این برنامه، اظهار کرد: در حالی که کارخانه کاوه جنوب کیش در بندرعباس برای صادرات محصولات خود ساخته شده و سنگ آهن را از مرکز کشور تهیه می‌کند، بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار بایستی ۶۰ درصد تولیدات خود را مجدد به داخل کشور عرضه کند. این کارخانه دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن ظرفیت دارد که ۶۰ درصد آن را معادل ۱.۵ میلیون تن باید داخل کشور بیاورد.

وی ضمن تاکید براینکه آمار و ارقام نشان می‌دهد کمبودی در عرضه شمش وجود نداشته است، گفت: پنج میلیون و ۳۱۳ هزار تن شمش در داخل کشور توزیع شده است. چهار میلیون و ۶۱۱ هزار تن میلگرد تولید شده که با احتساب ضایعات تولید، از پنج میلیون و ۳۱۳ هزار تن شمش؛ چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تن برای تولید میلگرد به وسیله نوردی‌ها مصرف شده است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ادامه داد: واحدهای نورد، هفتگی نیاز خود را اعلام کنند، اما تعهد بدهند همه تولید خود را در بورس عرضه خواهند کرد. کارخانه‌های تولید شمش بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، محصولات خود را عرضه کرده‌اند، اما در بورس کالا، باطل شده است.